Konut fiyatlarında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’na göre sekiz aydır süren reel düşüş, konut kredisi faizlerindeki hafif gevşeme ve yatırım araçlarının düşük getirileri nakit nakit parası olanların “artmadan alalım” düşüncesiyle ekim ayında konut satışlarını patlatmasına neden oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu’na (TÜİK) göre ekim ayında Türkiye genelinde konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 76,1; bir önceki aya göre de yüzde 17,1 oranında artarak 165 bin 138’e ulaştı. Ekim ayı verileri konut satışlarında 2024 haziran ayında başlayan ancak eylülde hız kesme belirtileri gösteren artışın ivmelenerek devam ettiğini gösteriyor.
Konut satışları yılın ilk 10 ayında ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 11,9 oranında artarak 1 milyon 112 bin 374 olarak gerçekleşti. Konut satışının ekimde en yüksek olduğu iller sırasıyla 24 bin 812 ile İstanbul, 15 bin 257 ile Ankara ve 8 bin 658 ile İzmir olurken, en az olduğu iller sırasıyla 76 ile Hakkari, 97 ile Bayburt ve 112 ile Ardahan olarak gerçekleşti. 
Başta kamu olmak üzere bazı bankaların konut kredisi faizlerini az da olsa düşürmeye başlamaları ekim ayında kredili konut satışlarını da artırdı. TÜİK’e göre Türkiye genelinde kredili konut satışları ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 278,2 rekor oranda artarak 21 bin 95 oldu. Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı yüzde 12,8 olarak gerçekleşti. Ocak-Ekim döneminde gerçekleşen ipotekli konut satışları ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 31,9 oranında azalarak 113 bin 405 oldu. Ekim ayında 5 bin 167; Ocak-Ekim döneminde ise 26 bin 869 ipotekli konut satışı ilk el olarak gerçekleşti.
Türkiye genelinde büyük kısmı peşin olak üzere diğer konut satışları ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 63,3 oranında artarak 144 bin 43 oldu. Toplam konut satışları içinde diğer satışların payı yüzde 87,2 olarak gerçekleşti. Ocak-Ekim döneminde gerçekleşen diğer konut satışları ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 20,7 oranında artarak 998 bin 969 oldu.
“Konut fiyatları reel olarak düşüyor”
Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER) Yönetim Kurulu Başkanı Ramadan Kumova, “Ciddi talep patlamasının ardında, konut fiyatlarının 2024 başından beri reel olarak düşmesi yatıyor.” dedi. İnsanların konuttaki fırsatın farkında olduğunu ve birikimlerini konuta yönlendirmeye başladığını dile getiren Kumova, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Konut üreticilerinin yaptığı kampanyalar ve vadelendirme seçeneklerini değerlendirerek alım yapıyorlar. Ayrıca, konut yatırımcısı faizler her ne kadar yüksek olsa da konut fiyatlarının düşük olduğunu düşünerek kredi kullanıyor. Bunu bugün açıklanan rakamlarda açıkça görüyoruz. Ekimde ipotekli konut satışlarının yüzde 278,2 artması bunu gösteriyor. Bu artışta öncelikli olarak konutun diğer yatırım enstrümanlarına göre çok daha uygun bir fiyat ikliminde olması yatıyor.”
‘Rakamların düzelmesi bir sinyal’
Kumova, bu artışa rağmen ipotekli satışların toplamdan aldığı payın yüzde 12,8 ile hala düşük olduğunu kaydederek, şu bilgileri verdi: “Sağlıklı bir piyasa ortamında ideal olan ipotekli satışların yüzde 50 seviyelerinin üzerinde olmasıdır. Bugün baktığımızda satışlarda vadelendirmeyi kampanyalarla üreticiler yapıyor. Bu da üretici üzerinde ciddi bir finans yükü oluşturuyor. Nitelik olarak rakamların artması olumlu olmakla birlikte nicelik olarak sağlıklı piyasa koşullarına dönülmesi ile ancak sürdürülebilir bir zemin oluşabilir. Fakat her şeyden önce rakamların düzelmesi bunun ilk sinyalidir. Rakamların düzeliyor olmasını daha sağlıklı bir piyasaya yönelik umut verici bir adım olarak değerlendiriyoruz.”
Yabancılar yine ortada yok
Yabancılara yapılan konut satışları Ocak-Ekim döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 37,2 oranında azalarak 19 bin 212 oldu. Yabancının ekim ayındaki payı dört yılın en düşük seviyesine geriledi. Yabancılara yönelik satışların dip yapmasında vatandaşlık için gerekli yatırım miktarının 400 bin dolara çıkarılması ve Türkiye’de yabancıların istenmediğine iliş algının yaygınlaşması etkili oldu.
Ekim ayında ülke uyruklarına göre en fazla konut satışı sırasıyla 373 ile Rusya Federasyonu, 172 ile İran ve 136 ile Ukrayna vatandaşlarına yapıldı.
