Ekonomik büyümenin öncü göstergelerinden kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Mayıs 2024 dönemi sonuçları işlerin pek de iyi gitmediğini gösteriyor. Türkiye İstatistik Kurumu’na göre yılın ilk çeyreğinde Dönemsel Gayrisafi Yurt İçi Hasıla büyümesinin altında bir performans göstererek tehlike sinyalleri veren sanayiden mayıs ayında da hem iç piyasadaki sıkılaştırıcı önlemler hem de ihracat pazarlarındaki zorluklar yüzünden iyi haberler gelmedi. Eşik değer olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına göre nisan ayında 49,3 olarak gerçekleşen manşet PMI mayısta 48,4’e gerileyerek üst üste ikinci ay eşik değer 50,0’nin altında kaldı. Son veriler sektörün faaliyet koşullarındaki yavaşlamanın ılımlı olmakla birlikte 2024 başından bu yana en belirgin düzeyde gerçekleştiğini gösterdi. PMI 8 aylık aradan sonra 2024 Şubat’ında 50,2’ye çıkmış ardından 50,0’a gerilemiş ve daha sonra da nisan ayında da eşik değerin altına inmişti.
Yeni ihracat siparişleri 11 aydır yavaşlıyor
Sektördeki ivme kaybı mayıs anketindeki birçok göstergeye yansıdı. Şirketler özellikle yeni siparişlerde keskin bir azalma yaşandığını ve düşüşün ocak ayından bu yana en yüksek oranda olduğunu belirtti. Anket katılımcıları, siparişlerdeki yavaşlamanın büyük oranda zorlu talep koşullarından kaynaklandığını ve bazı müşterilerin yüksek fiyatlardan olumsuz etkilendiğini belirtti. Bu faktörler yeni ihracat siparişlerinin üst üste 11 ay yavaşlamasında da etkili oldu.
Üretimde yılın en büyük azalışı görüldü
Yeni siparişlerdeki yavaşlama imalatçıların üst üste ikinci ay üretimi azaltmasına neden olurken bu azalış 2024 yılının başından bu yana en yüksek oranda gerçekleşti. Bazı anket katılımcıları ise kapasite kısıtlarının üretimi artırma imkanlarını sınırladığına dikkat çekti. Sektörde istihdam hacmi art arda dördüncü ay daralırken bazı firmalar iş yüklerindeki azalma nedeniyle işten ayrılan personelin yerine yenilerini istihdam etmeme eğiliminde olduklarını belirtti. Satın alma faaliyetleri, girdi stokları ve nihai ürün stokları nisan ayındaki artışların ardından mayısta düşüş kaydetti. Enflasyonist baskılar mayıs ayında da zayıflamaya devam etti. Girdi maliyetleri enflasyonu son beş ayın en düşük seviyesine gerilerken nihai ürün fiyatları ise bir yıllık dönemin en sınırlı artışını kaydetti. Fiyatlarında artış bildiren firmalar ise bu durumu genellikle kur gelişmeleri ile ham madde maliyetlerindeki yükselişe bağladı.
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket verilerini değerlendiren S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker şunları söyledi:
“Son veriler Türk imalatçılarının giderek daha zorlu bir faaliyet ortamıyla karşı karşıya kaldığına ve yeni sipariş almanın güçleştiğine işaret ediyor. Öte yandan, enflasyonist baskıların hafiflemesi ileriye yönelik iyimserlik sağlıyor. Yüksek fiyatların talep üzerindeki olumsuz etkisinin halen devam ettiği göz önüne alındığında, fiyat baskılarındaki geri çekilmenin yılın ikinci yarısında sektörde bir toparlanmayı beraberinde getirebileceği umut ediliyor.”
