Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) temmuz ayı verileriyle işgücü piyasasında yaklaşık son 1.5 yıldır gözlenen inişli çıkışlı seyrin sona erdiğine ve ekonominin istihdam yaratamama sıkıntısının azalmaya başladığına ilişkin tespit ağustos ayı istatistikleriyle boşa çıktı. TÜİK’in ağustos ayı Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre temmuzda 318 bin yeni iş yaratan ekonomi ağustosta frene bastı. Ağustosta yalnızca 1000 yeni iş yaratabilen ekonominin ‘istihdam yaratamama sorunu’ndan kurtulamadığı görülüyor. Ağustostaki düşük istihdam artışı sanayideki yavaşlamayı da teyit ediyor.
TÜİK’in Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde ‘işim yok’ diyenlerin sayısı 2023 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre 56 bin kişi azalarak 3 milyon 223 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise 0,2 puanlık düşüşle yüzde 9,2 oldu. İşsizlik oranı erkeklerde yüzde 7,5 iken kadınlarda yüzde 12,6 olarak tahmin edildi.
İstihdam edilenlerin sayısı 2023 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre yalnızca 1000 bin kişi artarak 31 milyon 686 bine çıkarken, istihdam oranı ise değişim göstermeyerek yüzde 48,4 oldu. Bu oran erkeklerde yüzde 65,6 iken kadınlarda yüzde 31,5 olarak gerçekleşti.
Genç nüfusta işsizlik yüzde 17,2 oldu
Ağustos verileri iş bulamayan ve daha iyi yaşamak için her fırsatta her şekilde ülke dışına çıkmak isteyen gençlerle ilgili de ciddi bir iyileşme olmadığını da gösteriyor. 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı bir önceki aya göre 0,7 puanlık azalış ile yüzde 17,2 oldu. Bu yaş grubunda işsizlik oranı; erkeklerde yüzde 14,2, toplumun dezavantajlı gruplarından kadınlarda ise yüzde 22,7 olarak tahmin edildi.
İş bulmaktan umudunu kesenler artınca işgücüne katılım düştü
İşgücü 2023 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre 55 bin kişi azalarak 34 milyon 909 bin kişi, işgücüne katılma oranı ise 0,1 puan azalarak yüzde 53,3 olarak gerçekleşti. İşgücüne katılma oranı erkeklerde yüzde 70,9 iken kadınlarda yüzde 36,0 oldu. Bu da sıkıntının boyutunu gösteriyor.
Ekonomist Doç. Dr. Orhan Karaca da durumun vehametini yansıtan bir sosyal medya paylaşımı yaptı:
Türkiye’de kabaca kadınların üçte ikisi ve erkeklerin dörtte biri olmak üzere çalışma çağındaki nüfusun yarıya yakını işgücüne katıl(a)mıyor. Vaktiyle bir Osmanlı nazırının ettiği “Şu mektepler olmasa maarifi ne güzel idare ederdim” lafı işgücü piyasasında gerçekten yaşanıyor. pic.twitter.com/xZQbdQ70Xx
— Orhan Karaca (@Dr_OrhanKaraca) October 10, 2023
Ağustosta daha az çalıştık
İstihdam edilenlerden referans döneminde işbaşında olanların, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış haftalık ortalama fiili çalışma süresi 2023 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre 1,1 saat azalarak 43,3 saat olarak gerçekleşti.
Geniş tanımlı işsizlik arttı
Zamana bağlı eksik istihdam, potansiyel işgücü ve işsizlerden oluşan atıl işgücü (geniş tanımlı işsizlik) oranı 2023 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre 0,4 puanlık artış yüzde 23,0 oldu. Zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı %15,3 iken işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı %17,5 olarak tahmin edildi.
İstihdamda dalgalı seyir bitmiyor
Ekonomi bazı aylar bir öncekine göre çok büyük sayıda istihdam yaratırken, bazı aylar kımıldamıyor, bazı aylarda ise tam anlamıyla dip yapıyor. 2022’nin ocak ayında, bir önceki aya göre istihdam edilenlerin sayısı 1 milyon 596 bin kişi azalmıştı. Ama bu keskin düşüşün ardından ekonomi 2022 haziran ayına kadar süren bir tırmanışa geçti. Nisanda 456 bin, mayısta ise 330 bin istihdam yaratan ekonomi sonraki iki ayda frene bastı. Ağustosta 533 binlik zıplayışın ardından eylül ve ekim önemsiz iniş çıkışlara kapandı. Kasım’da 453 binlik istihdam artışı ve ardından aralıkta 143 binlik düşüş görüldü. 2023 Ocak ayındaki 349 binlik istihdam artışını şubat ve mart aylarında depremin de etkisiyle büyük istihdam düşüşleri izledi. Nisan ayında hem turizm mevsiminin başlaması hem de seçimler öncesi ekonomik hareketliliğin artması nedeniyle istihdamda 526 bin kişilik bir artış görüldü.
Mayıs ayında ise yine inişli çıkışlı patikaya dönüldü ve yaratılan yeni istihdam ancak 63 bin oldu. Haziran ise yeni istihdam bir yana 368 bin kişinin işini kaybettiği ay oldu. Temmuzda yaratılan 318 bin yeni istihdama rağmen çalışan sayısı hala mayıs ayının altında seyretmeye devam ediyor. Ağustos ayında ise temmuza göre neredeyse hiç yeni istihdam yaratılmadı ve çalışan sayısı ‘parlak’ bir ay olan mayısın altında seyrediyor.