Tarihteki en büyük küresel resesyonlardan birine neden olan Covid-19 salgınından etkilenen havayolu taşımacılığında göstergeler, sektörün yaz döneminde toparlanma ivmesi kazanmasıyla salgın öncesi seviyelere yaklaştı. Covid-19 salgını öncesi koşullarla karşılaştırıldığında toparlanma ivmesi 2023 yaz ayları boyunca sürdü.
Salgının doruk noktasında Nisan 2020’de devletler sınırları kapatıp sıkı karantina kuralları uygularken dünyadaki ticari hava taşımacılığı filosunun büyük çoğunluğu yerde beklemek durumunda kaldı.
Bazı havayolu şirketleri iflas etmemek için kamu yardımı alırken bir milyondan fazla kişi havacılık sektöründe işini kaybetti.
2020’de, taşınan hava yolcusu sayısında, ücretli yolcu milometre (RPK) olarak ölçülen toplam hava trafiğinin 1950’lerde izlenmeye başlanmasından bu yana en büyük düşüş kaydedildi.
Sektörün toplam yolcu gelirleri 2020’de yüzde 69 düşüşle 159 milyar euroya gerilerken, net zarar 106 milyar euroya ulaştı.
2023 salgın sonrası yeniden toparlanma yılı olabilir
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) verilerine göre havacılık sektörü birkaç senedir sürekli büyürken 2023’ün tam bir toparlanma yılı olması mümkün hale geldi. 2023 baharında gerçek küresel havacılık geliri 700 milyar doları aştı. Ancak mevsimsellikten arındırılmış gelir eğilimi halen salgın öncesine göre düşük.
2019 ile 2023 arası gelirdeki yüzdelik değişim karşılaştırıldığında yalnızca iç hat havayolu gelirlerinin başlangıç seviyelerini aşabildiği görülüyor.
Toparlanan trende rağmen uluslararası gelirler 2019’a kıyasla halen olumsuz değişim gösteriyor. Olumlu olan ise güçlü büyüme trendi göz önüne alındığında durumun 2024 itibarıyla değişebilecek olması.
Küresel çapta yurt içi havacılık endüstrisi yüzde 5-8 büyüdü
IATA’nın analizine göre, birçok yurt içi pazarda RPK göstergelerinin haziran ve temmuzda artarak, 2019’un salgın öncesi aylarındaki seviyelerine yaklaştığı görülüyor. Çin, 2019’un aynı dönemine kıyasla yüzde 15’in üzerinde RPK artışıyla en yüksek büyümeyi kaydetti.
Yüzde 5’ten fazla artış gösteren diğer tek yurt içi pazar ise Brezilya oldu. Avustralya’nın iç pazarı ise Temmuz 2019 ile 2023 karşılaştırıldığında yüzde 3,1’lik düşüş gösterdi. Genel olarak sektör RPK göstergeleri, tüm yurt içi havacılık endüstrisi için yüzde 5-8 büyüme kaydetti.
Sektör, salgın öncesine kıyasla RPK büyümesinde yüzde 11 düşüş yaşadı
Uluslararası RPK göstergelerinin büyümesi farklılık izledi. IATA’nın analizine göre, Kuzey Amerika’da kayıtlı olanlar hariç, havayollarının çoğunluğu RPK büyüme oranlarında keskin düşüş yaşadı. Bu bölgede RPK büyüme oranı her ay yüzde 1-2,5 arasında değişiyor.
Buna karşılık diğer tüm bölgelerde RPK büyümesinde önemli düşüş yaşandığı görülüyor. Asya Pasifik bölgesi en ağır koşullarla karşı karşıya kalarak her ay yüzde 25’ten fazla düşüşe şahitlik etti.
Toplamda sektör salgın öncesine kıyasla RPK büyümesinde yaklaşık yüzde 11’lik düşüşe imza attı.
En büyük 10 havayolu güzergahında yolcu hacmi artmaya devam etti
IATA verilerine göre en büyük 10 havayolu güzergahındaki yolcu hacmi artmaya devam etti, ancak hepsindeki talep salgın öncesi dönem seviyesinin gerisinde kaldı.
Orta Doğu’dan Asya’ya olanlar hariç Asya’yı dünyanın geri kalanına bağlayan tüm rotalar istatistiksel olarak 2019 seviyelerinin altında seyretmeyi sürdürüyor. Orta Doğu’dan Asya’ya olan rotalar salgın öncesi yolcu yüklerini aşarak 2023’ün başında zirveye ulaştı.
Genellikle Asya dışındaki tüm rotaların RPK seviyesinin 2019’dakinden yüzde 20 geride olduğu görülüyor. Ancak Avrupa’dan Orta Doğu’ya ve Avrupa’dan Kuzey Amerika’ya olan rotalar 2019’daki talep seviyelerine ulaşan ve bu seviyeleri aşan iki rota olarak ön plana çıkıyor.
Analistlere göre insanların giderek daha fazla seyahat etmeyi sürdürmesi temmuzda uçakların doluluğunu önemli ölçüde artırdı.
İleri tarihler için yapılan bilet satışlarının yolcuların güveninin yüksek olduğunu gösterdiğini belirten analistler havacılık sektöründe toparlanmanın süreceğini ifade etti.
