Hükümetin ve Merkez Bankası’nın enflasyon tahmini doğru çıktı ve yıllık enflasyon mayıs ayında yüzde 75,45 ile zirveye oturdu. Türkiye İstatistik Kurumu TÜFE’deki (2003=100) değişimin 2024 yılı Mayıs ayında bir önceki aya göre yüzde 3,37, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 22,72, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 75,45 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 62,51 olarak gerçekleşti. Mayıs ayı enflasyon verisi yıllık gerçekleşmenin beklentilere paralel olduğunu gösteriyor. Açıklanan veriye göre tüketici enflasyonu yıllık bazda yüzde 75,45 ile Kasım 2022’den bu yana en yüksek seviyeye çıktı. Geçe yıl mayısta TÜFE nisan ayına göre yalnızca yüzde 0,04 oranında artmış yıllık bazda ise yüzde 39,59 olmuştu.
Akademisyenler ve bağımsız araştırmacıların oluşturduğu Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) ise mayıs enflasyonunu yüzde 5,66, yıllık enflasyonu yüzde 120,66 olarak hesapladı. ENAG’a göre enflasyon nisanda aylık yüzde 5,02, yıllık yüzde 124,35’ti. TÜİK enflasyon verileri için gösterge niteliğinde olan İstanbul enflasyonu, beklentilerin doğru olabileceğinin sinyalini vermişti. Perakende fiyat değişimlerini gösteren İstanbul Ticaret Odası (İTO) İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi mayıs ayında bir önceki aya göre yüzde 3,59, toptan fiyat hareketlerini yansıtan Toptan Eşya Fiyatları indeksi ise yüzde 2,59 oranında artmıştı. Yıllık artış ise İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi’nde yüzde 82,20, Toptan Eşya Fiyatları İndeksi’nde ise yüzde 61,21 olmuştu.
Başta Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan’ın da ifade ettiği gibi piyasa beklentileri tüketici fiyatları endeksinin (TÜFE) Mayıs ayında zirve yapacağı noktasında birleşmişti. Hatta Fatih Karahan Arap Bankacılık Zirvesi’nde yaptığı açıklamada enflasyonun mayısta yıllık yüzde 75’le zirve yapabileceğini, hazirandan itibaren ise düşüşe geçeceğini söylemişti. Koç Üniversitesi ve Konda’nın düzenlediği Türkiye Hanehalkı Enflasyon Beklenti Anketi (TEBA) sonuçlarına göre katılımcıların mayıs ayı yıllık enflasyon beklentisi ise yüzde 113 idi. TCMB web sitesinde enflasyon verilerine göre 2024 Mayıs ayı enflasyonun yıllık bazda en çok arttığı mayıs ayı oldu.
Şimşek: En kötüsü geride kaldı
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek X hesabından “En kötüsü geride kaldı” başlığıyla yaptığı ve üç grafiğin de bulunduğu mayıs ayı enflasyon verisi değerlendirmesinde geçmiş 12 ayın birikimli etkilerini içeren yıllık enflasyonda en yüksek seviyenin bu ay görüldüğünü belirterek “Enflasyonla mücadelede geçiş döneminin böylece tamamlandı, dezenflasyon sürecine giriyoruz.” dedi. Enflasyonda kalıcı düşüşün haziranda başlayacağını ifade eden Bakan Şimşek şu değerlendirmeyi yaptı:
“Yıllık enflasyon yüksek ihtimalle üçüncü çeyrek sonunda yüzde 50’nin altına gerileyecek. Dezenflasyon öngören piyasa yıllık enflasyonu 12 ay sonra yüzde 33,2, 24 ay sonra yüzde 21,3 bekliyor. Önümüzdeki dönemde beklentiler hedeflerimize daha da yakınsayacak. Mali disiplini güçlendirerek dezenflasyon sürecine verdiğimiz destek artarak devam edecek.Fiyat istikrarına ulaşmak sabır ve zaman gerektiriyor, hedefimize ulaşmakta kararlıyız.”
2024 yıl sonu resmi tahminine ulaşmanın neredeyse imkansız olduğunu gösteren grafik. pic.twitter.com/pmATjV5lDc
— Hakan Kara (@ali_hakan_kara) June 3, 2024
Bakan Şimşek’in mayıs ayı enflasyonuyla ilgili iyimser sosyal medya paylaşımına karşılık Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası eski Başekonomisti Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Kara son verinin yıl sonu resmi tahminine ulaşmanın neredeyse imkansız olduğunu gösterdiğini belirterek şu paylaşımı yaptı:
Yeni dönem için özel okul eğitim ücretlerinin belirlendiği mayıs ayında önceki yılın aynı ayına göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise yüzde 104,80 ile eğitim oldu. Bir önceki yılın aynı ayına göre fiyatların en az arttığı ana grubun ise yüzde 50,85 ile giyim ve ayakkabı olduğu görüldü.
Bedava doğal gaz bitti konut tırmanışa geçti
Ana harcama grupları itibarıyla 2024 yılı Mayıs ayında bir önceki aya göre en az artış gösteren ana grup yüzde 1,01 ile haberleşme oldu. Buna karşılık 2024 yılı Mayıs ayında bir önceki aya göre artışın en yüksek olduğu ana grup yüzde 9,60 ile yeni sezon ürünlerinin piyasaya çıktığı giyim ve ayakkabı oldu. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) geçen yıl 14 Mayıs seçimleri öncesi nisan ayı enflasyonunun yüksek çıkmaması için yeni sezon ürünlerini endekse mayıs ayından itibaren dahil etmeye başlamıştı. Uygulama eskisi gibi devam etseydi mayıs ayı enflasyonu bir ikta daha düşük çıkacaktı. Giyim-ayakkabı grubunu doğalgaz faturalarındaki desteğin sona ermesinin etkisiyle konut takip etti. Konut grubunda fiyatlar yüzde 7,08 arttı. Konutun hemen ardından yüzde 5,63 artışla eğitim geldi. Endekste kapsanan 143 temel başlıktan (Amaca Göre Bireysel Tüketim Sınıflaması-COICOP 5’li Düzey) 2024 yılı Mayıs ayı itibariyle 23 temel başlığın endeksinde düşüş gerçekleşirken 6 temel başlığın endeksinde değişim olmadı. 114 temel başlığın endeksinde ise artış gerçekleşti.
Emeklinin beş aylık enflasyon farkı belli oldu
Türkiye İstatistik Kurumu’nun(TÜİK) Mayıs ayı enflasyon verilerini açıklamasıyla birlikte yaklaşık 6.5 milyon memur ve memur emeklisi ile işçi emeklilerinin alacağı beş aylık enflasyon farkları da belli oldu. SGK ve Bağ-Kur emeklileri Ocak ayı için yüzde 6,70, Şubat ayı için yüzde 4.53, Mart ayı için yüzde 3.16, Nisan ayı için yüzde 3,18, Mayıs ayı için de yüzde 22.7 enflasyon farkını şimdiden hak etmiş oldu. Ocak-Mayıs dönemine ilişkin beş aylık enflasyon yüzde 22.72 olarak açıklandı. Toplu sözleşme gereği memur ve emeklileri yüzde 10 artış yanı sıra enflasyonun yüzde 15’i aşan kısmı üzerinden de artış alacak. Buna göre beş aylık oluşan fark yüzde 17.72.düzeyinde gerçekleşti.
Yurt İçi Üretici Fiyatlarında artış hızı düşük
Yİ-ÜFE (2003=100) 2024 yılı Mayıs ayında bir önceki aya göre yüzde 1,96; bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 17,87; bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 57,68 ve on iki aylık ortalamalara göre de yüzde 47,24 arttı. Sanayinin dört sektörünün yıllık değişimleri madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 75,84 artış, imalatta yüzde 60,31 artış, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 21,38 artış ve su temininde yüzde75,86 artış olarak gerçekleşti.
