Dünya buğday stokları alarm veriyor. Aşırı sıcak havalar nedeniyle dünyanın önde gelen ihracatçılarında buğday stoklarının 2023-24’te 16 yılın en düşük seviyesine ineceği öngörülüyor. Analize göre, Rusya, ABD ve AB’nin çıkarılması halinde bu oranın 1960’tan bu yana en düşük seviyeye iniyor. Avrupa, ABD, Kanada, Avustralya ve Çin’de de mahsulün azalması; Rusya’nın “Karadeniz Tahıl Koridoruna” dâhil olmaması gibi faktörler başta buğday olmak üzere tahıl fiyatlarına yükseliş olarak yansıyor. Özellikle buğday ithal eden ülkeler için sıkıntılı bir sürece neden olacağı uyarısı yapılıyor.
Kuraklığın etkisi 10 yıldan fazla sürecek
Chicago’da buğday vadelileri kile başına 6.50 dolar, soya fasulyesi, 14.40 dolar ve mısır 5 dolar civarında işlem görüyor. Fiyatlar geçen aya göre zayıf olmakla birlikte Ukrayna’nın limanlarının hava saldırısına uğraması ve büyük üreticilerde verimi azaltan kötü hava şartları nedeniyle yükseliş sinyalleri vermeye başladı. Kuraklığın, büyük ihracatçılarda küresel buğday stoklarını 10 yıldan fazla bir sürenin en düşük seviyelerine çekmesi bekleniyor. ABD’nin yedi büyük ihracatçı için buğday stokları ve mahsul kullanımına ilişkin tahminleri stok seviyelerinin 2023-24’te 16 yılın en düşük seviyesine ineceğini gösteriyor. Analize göre, Rusya, ABD ve AB’nin çıkarılması halinde bu oran 1960’tan bu yana en düşük seviyeye iniyor ve Avustralya, Kanada ve Arjantin gibi önemli sevkiyatçılar da durumun ciddiyetini ortaya koyuyor.
AB’nin üretiminde düşüş bekleniyor
AB Ortak Araştırma Merkezi’nin Tarımsal Kaynakları İzleme birimi (MARS) 2023-24 (Temmuz-Haziran) pazarlama yılı için tahıl verimi tahminini haziran ayındaki 5.52 ton/hektar seviyesinden 5.46 tona düşürdü. Avrupa Komisyonu’na göre AB tahıl üretimi 2023-24 mali yılında daha önceki tahminlerin 4 milyon ton altına inerek 276 milyon ton olacak.
Avustralya’da çift haneli düşüş
Avustralya’da ise 2023/24 buğday üretiminin El Nino hava akımı etkisiyle, çift hane düşeceği tahmin edilmekte. Ülkedeki buğday üretiminde yüzde 34’lük büyük bir düşüş beklenirken, S&P Global verilerine göre Platts, FOB Avustralya Premium Beyaz buğdayı ton başına yaklaşık 300 dolardan satılıyor.
180 bin ton mahsul 9 günde yok edildi
Rusya’nın ise Sibirya gibi yerlerdeki kuraklık dönemlerinin üstesinden gelerek büyük hasatlar nedeniyle sevkiyatları artırması bekleniyor. 2023- 24’de USDA, Rusya’nın buğday ihracatını 47.5 milyon ton olarak tahmin ediyor. Fakat Rusya’nın iç piyasadaki fiyat artışları nedeniyle ihracatı sınırlandırması halinde fiyatlarda büyük bir sıçramaya neden olabileceği belirtiliyor. Ukrayna limanlarına yönelik saldırıların 9 gün içinde 180 bin ton mahsulü piyasadan yok ettiğine dikkat çeken AgResource Company danışmanlık şirketinin başkanı Dan Basse, “Dünyanın sırtını dayayabileceği bir tampon yok” uyarısı yapıyor.
