Enflasyonu düşürmek için parasal sıkılaştırma uygulayan Türkiye’de ekonomi yavaşlama işaretleri vermeye başladı. Aylardır hızlı biçimde devam eden istihdam artışı Nisan ayında ani bir fren yaptı, ekonomi nisanda yeni iş yaratamadı. Tek işaret bu değil. Sanayi üretiminde de Nisan ayında sert bir fren yapıldı, aylık bazda sanayi üretimi yüzde 4,9, yıllıkta ise yüzde 0,7 azaldı.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre ekonomi turizm sezonunun başladığı ve mevsim değişikliği nedeniyle işlerin açıldığı 2024 yılı Nisan ayında istihdam yaratamadı. İstihdam edilenlerin mart ayında 32 milyon 619 bin olan sayısı nisanda 1,000 düşerek 32 milyon 618 bine geriledi.
Yani işlerin toparlanmaya başlaması ve istihdamın mevsimsel etkilerle artmaya başlaması beklenen nisanda durum tam tersi olarak gerçekleşti. İstihdam oranı da 0,1 puan azalarak yüzde 49,5 oldu. Bu oran erkeklerde yüzde 66,9 ve kadınlarda yüzde 32,5 olarak gerçekleşti.
Nisan ayında işgücüne dahil olanların sayısı da 18 binlik düşüşle 35 milyon 661 bine geriledi. TÜİK’e göre 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı 2024 yılı Nisan ayında bir önceki aya göre 18 bin kişi azalarak 3 milyon 42 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise 0,1 puan azalarak yüzde 8,5 seviyesinde gerçekleşti. İşsizlik oranı erkeklerde yüzde 7,2 iken kadınlarda yüzde 11,1 oldu.
Nisan ayında genç işsizliği mart ayına göre çok az düşmekle birlikte yine de yüksek çıktı. 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı bir önceki aya göre 0,1 puan azalarak yüzde 14,5 oldu. Bu yaş grubunda işsizlik oranı erkeklerde yüzde 12,2, kadınlarda ise yüzde 19,1 olarak tahmin edildi.
‘Genç işsizliği 2005 yılından buyana en düşük seviyede’
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, nisan ayı iş gücü istatistiklerine ilişkin, “Nisan ayında gençlerde işsizlik oranı, yüzde 14,5 ile aylık bazda genç işsizlik verisinin açıklanmaya başladığı 2005 yılından bu yana en düşük seviyededir.” dedi. Yaptığı sosyal medya paylaşımında genç ve kadın istihdamının, önemle takip ettikleri konuların başında geldiğini aktaran Cevdet Yılmaz, şunları ifade etti:
“Nisan ayında gençlerde işsizlik oranı, yüzde 14,5 ile aylık bazda genç işsizlik verisinin açıklanmaya başladığı 2005 yılından bu yana en düşük seviyededir. Kadınlarda ise yıllık bazda işsizlik 2,9 puan azalarak yüzde 11,1 olarak gerçekleşmiştir. Ekonomimizin potansiyelini yükseltme yolunda, genç ve kadın istihdamındaki bu olumlu seyir umut vericidir. Girmiş olduğumuz dezenflasyon döneminde ilerlerken, sürdürülebilir ve kaliteli büyümeyle iş gücü potansiyelini harekete geçirmeye, yeni istihdam imkanları oluşturmaya ve vatandaşlarımızın uzun vadeli refahını artırmaya devam edeceğiz.”
Geniş tanımlı işsizlikte ciddi artış var
Zamana bağlı eksik istihdam, potansiyel işgücü ve işsizlerden oluşan geniş tanımlı işsizlik (atıl işgücü) oranı 2024 yılı Nisan ayında bir önceki aya göre tam 3,1 puan artarak yüzde 27,2 oldu. Zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı yüzde 19,7 iken işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı yüzde 17,1 olarak tahmin edildi.
Merkez Bankası eski Başekonomisti Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Kara da geniş tanımlı işsizlikteki artışa sosyal medya paylaşımıyla dikkat çekti:
Atıl işgücü oranı neredeyse pandemi dönemine geri döndü.
Yarı-zamanlı çalışan fakat fırsat bulsa daha fazla çalışabilecek durumda olanların oranı giderek artıyor. pic.twitter.com/wnS4aNEGpm— Hakan Kara (@ali_hakan_kara) June 10, 2024
Sanayi üretimi de fren yapıyor
Ekonomideki sıkılaştırma önlemleri ve yükselen kredi maliyetleri nedeniyle mart ayında yüzde 0,3 azalan sanayi üretimine nisanda da 9 günlük Ramazan Bayramı tatili darbe vurdu. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2024 sanayi üretimi verilerine göre sanayi üretimi nisanda bayramın etkisiyle yıllık bazda yüzde 0,7 azalırken aylık bazda yüzde 4,9’la sert şekilde azaldı. Sanayi üretimi 2023 yılında şubat ayında depremin etkisiyle yüzde aylık 6,0 sert şekilde daralmıştı. Böylece son veriyle 14 ayın en yüksek düşüşü yaşandı.
Ay bazında yükseliş gösteren sektör yok
Sanayinin alt sektörleri (2021=100 referans yıllı) incelendiğinde 2024 yılı Nisan ayında madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 12,2 arttı, ancak ay bazında yüzde 1,3 azaldı,
İmalat sanayi sektörü endeksi yıl bazında yüzde 1,5 düşerken ay bazında yüzde 5,3 azaldı. Elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde yıl bazında 1,6 artarken bir önceki aya göre yüzde 5,3 azaldı.
