Seçimin ikinci tura kalması, birçok göstergesi bıçak sırtında olan ekonomideki kaygıları daha da artırdı. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden (MIT) Prof. Dr. Daron Acemoğlu “Ülkenin ekonomik çöküşe nasıl dayanacağını bilmiyorum” derken, uluslararası kredi kuruluşu Fitch kurulacak yeni hükümetin geniş bir bütçe açığı ve yüksek enflasyon gibi sorunlarla karşı karşıya kalacağına dikkat çekti. Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) ise Türkiye’nin büyüme tahmini yüzde 3’ten yüzde 2.5’e indirdi.
Prof. Dr. Daron Acemoğlu, seçimler ve sonrası hakkında Türkiye’ye dair tespitlerini Twitter’dan yaptığı paylaşımla 11 maddede şöyle sıraladı:
- Durumu anlamak için Türk seçmeninin son derece milliyetçi bir hale geldiğini kabul etmek gerekir. Milliyetçi oyların Erdoğan, MHP, İYİ Parti ve diğerleri arasında paylaşılmasına rağmen, Erdoğan’ın müttefiki aşırı sağcı MHP oyların yüzde 10’unu aldı.
- Cumhurbaşkanı ve müttefikleri televizyon ve yazılı basını tamamen kontrol altına aldı ve bunu özellikle muhalefetin Kürt ayrılıkçılarla işbirliği içinde olduğu iddialarıyla milliyetçilik ateşini körüklemek için kullandı. Kılıçdaroğlu’nun Alevi olmasıyla birlikte bu durum etkili olmuş olabilir.
- Kötü ekonomi yönetimi ve yaygın yolsuzluk, birçok kişinin (ben dahil) düşündüğü kadar geniş bir öneme sahip değildi. Büyükşehirlerde önemliydi ancak AKP’nin himaye şebekesi kurduğu ve kullandığı yerlerde değildi.
- En sarsıcı olanı, AKP deprem bölgelerinde çok başarılı oldu. Himaye şebekesinin çok önemli olduğu yer bu noktadır. Belediye çapında ve daha üst seviyelerde yıllarca süren yolsuzluklar, depremlerin etkileri ve ölümlerin sorumlusuydu. Ancak konut ve iş vaatleri işe yaradı.
- Çoğumuzun Erdoğan’ın siyasi becerilerini ve durumu okuyup kontrol etme yeteneğini bir kez daha hafife aldığı ortaya çıktı. Medya hakimiyeti önemlidir ancak durum onun ötesinde. Bu sadece Türkiye’de değil tüm dünyadaki demokrasiler için kötü bir haber.
- Bütün bunlar Türk kurumlarının geleceği için kötü haber. Yargı ve kolluk tüm bağımsızlığını kaybetti. Güçlü yolsuzluk ağları (inşaat endüstrisi merkezli) ve medyanın durumu ile birleştiğinde, bu gerçekten kötü bir haber.
- AKP’nin kurduğu makinenin seçim başarısını da tanımak ve ders almak zorundayız. Bu, demokratik işleyişin bir parçası ancak (bazıları hapiste olan) muhaliflere ve rakiplere yönelik baskı, medya kontrolü ve sindirme nedeniyle ‘gerçekten demokratik’ değil.
- Ancak demokrasi için işler daha da kötü olabilir. AKP milletvekillerini kaybetmiş olsa da, muhalefet artık daha zayıf ve daha parçalanmış durumda. CHP’nin koalisyonu bir arada tutmak için müttefiklerine birkaç parlamento sandalyesi vermesi bunu artırıyor (Bu bir hata olabilir).
Ekonomi paramparça: AKP rezervleri tüketti, harcamalarını artırdı
- Daha da kötü haberler: Ekonomi paramparça. AKP, himaye şebekesini güçlendirmek için rezervleri tüketti ve vaatleri ile harcamalarını büyük ölçüde artırdı. Ülkenin ekonomik çöküşe nasıl dayanacağını bilmiyorum.
- Endişelerden biri, ekonomik krizin (bence durumun ciddiyetini tam olarak anlamış gibi görünmeyen) bir muhalefet hükümeti iktidarında gelmesi ve CHP ile diğerlerinin itibarını zedelemesiydi. Şimdi bunu bozan AKP ekonomiyi düzeltmeye çalışacak.
- Maalesef AKP’nin de krizle başa çıkabileceğine dair bir işaret görmüyorum. Bu görevi üstlenecek çok az kalifiye insan var ve yolsuzluk ile kötü yönetim muhtemelen devam edecek. Ekonominin ve demokrasinin geleceği için endişeleniyorum.
Fitch: İkinci tur ekonomik belirsizlikleri uzattı
Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Türkiye’de uygulanan büyümeyi destekleyici alışılmadık politikalar nedeniyle ödemeler dengesi alanındaki baskıların arttığına, ikinci tura kalan seçimler nedeniyle Türkiye’de oluşan siyasi ve ekonomik belirsizliğin en azından ay sonuna kadar süreceğine dikkat çekti. Fitch tarafından dün yayımlanan notta, seçimlerin ardından uygulanacak ekonomi politikalarının izleneceği ifade edildi.
Notta, seçimlerden sonra kurulacak hükümetin ertelenmiş döviz talebi, lira üzerinde baskı, geniş bir bütçe açığı, uluslararası rezervlerde düşüş ve yüksek enflasyon gibi sorunlarla karşı karşıya kalacağını belirtildi. Ayrıca kredi notu açısından para ve maliye politikası bileşiminin daha itibarlı ve tutarlı olup olmadığına bakılacağı belirtilerek, “Güveni ne kadar sağladığı, makro ve finansal istikrara yönelik riskleri ne kadar azalttığı ve dış finansmana erişimi kolaylaştırıp kolaylaştırmayacağı izlenecek” denildi.
EBRD büyüme tahminini düşürdü
EBRD, Türkiye için ekonomik büyüme tahminini şubat ayındaki depremin ekonomiye olan etkileri ve kredi koşullarında öngördüğü daralma nedeniyle yüzde 3’ten yüzde 2.5’e indirdi. Gelişmekte olan Avrupa ülkeleri, Orta Asya ve Kuzey Afrika’dan oluşan geniş bir coğrafyada faaliyet gösteren EBRD, bölge ülkeleri için şubat ayında yayımladığı makro ekonomik tahminleri güncelledi. EBRD Baş Ekonomisti Beata Javorcik, Türkiye’deki seçimleri kim kazanırsa kazansın kredi koşullarının sıkılaşmasını öngördüğünü ifade etti.
