Merkez Bankası ekonomistlerinin araştırması KKM’de şirketlerin yaklaşık yüzde 30’unun dönüşüm vadesinde nette döviz alıcısıyken 20 Ağustos düzenlemesiyle bu oranın ciddi ölçüde düştüğünü gösteriyor.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) Merkezin Güncesi isimli blog sayfasında bir yılı aşkın zamandan sonra yeniden bir analiz yayımlandı. TCMB Başdanışmanı Yusuf Emre Akgündüz ve TCMB’de müdür olarak görev yapan Ünal Seven, bu blog yazısında kur korumalı mevduat (KKM) sahibi şirketlerin döviz alım davranışlarını inceledi.

Blog yazısındaki veriler Mehmet Şimşek’in Hazine ve Maliye Bakanı, Hafize Gaye Erkan’ın ise Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı olmasının ardından KKM’nin tasfiyesine yönelik atılan adımların işe yaradığını gösteriyor.

Analizde dövizden dönüşümlü kur korumalı mevduatlarla (DDM) ilgili başlatılan TL’ye geçiş sürecinin ek bir döviz talebi yaratmadığı, bununla birlikte vadesi dolan şirketlerin nette döviz alıcısı olma olasılığının yapılan düzenlemeler sonrasında belirgin oranda düştüğü ifade edildi.

Merkez Bankası KKM’nin defterini dürmeye kararlı

Analizde 1 Mayıs 2023 tarihinden sonra dönüşüm vadesi gelen şirketlerin vadenin dolduğu hafta içerisinde spot piyasada gerçekleştirdikleri döviz alım ve satım işlemleri incelendi.

1 Mayıs – 21 Kasım 2023 döneminde herhangi bir haftada DDM vadesi dolan 28 bin 472 şirket için vadesi dolan hesaplara ait mevduat tutarları ve döviz alım-satım işlemleri birleştirilerek haftalık bir veri seti oluşturuldu.

Önlemler işe yaradı

Buna göre, analiz kapsamındaki şirketlerin yaklaşık yüzde 30’u dönüşüm vadesinde nette döviz alıcısıyken bu oran 20 Ağustos 2023 tarihli düzenlemenin ardından belirgin bir şekilde düştü. Söz konusu tarihte duyurulup 28 Ağustos sonrası uygulanan düzeleme bankalara vadesi gelen kur korumalı mevduat (KKM) ve dövizden dönüşümlü kur korumalı mevduat (DDM) hesaplarını TL mevduata dönüştürme hedefleri getiriyordu.
Analize göre DDM vadesi dolan şirketlerin nette döviz alıcısı olma ihtimali örneklemdeki diğer şirketlere göre göre ortalamada yüzde 23,4 daha yüksekken bu oran 28 Ağustos sonrasında yüzde 15,4 seviyesine düştü.

Akgündüz ve Seven’in analizinde DDM vadesi dolan şirketlerin döviz alıcısı olma ihtimali örneklemdeki diğer şirketlere göre ortalamada yüzde 27,8 daha yüksekken bu oranın 28 Ağustos sonrasında yüzde 16,3 seviyesine gerilediği belirtildi.

Şimşek’e kötü haber: TL mevduat faizleri yetmedi, KKM’den çıkanların çoğu dolara gidiyor

Analize göre düzenlemenin döviz talebi üzerindeki olumlu etkisi Eylül sonrası dönemde de devam etti ve daha az oranda şirketin vade sonunda nette döviz alıcısı olduğu görüldü. Aynı örneklemdeki şirketlerin yaklaşık yüzde 8’inin ise vade sonu gelen DDM hesabının olmadığı haftalarda nette döviz alıcısı olduğu görüldü.