Düzensiz göç ile mücadelede bir süredir yoğun çalışmalar yapan İçişleri Bakanlığı’nın düzenli göç konusunda kapsamlı bir çalışma yaptığı, yurtdışından yabancı iş gücü getirilmesi için de yeni bir yasal altyapı hazırlığında olduğu öğrenildi.
Ekonomi gazetesinden Merve Yiğitcan’ın haberine göre İçişleri Bakanlığı çalışmalarda sona yaklaştı ve kısa süre içinde sanayicilerin de taleplerini göz önünde bulundurarak yurtdışından ‘çalışan ithalatı’na yeni bir yasal düzenleme getirileceği öğrenildi.
İş dünyasından edinilen bilgiye göre, tıpkı Batı ülkelerinde olduğu gibi sektörlerin ihtiyaçlarının belirleneceği bir sistem getirilmesi, sektörlerin ihtiyacına yönelik çalışanlarda istenen kriterlerin belirlenmesi, ardından çağrı yapılarak aranan kriterleri sağlayan yabancıların Türkiye’de çalışmasına fırsat verilmesi değerlendiriliyor. Türkiye’ye düzensiz göçle gelenlerin kapsam dışında tutulması, bu çalışmayla emek göçünün daha düzenli hale getirilmesi hedefleniyor. Şirketlerin Türkiye’de yabancı çalıştırma kriterlerinde de düzenlemeye gidileceği öne sürülüyor.
Kayıtdışı çalıştıranlar haksız rekabet yaratıyor
Bilindiği gibi Türkiye’de bir süredir özellikle sanayi firmaları nitelikli çalışan bulma sorunu yaşıyor. Bazı firmaların sorunu ‘çalışan ithalatı’ yoluyla çözmeye çalıştığı konuşulurken bazı firmaların da düzensiz göçle Türkiye’ye gelen yabancıları kayıtdışı çalıştırarak yasadışı formüllere başvurduğu biliniyor. Şu an yabancı çalışan arayan bir firmanın her bir yabancıya karşın beş Türk çalıştırma zorunluluğu var.
Yanı sıra bir firmada çalışan yabancı elemana işin mahiyetine göre asgari ücretin katlarında maaş veriliyor. Yani yasaya göre evde bakım hizmetlerinde çalışan yabancılar hariç diğer yabancı çalışanlara asgari ücretten daha yüksek maaş verilmek zorunluluğu var. Bazı firmaların kayıtdışı şekilde yabancı çalışan bulundurması bunu kuralına uygun yapan firmaların haksız rekabet eleştirilerine neden oluyor. Ayrıca şu anda bazı fabrikaların İK şirketleriyle çalıştığı, ilgili şirketlerin de özel izin çıkararak yurtdışından çalışan getirdiği duyumlar arasında.
Çalışma kriterleri güncellenmişti
Yabancı çalışanlara yönelik Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı da geçen ay bir güncellemeye gitmişti. Uluslararası İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliği’nin Ek maddesi gereğince uygulanan “Çalışma İzni Değerlendirme Kriterleri” aynı yönetmeliğin 22’nci maddesi gereğince güncellenerek çalışma izni değerlendirme kriterleri 1 Ekim 2024 tarihi itibariyle yürürlüğe girmişti. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı çalışma izni başvurularının uluslararası işgücü politikasına göre değerlendirildiği, bu politika uyarınca Türkiye’nin ihtiyaç duyduğu işgücünün öncelikle yerli işgücünden karşılanması, mümkün olmaması halinde uluslararası işgücünün tamamlayıcı etkisinden faydalanılmasının esas olduğu açıklaması yapmıştı.
Açıklamada şu ifadeler yer almıştı: “Küresel, bölgesel ve ulusal çapta yaşanan muhtelif gelişmeler doğrultusunda Türkiye’nin küresel arenadaki konumunun yanı sıra iş gücü piyasasının dinamikleri ve ihtiyaçları da zaman içerisinde değişiyor. Bu kapsamda nitelikli yatırımcı ve iş gücünün ülkemize çekilmesi, yerli iş gücü arzının sınırlı kalması sebebiyle ihtiyacın karşılanamadığı alanlarda yabancı iş gücünden tamamlayıcı mahiyette faydalanılması, yerli iş gücüyle ihtiyacı karşılanabilen sektör/meslek/işler bakımından da koruyucu tedbirler alınması ve kayıtlı istihdamın artırılması amaçlarıyla çalışma izni değerlendirme kriterleri güncellenmiştir.”