Asgari Ücret Tespit Komisyonu 2025 yılında uygulanacak asgari ücreti tespit aralık ayı başında ilk toplantısını yapacak. Yeni yılda uygulanacak asgari ücretle ilgili görüşlerini açıklayan siyasetçiler, işçi ve işveren temsilcileri arasına MÜSİAD da (Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği) katıldı. MÜSİAD Başkanı Mahmut Asmalı CNBC-e yayınında asgari ücret zammıyla ilgili “Beklenen enflasyon ile geçen yılın enflasyonu arasında bir korelasyonla asgari ücret bulunabilir. Bazı sosyal destekler de verilebilir” dedi. MÜSİAD Başkanı Mahmut Asmalı CNBC-e yayınında soruları yanıtladı. Asmalı asgari ücret konusunda şunları söyledi:
” Türkiye’de maaşın yetmemesinin en büyük sebeplerinden biri kira. Hane halkının harcamalarının yüzde 50’den fazlası konut, enerji ve gıda. Buralarda tedbir almalıyız. Büyükşehirlerde şu anki asgari ücretle geçinmek mümkün değil. 1+1 daireye 17 bin lira kira verince asgari ücretli bütün kazancını kiraya vermiş olacak. Bundan kaynaklı bölgesel asgari ücret uygulanabilir dedik.
Asgari ücrette oran soruluyor. Bizim önerimiz beklenen enflasyon rakamı üzerine refah payı eklenerek asgari ücret uygulamasına geçilmeli dedik. Geçen sene yüzde 33 beklenen rakamına göre artış olsaydı şu an yüzde 44’leri konuşuyoruz. Orada da bir yanılsama payı var. Ara bir formülde uzlaşılabilir. Aslolan çalışanların alım gücünü korumaktır. Hassas bir denge var, bunu korumak lazım. Asgari ücretteki artış bütün ücret grupları için baz teşkil ediyor. Mavi, beyaz yakalılara da minimum bu oranda vermek lazım. Beklenen enflasyon ile geçtiğimiz yılın enflasyonu arasında bir korelasyonla asgari ücret bulunabilir. Bazı sosyal destekler de verilebilir. Bu şekilde aradaki denge sağlanabilir.”
Asgari ücret zammının Asmalı’nın formülüne göre yapılması durumunda Merkez Bankası’nın enflasyondaki yüzde 44’lük hedefiyle gelecek yıl sonuna ilişkin yüzde 21’lik hedeflerinin hesaba katılması bekleniyor.
Asgari ücret nasıl belirleniyor?
Asmalı’nın “orta yol” formülüyle tespit edileceğini düşündüğü asgari ücreti Türkiye’de Asgari Ücret Tespit Komisyonu belirliyor. Asgari ücret belirleme görevini üstlenen bu komisyon, her yıl toplantılar yapıyor. Toplantılar neticesinde bir sonraki yılın asgari maaş tutarı belirlenerek kamuoyuyla paylaşılıyor. Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB) Çalışma Genel Müdürü veya yardımcısı, ÇSGB İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü veya yardımcısı, Hazine Müsteşarlığı temsilcisi en çok üye sayısına sahip işçi kuruluşundan beş temsilci, en çok üye sayısına sahip işveren kuruluşundan beş temsilci, Devlet İstatistik Enstitüsü Ekonomik İstatistikler Dairesi Başkanı veya yardımcısı, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığından asgari maaş konusuyla ilgili dairenin başkanı veya yetkilendirilen bir görevli bulunuyor. Komisyon Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB) tarafından tespit edilen üyelerden birinin başkanlığında toplanıyor.
Toplam 15 kişiden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu’ndan en az 10 üyenin katılımı sonucunda oy çokluğuyla karar alınıyor. Yapılan oylamanın eşit çıkması hâlindeyse komisyon başkanının bulunduğu tarafın görüşü kabul ediliyor. Ancak bugüne kadar asgari ücret çoğu kez hükümet ve işveren temsilcilerinin görüş birliği ve işçi sendikası temsilcilerinin de muhalefetiyle belirleniyor. Söz konusu toplantılardan çıkan asgari ücret tutarı kararı kesin, yani yargı yoluyla itiraz gibi bir yöntem yok.
‘Yapısal reformları mutlaka hayata geçirelim’
Asmalı enflasyon cephesinde bazı kalemlerdeki katılığın devam ettiğini belirterek şöyle konuştu:
“Türkiye gibi bir ülkede Türk iş insanı finansmana ihtiyaç duyuyor. Var olan finansmanı yatırıma aktarıyor. 7-8 aydır yüzde 50 faizle iş yapmak son derece maliyetli. Piyasada bu son derece hissediliyor. İşadamları olarak faizin bir an önce indirilmeye başlandığı günleri görmek istiyoruz. Sadece para politikasıyla enflasyonla mücadele yetersiz kalıyor. Bunun yapısal reformlarla ve sıkı maliye politikasıyla desteklenmesi lazım, burada geç kalıyoruz. 2025 yılını reform yılı ilan edelim. Yapısal reformları mutlaka hayata geçirelim. Yerli ürünleri teşvik edecek, Ar-Ge ve teknolojik yatırımları destekleyecek, hukuk alanındaki birçok kalemleri içeriyor. Sadece para politikasına bağlı bir enflasyon düşüşünden bahsetmek başarılı olmadı. Yüksek faiz oranlarının enflasyonu artırmaya da başladı. Yüksek maliyet enflasyonun artmasına sebep oluyor. 2024’ü sembolik de olsa bir faiz indirimiyle kapatmak lazım. Aralık ayında bir faiz indiriminin olması lazım. Bu hem siyasi, hem toplumsal olarak önemli olduğunu düşünüyorum. Bunun psikolojik ve siyasi etkisi var.”
Sendikalardan Meclis’e çıkarma: Asgari ücret bir haftalık bile değil
Türk-İş, Hak-İş, DİSK başkanları “vergide adalet” ve düşük ücret gündemleriyle Meclis’te ziyaretlere başladı. Sendikalar gelir vergisi oranlarının asgari ücretle uyumlu hale getirilmesi ve temel harcamalardan alınan vergilerin düşürülmesini talep etti. Tüm partilerin grup başkanvekilleriyle görüşecek olan Türk-İş Başkanı Ergün Atalay, DİSK Başkanı Arzu Çerkezoğlu ve Hak-İş Başkanı Mahmut Arslan CHP Genel Başkanı Özgür Özel’le de bir araya geldi. Sendika başkanları “Vergide adalet” gündemiyle başladığı Meclis ziyaretleri kapsamında CHP lideri Özgür Özel ile görüştü. Ergün Atalay “Asgari ücret bir haftalık ücret bile değil” dedi.
Üç başkan Özel görüşmesinden sonra yaptıkları açıklamada ziyaret programına ilişkin bilgi verdi. Ülkeyi yönetenlerin sıkıntıları duymasını talep ettiklerini belirten Türk-İş Başkanı Atalay “Ana problemlerimizden bir tanesi vergi. Ocak ayında aldığımızı aralık ayında almıyoruz. Tabiri caizse 12 ay kazandığımızın iki ayı vergiye gidiyor. Bu sürdürülebilir bir şey değil, bir an evvel bu değişmesi lazım. İnsanların dayanma gücü kalmadı” diye konuştu. Hak-İş Başkanı Arslan da “Verileri doğru kullanarak, yüksek enflasyonu dikkate alarak bir çalışma yapılmasını daha sağlıklı buluyoruz” dedi. Atalay asgari ücrete gelecek zammın hedeflenen enflasyon oranına göre belirlenmesi planı içinse “Kabul edilecek bir tarafı yok” dedi.
