Depremin faturasını karşılayabilmek için “milli seferberlik” ilan edip, ÖTV ve KDV’ye zam yapan hükümet, Cumhurbaşkanlığı’nın geçen ay sonu yayınladığı tasarruf genelgesinin takipçisi olmaya karar verdi. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in G20 toplantısı nedeniyle Hindistan’a gitmeden önce cuma günü imzaladığı ve dün tüm kamu kurumlarına gönderilen genelgede, 30 Haziran 2021 tarihli kamu kurum ve kuruluşlarının harcamalarında tasarruf sağlanması, bürokratik işlemlerin azaltılması ve kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanımına ilişkin “Tasarruf Tedbirleri” konulu Cumhurbaşkanlığı Genelgesi yayımlandığı hatırlatıldı. Söz konusu genelge kapsamındaki kamu kurum ve kuruluşlarının, kendi bütçeleri veya tasarruflarındaki diğer kaynaklardan yapacakları yurt içi ve dışı harcamaları ile taşınır ve taşınmazların kullanılmasında genelgeyle belirlenen tedbirlere uymakla talimatlandırıldığı ifade edildi.
Kamu hizmetleri bütçe sınırları içinde kalacak
Cumhurbaşkanlığı Genelgesi’nde, genel ilke olarak kamu hizmetlerinin bütçe sınırları içinde kalınarak ayrılan kaynakların üzerinde harcama yapılmasına yol açılmadan azami tasarruf anlayışı içinde yerine getirilmesi gerektiği belirtilmişti.
Bütçelerde ilave yük oluşturacak şekilde faaliyet genişlemesine ve iş artışına gidilmemesi istenen genelgede, ilgili mevzuatta belirtilen faaliyet alanlarıyla doğrudan ilgili olmayan herhangi bir harcama veya taahhütte bulunulmaması, ihale şartname ve sözleşmelerine alım konusuyla ilgisi olmayan unsurların dahil edilmemesi ve yapılacak alımlarda ölçek ekonomisinden yararlanarak ihtiyaçların daha düşük maliyetlerle karşılanması amacıyla ortak alım yoluyla tedarikin yaygınlaştırılması için azami gayret gösterilmesi gerektiği vurgulanmıştı.
Kamuda ek tasarruf tedbirleri
Deprem kaynaklı maliyetler haricinde tüm harcamaların gözden geçirilmesi, tedbirlerin ivedilikle uygulanabilmesine yönelik gerekli adımların atılması ve tasarruf takibinin tavizsiz sağlanması amacıyla yayımlanan genelgeye göre, bahse konu genel ilkelerin yanında, kamu kurum ve kuruluşları, taşınmaz edinimi ve kiralanması, resmi taşıt edinimi ve kullanımı, haberleşme giderleri, personel görevlendirmeleri, basın ve yayın giderleri, kırtasiye ve demirbaş alımları gibi giderlerini tasarruf kurallarına uygun gerçekleştirecek.
Tasarruflar Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bildirilecek
Bunun yanı sıra kamu kurumları, temsil, tören, ağırlama, tanıtım ve personel giderleri, enerji ve su alımları, personel servisi hizmetine ilişkin giderler ve diğer hususlarda genelgede belirlenen kurallara uymakla yükümlü olacak. İdareler, genelgenin düzenlediği konularda bünyelerinde gerçekleştirdikleri iş ve işlemlerle bu kapsamda elde ettikleri tasarrufları, izleyen dönemde tasarruf imkanı olan alanları bakanlıklar ve diğer idareler aracılığıyla 28 Temmuz’a kadar Hazine ve Maliye Bakanlığına resmi yazıyla bildirecek.
Mehmet Şimşek açıklamıştı
Türkiye’de kamuda tasarruf denince akıllara gelen kamudaki lüks makam aracı ile gili bugünün Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in de geçmişte bir açıklaması olmuştu. Dönemin Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek tarafından 2017’de açıklanan ve 2018-2020 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Program’da “Kamu kurumlarında taşıt kullanımında maliyet etkinlik analizleri yapılarak tasarruf sağlamaya yönelik gerekli tüm tedbirler alınacaktır” deniliyordu. Ancak konunun tekrar gündeme gelmesi, kamuda taşıt kullanımının dışında birçok konuda da savurganlığın devam ettiğini gösteriyor.
Cumhurbaşkanı da genelge yayınlamıştı
Kamu kurum ve kuruluşlarında alınacak tasarruf tedbirleriyle ilgili 2021 Haziran ayında da Resmi Gazete’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla bir genelge yayınlanmıştı. Genelgede kamu kurum ve kuruluşlarında araç kullanımından cep telefonu faturalarına, gazete ilanlarından davet ve etkinlik organizasyonuna kadar çok sayıda kalemde yapılacak kesintinin ayrıntıları yer alıyordu. Tasarruf tedbirleri genelgesi kamu kurum ve kuruluşlarının yanı sıra il özel idareleri, belediyeler ve bunlara bağlı kuruluşları da kapsıyordu.
Kapsam dışı bırakılan kurumlar hangileriydi?
Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı ve TBMM Başkanlığı Genel Sekreterliği, tasarruf tedbirlerine ilişkin genelgenin dışında bırakıldı. 2018 yılında kurulan Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı’nın altında Hukuk ve Mevzuat Genel Müdürlüğü, Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü, Güvenlik İşleri Genel Müdürlüğü, Destek ve Mali Hizmetler Genel Müdürlüğü ve Koruma Hizmetleri Genel Müdürlüğü olmak üzere beş idari birim bulunuyor.
284 arabaya 1.3 milyon litre yakıt
Tüm devlet kurumlarında olduğu gibi Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde de savurganlık devam ediyor. TBMM Başkanı, Başkanlık Divanı üyeleri, İhtisas komisyonu başkanları ve grup başkanvekillerinin yanı sıra Genel Sekreter başta olmak üzere İdari Teşkilat yöneticilerinin kullandığı 284 araç ve muhtemel edinilebilecek diğer resmi araçlar için 2023 yılındaki akaryakıtını sağlamak amacıyla 1 Aralık 2022 tarihinde ihale yaptı.
Elektronik Kamu Alımları Platformu’ndaki bilgiye göre ihale, 4 Ocak 2023’de 24,5 milyon lira bedelle tamamlandı. İhaleyi Antalya Kepez merkezli Hesapçıoğlu Otomotiv kazandı. İhale şartnamesine göre 284 araç için bir yılda 1 milyon 300 bin litre akaryakıt kullanılacak. Bunun 150 bin litresi 95 oktan kurşunsuz benzin, 1 milyon 150 bin litresi de motorinden oluşuyor.
İhale şartnamesindeki bilgilere göre her bir makam aracı yılda 4 bin 577 litre akaryakıt kullanılacağı öngörülmüş durumda. İlave akaryakıt alınmaması durumunda ise TBMM araçlarının günde 3 bin 561,6 litre yakıt tüketeceği görülüyor. Toplamda 24 milyon 461 bin liralık akaryakıt maliyeti üzerinden yapılan hesaplamada ise bir yılda araç başına 86 bin liralık akaryakıt harcaması yapılmasının öngörüldüğü ortaya çıkıyor.
Audi’den vazgeçmediler
TBMM’nin bir yılda 1 milyon 300 bin litre harcanmasını öngördüğü 284 araç arasında TBMM Başkanı, TBMM Başkanlık Divanı üyeleri, ihtisas komisyonu başkanı ve grup başkanvekilleri kullandığı kırmızı plakalı araçlar da bulunuyor.
Kırmızı plakalar çoğunluğu Audi A6 ve Volkswagen Passat marka model makam araçlarına takılmış durumda. Audi marka araçlar 63 litre, Passat’lar ise 59 litrelik araç deposuna sahip. Bu araçların bayi sitelerinde, Passat araçların 100 kilometrede ortalama 6,5 litre, Audi’lerin ise 100 kilometrede ortalama 4,5-5 litre yaktığı bilgisi yer alıyor.
Seçim bölgelerine de gidebiliyorlar
TBMM Başkanı, Başkanvekili, Katip Üye, İdare Amiri, komisyon başkanı ve Grup Başkanvekili seçilen milletvekilleri kendilerine tahsis edilen söz konusu kırmızı plakalı makam araçlarıyla, Meclis’in karşıladığı akaryakıt gideri ile seçim bölgelerinde de çalışma yürütebiliyorlar. Resmi plakalı araçlar görev yazısı ile ancak yönetici onayı ile il dışına çıkabiliyor, ancak kırmızı plakalı TBMM araçları için böyle bir sınırlama bulunmuyor. Aracın tahsis edildiği siyasinin talebi üzerine bu araçlar makam şoförleriyle birlikte il dışında da kullanılabiliyor.