Kazakistan’a yaklaşık 10 yılda bir milyar dolarlık yatırım yapan Yıldırım Şirketler Grubu 2014’te Aktöbe’deki Voskhod Krom Madeni ile başladığı faaliyetlerini dünyanın ilk ve tek sıfır atık teknolojili Qazaq Soda soda külü üretim fabrikası ile sürdürüyor.
Endüstri 4.0 modelini temel alan Qazaq Soda’nın yatırımı toplamda 440 milyon doları bulacak ve tamamlandığında yıllık 500 bin ton üretim kapasitesine sahip olacak. Qazaq Soda cam, kimya, metalurji, madencilik ve tekstil endüstrilerinde kullanılan soda külünün yanı sıra 500 bin ton ham kalsiyum klorür ile 100 bin ton tuz da üretecek.
Yıldırım Şirketler Grubu İcra Kurulu Başkanı Yüksel Yıldırım Qazaq Soda’dan bahsederken Kazakistan’daki faaliyetlerine 2014 yılında dünyanın en kaliteli krom cevherini üreten Voskhod Krom Madeni’ni holding bünyesine katarak başladıklarını anlattı. Kazakistan’da bir de bakır madeni satın alma görüşmelerinin sürdüğünü söyledi, bu yıl içinde ülkede nikel projeleri geliştirmek için de çalışmaya başladıklarını müjdeledi.
Kazakistan’da gurur duydukları ikinci büyük projenin Qazaq Soda tesisi olacağını belirten Yüksel Yıldırım bunun Kazakistan’ın dışa bağımlılığını başlı başına azaltacak bir yatırım olduğunu söyleyip şöyle devam etti:
“Özellikle cam yapımında ve kimya endüstrisinde kullanılan soda külü günümüzde Kazakistan’a ithal ediliyor. Bunun için büyü miktarda döviz harcanıyor. Dolayısıyla Kazakistan’ın soda külü tüketimini karşılamak amacı ile kurulacak Qazaq Soda tesisinin bugüne kadar yarattığımız sosyoekonomik etkiyi defalarca katlayacağına ve ülkenin ticaret açığını azaltacağına inanıyoruz.”
‘Hedef bölgeyi üretim üssü haline getirmek’
Temeli Eylül 2021’de atılan ve temel mühendislik çalışmaları devam eden proje ile Kazakistan’ın 25 yıllık hayalinin de gerçekleşeceğine değinen Yıldırım “Ülke soda ithalatçısı konumundan bölgenin lider soda ihracatçısı konumuna geçiş yapmış olacak. Soda külüne ilave olarak gerçekleştireceğimiz diğer kimyasal yatırımlarıyla da bölgeyi bir inorganik kimyasal madde üretim üssü haline getirmeyi hedefliyoruz” dedi.
Jambıl eyaletinde kurulacak olan Qazaq Soda’nın inşaatında 1500 işçi istihdam ediliyor. Fabrikanın üretime geçmesiyle beraber 300 işçi daha istihdam edilecek. Qazaq Soda’nın Kazakistan’da yerel ekonomiye katkısı bununla da sınırlı değil. Kazakistan’ın kamu iştiraki Kazgeology ile kurdukları beş ortak girişimin (joint venture) yeşil saha madencilik projeleri olduğunu dile getiren Yüksel Yıldırım “Yeşil saha projelerde bütçeler yüksek olmasa bile projelerin gerektirdiği sondaj faaliyetleri için yerel sondaj şirketleri kullanmamız, yerel jeologlar ve yerel haritacılarla çalışmamız sosyoekonomik etkimizin devamının bir göstergesidir” şeklinde konuştu. Yıldırım özellikle Voskhod Krom Madeni’nden sonra hükümet, bakanlıklar, valilikler ve yerel yönetimden gördükleri ilgiye bağlı olarak Kazakistan’da yatırım fırsatı aramaya daha hevesli olduklarını aktardı. Qazaq Soda için de aynı ilgiyi gördüklerini anlatan Yıldırım Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’e projeyle ilgili bizzat bilgi verdiklerini belirtti.
