Son yıllarda ilaç bulunabilirliği ciddi bir sorun haline gelirken bu krize kalıcı hâlâ kalıcı bir çözüm bulunabilmiş değil. İlaç euro kuru ile reel euro kuru arasındaki uçurumdan dolayı birçok ilaç ülkemize gelmiyor ve dolayısıyla da hastaların bu ilaçları piyasada bulması giderek zorlaşıyor. Bulunamayan ilaçlar listesinde zatürre ilaçları, antibiyotikler, üst solunum yolu hastalıklarında kullanılan ilaçlar, büyüme hormonları, antidepresanlar, şizofreni, sara romatizma ve tiroit ilaçları başı çekiyor.
Konuyla ilgili açıklama yapan Tüm Eczacı İşverenler Sendikası Genel Başkanı Ecz. Nurten Saydan, “İlaç Fiyat Kararnamesi’nde (İFK) yapılacak bir revizyon ile görevini tamamlayan dönemsel euro değeri denilen hesaplama sisteminin terk edilmesi ve güncel ekonomik koşullara göre enflasyon bazlı bir modelin benimsenmesi, bu krizi sona erdirebilir” dedi.
Her 100 ithal ilaçtan 30’u bulunamıyor
Konuyla ilgili olarak Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu’na ilaç tedarik sorunları ve çözümü hakkında açık mektup gönderdiklerini söyleyen Saydan, “Geçen ay bu zamanlar depolarda ilaç kalemi bazında yok oranı yüzde 13-15 aralığında seyrederken bugün ise bu oran 25-29 aralığına yükseldi yani 100 ilaçtan 30 ilaç ama en önemli ve ithal olanları bulunmuyor” diyerek şunları söyledi:
“İş öyle bir noktaya geldi ki, artık kendimiz ve ailemiz için bile ilaç bulamaz durumdayız. Komşu eczanelerle takas yaparak geçici çözümler üretmeye çalışıyoruz, ancak bu da sürdürülebilir olmaktan çıktı. İlaç depolarından istediğimiz 10 ilaçtan yalnızca biri geliyor, kalan hastalarımıza nasıl çözüm sunacağımızı bilemiyoruz. İFK’da yapılacak bir değişiklikle ilaç eurosundan vazgeçilmesi ve güncel ekonomik koşullara uygun bir enflasyon uygulamasına geçilmesi, bu sıkıntıyı sona erdirebilir. Bildiğiniz üzere, 16.12.2023 tarihinden beri ilaç fiyatlarında uygulanan dönemsel euro değeri (DAD) 17,5483 liradır. Ancak reel euro değeri 37,22 lira seviyelerinde. Bugün, ilaç eurosu gerçek euro değerinin ancak yüzde 47’sine ulaşmış durumda, bu da ilaç tedarikinde yaşanan en büyük darboğazlardan birini oluşturuyor. Nöbetlerde ilaç bulunamaması, eczacılar olarak bizleri hasta yakınlarının sözlü ve fiziksel saldırılarına maruz bırakıyor. Özellikle nöbetlerde, ilaç depolarından gelen sınırlı sayıda ilaçlar nedeniyle bir kutu ilacı hangi hastaya vereceğimizi şaşırıyoruz. Hastalarımıza ilacın neden bulunamaz hale geldiğini ve ‘tevzi ilaç’ kavramını anlatmakta zorluk çekiyoruz.”
İlaca erişimin her insanın temel hakkı olduğuna dikkat çeken Saylan, “Ve biliniz ki bulunamayan ilaç, her zaman en pahalı ilaçtır. Bizler, hastalarımıza her gün ‘İlacınız yok, ne zaman geleceğini bilemiyoruz’ demekten yorulduk. İlaç yokluğu, sadece biz eczacıların değil toplum sağlığının da karşı karşıya olduğu en büyük krizlerden biri haline gelmiştir. İlaç yokluğu, sağlık sistemimizin işleyişini tehdit eder hale gelmiştir. Biz eczacılar, bu kritik sorunun çözümü için çığlığımızın duyulmasını ve bir an önce adım atılmasını talep ediyoruz” diye konuştu.
‘OECD ülkeleri içinde sağlığa en az pay ayıran ülkeyiz’
Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği’nin 2024 Türkiye ilaç sektörü raporuna göre, Türkiye’de kişi başı cari sağlık harcamasının gayri safi yurtiçi hasıla içindeki payının yüzde 3,7 olduğunu belirten Saylan, sözlerini şöyle sürdürdü:
“38 OECD ülkesindeki ortalamanın yüzde 9,3 olduğuna ve en düşük pay ayıran ülkenin Türkiye olduğuna özellikle dikkat çekmek istiyoruz.
Her şeyden tasarruf edilebilir lakin sağlık ve ilaçtan tasarrufun bedeli çok ağır olacaktır. Bu tasarruf anlayışı ne yazık ki ülkemizde yenilikçi tedavilere erişimin de çok düşük bir oranda kalmasına sebep olmaktadır. Buna rağmen 2024 yılında SGK’nın geri ödeme sistemine almadığı ilaçlar için açılan ve hastaların kazandığı davaların bedeli oldukça yüksek olup SGK’yı zorlayacak boyuttadır. Sendika olarak hep söylediğimiz sözün doğru çıkması bizleri sadece üzmektedir. Bulunamayan ilaç en pahalı ilaçtır. Diğer korkumuz ise her gün basından izlediğimiz sahte ve kaçak ilaç haberleridir. Bu ülkenin bir tek Sağlık otoritesi vardır o da Sağlık Bakanlığı’dır. Acilen ilaçların bulunulabilir olmasının sağlanması gerekir.”
