Microsoft işletim sistemlerini çökerten ve tarihteki en büyük bilişim teknolojisi (BT) kesintisine neden olan CrowdStrike yazılım hatası ABD ve küresel limanlarda aksamalara yol açarken, en ağır darbeyi küresel havayolu şirketlerinin uçuşları durdurması nedeniyle son derece karmaşık bir yapısı olan hava kargo sistemleri aldı.
Tedarik zinciri danışmanlık firması Xeneta’nın hava taşımacılığı sorumlusu Niall van de Wouw CNBC’ye yaptığı açıklamada “Uçaklar ve kargolar olmaları gereken yerde değil ve bu durumun tamamen çözülmesi günler hatta haftalar alacak” dedi ve ekledi: “Bu, okyanus ve hava tedarik zincirlerimizin BT arızalarına karşı ne kadar savunmasız olduğunu hatırlatıyor.”
Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika’daki dünyanın en büyük hava taşımacılığı merkezlerinde binlerce uçuş durduruldu ya da ertelendi. Bu aksaklık haziran ayında sevkiyatların bir önceki yıla göre yüzde 13 arttığı küresel talep artışının tam da ortasında tedarik sektöründe büyük bir soruna neden oldu. Xeneta’ya göre, hava taşımacılığı arzı yıllık bazda sadece yüzde 3 oranında arttığı için sınırlı kapasite nedeniyle nakliyeciler için daha yüksek maliyetlere yol açıyor. Van de Wouw, “Nakliyeciler büyük ölçüde Çin’den Avrupa ve ABD’ye ihraç edilen e-ticaret ürünlerindeki olağanüstü büyümenin etkisiyle 2024 yılında talepte yaşanacak büyük artışlar nedeniyle hava taşımacılığı kapasitesi konusunda şimdiden endişe duymaya başladı” dedi.
Büyük kargo şirketlerini vurdu
FedEx yaptığı açıklamada acil durum planlarını devreye soktuğunu ancak cuma günü beklenen “paket teslimatlarında potansiyel gecikmelerin mümkün olduğunu” belirtti.
UPS de ABD ve Avrupa’daki bilgisayar sistemlerinin etkilendiğini ancak havayolu şirketinin etkin bir şekilde çalışmaya devam ettiğini ve sürücülerin müşteriler için teslimat yapmak üzere yollarda olduğunu söyledi. UPS, “Tüm sorunları mümkün olan en kısa sürede çözmek için çalışmaya devam ediyoruz; bazı hizmet gecikmeleri olabilir” dedi.
Çoğu demiryolu ve liman, sabah erken saatlerde yaşanan bazı aksaklıklardan sonra daha iyi durumdaydı. Cuma sabahı yalnızca bir büyük ABD yük demiryolu şirketi BT kesintisiyle ilgili sorunlar bildirirken, Union Pacific ağında farklı düzeylerde etkiler yaşadı ve müşteri sevkiyatlarında bazı işlem gecikmeleri oldu. Cuma günü öğleden sonra Union Pacific “tekrar faaliyete geçtiğini” ve müşterilerinin yüklerinin çoğunun hareket ettiğini ve ağına tam akışkanlığın geri döndüğünü söyledi.
Berkshire Hathaway’in bir yan kuruluşu olan CSX, Norfolk Southern ve BNSF de dahil olmak üzere diğer büyük yük operatörleri operasyonlarının şu anda etkilenmediğini açıkladı.
ABD’nin beşinci büyük limanı olan Houston Limanı gece boyunca “büyük sistem kesintileri” yaşadığını ancak tüm sistemlerinin şu anda “operasyonlarda minimum gecikme” ile çalışır durumda olduğunu açıkladı.
Ülkenin en büyük limanı olan Los Angeles Limanı, terminallerinden biri olan APM Terminals’in geçici olarak devre dışı kaldığını ancak sabah erken saatlerde tekrar devreye girdiğini doğruladı. Maersk’in bir yan kuruluşu olan APM, müşterilerine gönderdiği bir e-postada, limanın “oldukça hızlı bir şekilde toparlanabildiğini” ve saat 2 civarında faaliyetlerine yeniden başladığını belirtti. Teslim alma işlemlerini tamamlayamayan sürücülere, bu konteynerler için demuraj feragatnamesi almak üzere yeni bir randevu alabilmeleri için şirketin ithalat grubuyla iletişime geçmeleri söylendi.
Long Beach Limanı İcra Direktörü Mario Cordero, bazı terminallerinde asgari düzeyde etkilenme olduğunu ancak sistemlerin çalıştığını ya da yeniden kurulma sürecinde olduğunu söyledi.
New York ve New Jersey Limanı iki terminalin açılışında bir gecikme yaşandığını ancak birkaç saat içinde terminallerin tekrar çalışır hale geldiğini bildirdi.
CrowdStrike yazılımını kullanmayan limanlar kurtuldu
Tüm limanlar CrowdStrike yazılımını içeren sistemler kullanmadığı için Savannah Limanı ve Virginia Limanı operasyonlarının normal seyrinde olduğunu açıkladı.
Xeneta kıdemli nakliye analisti Emily Stausbøll, gemilerin konteynerleri boşaltması ve yüklemesi engellenirse, BT kesintisinin limanlarda önemli aksamalara neden olma potansiyeline sahip olduğunu ve bunun tedarik zinciri boyunca kademeli olarak yayılabileceğini söyledi. Stausbøll, “Kamyon ve demiryolu hizmetlerinin limandan yük alıp bırakamaması halinde iç tedarik zincirlerinde de zincirleme etkiler ortaya çıkabilir” dedi.
Mayıs ayında ABD’nin doğu kıyısındaki Charleston Limanı’nın bir yazılım arızası nedeniyle iki gün boyunca kapalı kaldığını ve bunun da limandaki sıkışıklığın %200 oranında artmasına yol açtığını belirten Stausbøll, “Liman sıkışıklığı 2024 yılı boyunca önemli bir sorun olmuştur. Şu anda hafiflemiş olsa da, sistemde hiçbir gevşeklik yok ve herhangi bir aksaklık iğneyi tekrar kırmızıya doğru itecektir” dedi.
Denizcilik istihbarat şirketi Kpler de ilk belirtilerin küresel BT kesintisinin Polonya’nın Gdansk ve İngiltere’nin Dover, Felixstowe ve Liverpool gibi küresel limanlarındaki operasyonları etkilediğini gösterdiğini söyledi.
Avrupa’nın en büyük limanı olan Rotterdam, web sitesinde müşterilerini olası aksaklıklar konusunda bilgilendirdi ancak bir liman sözcüsü kritik liman operasyonlarının çalışmaya devam ettiğini belirterek “Ancak limandaki bazı şirketler, bir konteyner terminali de dahil olmak üzere, kesinti nedeniyle sorunlar yaşıyor ve çözüm üzerinde çalışıyorlar” dedi.
