Fed’in (ABD Merkez Bankası) enflasyonla mücadele amacıyla sürdürdüğü yüksek faiz politikası ABD’de bankaların yüzünü güldürdü. Financial Times’ın resmi veriler üzerinde yaptığı bir analiz ABD bankalarının Federal Rezerv’in iki buçuk yıllık yüksek faiz döneminde bu nedenle 1 trilyon dolar ek kazanç sağladığını ortaya koydu. Federal Mevduat Sigorta Kurumu (The Federal Deposit Insurance Corporation) verileri bankaların Fed’deki mevduatları için daha yüksek getiri elde etmelerine karşılık tasarruf sahipleri için mevduat faizlerini çok daha düşük tuttuğunu gösterdi. ABD’nin 4,000’den fazla bankasına sağlanan destek, bu kuruluşların kâr marjlarının artmasına yardımcı oldu. Bazı tasarruf hesaplarının faiz oranları yüksek faiz döneminde Fed’in yüzde 5’in üzerindeki politika faiz hedefi doğrultusunda artırılırken tasarruflarını özellikle JPMorgan Chase ve Bank of America gibi en büyük bankalarda tutanlar daha düşük mevduat faizleriyle yetinmek zorunda kaldı.
Federal Mevduat Sigorta Kurumu’nun hiç faiz ödenmeyen hesapları da içeren verilerine göre yılın ikinci çeyreğinin sonunda ortalama bir ABD bankası mevduat sahiplerine yıllık sadece yüzde 2,2 faiz ödüyordu. Bu oran söz konusu bankaların iki yıl önce ödedikleri yüzde 0,2’den daha yüksek olmasına rağmen Fed’in bankalara ödediği yüzde 5,5’lik gecelik faiz oranından çok daha düşüktü. Yüksek faiz döneminde JPMorgan ve Bank of America gibi devlerin yıllık mevduat maliyetleri sırasıyla yüzde 1,5 ve yüzde 1,7 oldu.
Citi’den çalışanlarına ‘Mevduat faizini indirin’ talimatı
FT’nin hesaplamalarına göre mevduat sahiplerine ödenen düşük faizlerin bankalara sağladığı 1,1 milyar dolar ilave faiz bu kuruluşların toplam kârının yarısını oluşturdu. Bu durum bazı hükümetlerin yüksek faiz oranlarından yararlanan bankalara bir kerelik ekstra kazanç vergisi uyguladığı Avrupa ile tam bir tezat oluşturuyor.
Fed’in geçen hafta politika faizini 50 baz puan indirerek gevşemeyi başlatmasının ardından bazı ABD bankaları kâr marjlarını koruyabilmek için indirimleri olabildiğince hızlı şekilde mevduat sahiplerine yansıtmaya başladı. Konuyla ilgili bilgi sahibi bir kişiye göre Fed’in çarşamba günkü faiz indiriminden saatler önce Citi zengin müşterilerine genellikle ayrıcalıklı faiz oranları uygulayan yatırım bölümündeki çalışanlarına ABD merkez bankasının faizleri 50 baz puan düşürmesi halinde yüzde 5 veya daha yüksek faiz ödenen hesaplara uygulanacak faizleri de aynı oranda düşürmelerini söylediğini ifade etti. JPMorgan’da da bankacılardan 10 milyon dolar ve üzeri nakit parası olan müşterilerin mevduatlarına uygulanan faizin 50 baz puan düşürülmesi ve gelecekteki indirimlerde de Fed’in eylemlerine paralel olarak hareket edilmesi istendi. KBW ABD banka araştırmaları başkanı Chris McGratty Fed’in faiz indirimi nedeniyle bankaların “kesinlikle” mevduat maliyetlerini düşürme kabiliyetine sahip olacağını belirterek “Bence bu konuda agresifliğin derecesi bankadan bankaya değişecektir” dedi. JPMorgan bankanın adil ve rekabetçi bir oran sağlamayı amaçladığını belirtirken Citi ve Bank of America yorum yapmayı reddetti.
Bankalar fiyatları hızla artıran ve yavaş düşüren benzin istasyonlarıyla karşılaştırıldı
Risk Yönetimi Derneği’nin bu yılın başlarında yayınladığı bir raporda bankalar genellikle fiyatları yükseltmekte hızlı, indirmekte ise yavaş davranan benzin istasyonlarıyla karşılaştırılmıştı. Aynı rapora göre bankalar mevduat ve tasarruf hesapları için verdikleri faizleri yükseltmekte yavaş, ancak düşürmekte hızlı davranıyorlar. Fed Mart 2022’de para politikasını sıkılaştırmaya başladığında birçok analist, fintek şirketlerinin rekabetinin ve tüketicilerin nakit para taşıma kolaylığının artmasının, bankaları mevduat sahiplerine daha yüksek faiz vermeye zorlayacağını öngörmüştü.
Ancak FT’nin hesaplamaları önceki Fed sıkılaştırma döngülerinden biraz daha az olsa da bankaların avantajın çoğunu ellerinde tutabildiklerini gösteriyor. Silicon Valley Bank ve diğerlerinin 2023’ün başlarında iflas etmesi birçok orta ölçekli ve küçük bankayı mevduat sahiplerinin kaçmasını önlemek için faiz oranlarını yükseltmeye zorladı. Daha büyük bankalar ise “güvenli liman” olarak görüldüklerinden küçük ve orta büyüklükteki rakiplerine göre mevduata daha düşük faiz verebildi.
FT’nin eldeki en son verilere dayanarak yaptığı hesaplamalara göre ABD bankaları Fed’in Mart 2022’den bu yılın ortasına kadar uyguladığı yüksek faizlerin sağladığı kazancın yaklaşık üçte ikisini cebe attı. Mevduat sahiplerine ise yaklaşık 600 milyar dolar faiz ödediler. Fed’in faiz oranlarını en son artırdığı 2016 başından 2019 başına kadar olan dönemde ise ABD bankaları bu avantajın yüzde 77’sini elde etmişti.
