İstanbul Planlama Ajansı’nın (İPA) “İstanbul’da Emekli Olmak” başlıklı araştırması Türkiye’nin en büyük kentinde emeklilerin zorlu yaşam koşullarını ortaya koydu. “İstanbul’da Emekli Olmak 2024” başlıklı rapora göre İstanbul’da bulunan her altı haneden biri emekli aylığı ile geçiniyor. Raporda en düşük emekli aylığı olan 10,000 TL ile geçinmeye çalışan hane sayısının ise 465,169 olduğu ifade ediliyor.
İstanbul’da neredeyse her üç emekliden birinin resmi olarak çalışmaya devam ettiği belirtilen raporda, emeklilerin aylığının satın alma gücünün de düştüğü vurgulandı. Ancak çalıştığı halde resmi kayıtlarda yer almayanların da hesaba katılması durumunda bu sayının çok daha yükseleceği görülüyor. Rapora göre 2010 yılında en düşük emekli aylığı ile 11,4 adet gram altın alınırken, bugün emekli aylığı sadece 4,4 adet gram altın alınabiliyor.
İstanbul’da altı haneden birinin sadece emekli aylığı ile geçindiği belirtilen raporda “İstanbul’da aktif çalışan bir birey olmayan ve sadece emekli aylığı ile geçinen” 811 bin 40 hane var. Sadece emekli aylığı ile geçinen hane oranı ise tüm haneler içerisinde yüzde 16,8 olarak hesaplandı. Her 10 haneden 1’inin ise en düşük emekli aylığı ile geçinen emekli haneler olduğu görüldü” dendi.
Emekli aylığıyla 4,4 gram altın alınabiliyor
İPA’nın araştırmasında yer alan bulgulardan bazıları şunlar:
-İstanbul’da emeklilerin de dahil olduğu yaşlılık aylığı alanların sayısı 2 milyon 420 bin kişi. Toplamda her beş kişiden birinin aktif olarak çalışmadığı, pasif gelire sahip sigortalı oldukları görüldü.
-İstanbul’da yaşlılık veya emeklilik aylığına hak kazanmış vatandaşların yüzde 28,4’ü resmi olarak çalışmaya devam ediyor.
-İstanbul’da 2023 yılında 507 bin 574 kişi EYT’li oldu. Bunların yüzde 52,2’si resmi olarak çalışmaya devam etti. Türkiye’de EYT Kanunundan faydalanan emeklilerin resmi olarak çalışmaya devam etme oranının ise yüzde 47,9’da kaldı.
-2010 yılında asgari ücretten daha fazla olan en düşük emekli aylığının geçen 15 sene içinde de asgari ücretin neredeyse yarısına indiği görüldü. 2010 yılında 680,3 TL olan en düşük emekli aylığı 2024 yılında 10.000 TL olurken asgari ücret 587,85 TL’den 17.002 TL’ye yükseldi.
-2010 yılında en düşük emekli aylığıyla 11,4 gram altın veya 453 dolar alınabilirken günümüzde bu durum 4,4 gram altın veya 319 dolara geriledi. Son 15 yıldaki dolar enflasyonu da hesaba katılırsa emekli maaşının satın alma gücünün dolara göre çok daha fazla düştüğü görülüyor.
-İstanbul’da 100 metrekarelik ortalama bir konut fiyatı 2010 yılında 224 emekli maaşına denk gelirken 2022 yılında 672 emekli maaşına yükseldi. Geçtiğimiz iki yılda konut fiyatlarının yükselişi hız testi için 100 metrekarelik bir konut fiyatı 460 adet en düşük emekli maaşına denk geliyor.
-Emekli olduğunu ve hanede çalışan olmadığını söyleyen emekli hanelerin mülkiyet durumuna bakıldığında bu hanelerin yüzde 18,3’ünün kiracı olduğu görüldü. İstanbul’da sadece emekli maaşıyla geçinen toplam kiracı hane sayısı ise 148.420 olarak hesaplandı.
