Merkez Bankası istatistiklerine göre, seçimlerin yapıldığı mayıs ayı dahil ve önceki 2 ayda 13,9 milyar dolarlık para çıkışı oldu. Bu, cumhuriyet tarihi boyunca kaynağı belirsiz para girişini gösteren “net hata ve noksan” kalemindeki en büyük çıkış olarak tarihe geçerken nedeninin seçim belirsizliği nedeniyle yastık altına veya yurt dışına giden para olduğu sanılıyor.
Merkez Bankası’nın açıkladığı mayıs ayına ilişkin ödemeler dengesi istatistiklerine göre, net hata ve noksan kaleminde mayıs ayında 7.4 milyar dolarlık para çıkışı oldu. Aşağıdaki tabloda da görüleceği gibi, net hata ve noksan kalemindeki para çıkışı mart ve nisan aylarında da yaklaşık -3.2’şer milyar dolar olarak gerçekleşti. Hatırlandığı gibi, 14 Mayıs’ta yapılan ilk tur cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimini 28 Mayıs’ta ikinci tur cumhurbaşkanlığı seçimi izlemişti. 7,4 milyar dolarlık çıkış, kur şokunun yaşandığı 2021 Aralık’tan sonraki en büyük rakam oldu. 2021 Aralık ayında net hata ve noksan kalemi -10,6 milyar dolar olarak gerçekleşmişti. Bundan sonraki en büyük çıkışlar 2019 Haziran’da 5,6, 1998 Ekim’de 4,9 milyar dolar, koronavirüs salgınının başladığı Mart 2020’de 4,7 milyar dolar olmuştu. 3 aylık veriler bazında incelendiğinde ise 2023 Mart-Nisan-Mayıs dönemi -13,9 milyar dolarla ilk sırada yer alırken, onu -9 milyar dolarla 2020 Mart-Nisan-Mayıs ayları izlemişti.
12 aylık cari açık 60 milyar dolara dayandı
Verilere göre, mayıs ayında cari işlemler hesabı 7,93 milyar dolar açık kaydetti. Böylece cari açık yılın ilk 5 ayında 37,6 milyar dolar oldu. Yıllıklandırılmış (son 12 aylık) cari açık ise 59,96 milyar dolar olarak gerçekleşti. Nisan ayında cari işlemler hesabı 5,4 milyar dolar açık vermişti. Ekonomistlerin beklentisi mayıs ayında 7,4 milyar dolarlık cari açık kaydedilmesi yönündeydi.
Ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığı 10 milyar 480 milyon dolar olarak gerçekleşti. Hizmetler dengesi kaynaklı girişler 3,858 milyar dolar oldu. Bu kalem altında seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler 3 milyar 50 milyon dolar oldu. Doğrudan yatırımlardan kaynaklanan net girişler 89 milyon dolar olarak kaydedildi. Portföy yatırımlarında 1,4 milyar dolar tutarında net çıkış kaydedildi.
Alt kalemler itibarıyla incelendiğinde, yurt dışı yerleşiklerin hisse senedi piyasasında ve devlet iç borçlanma senetleri piyasasında sırasıyla 630 milyon dolar ve 90 milyon dolar net satış yaptığı görüldü. Yurt dışındaki tahvil ihraçlarıyla ilgili olarak, bankalar 52 milyon dolarlık net borçlanma gerçekleştirmişken, diğer sektörlerde 102 milyon dolarlık net geri ödeme gerçekleşti. Resmi rezervlerde ise 16,5 milyar dolarlık net azalış oldu.
‘Seçim öncesindeki ekonomik kriz iyice belirginleşiyor’
Merkez Bankası eski Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Fatih Özatay, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, şöyle dedi:
Mayıs ayında son 12 ayın cari açığı 60 milyar dolara çıktı. Aylık açık ise 7.9 milyar $.
Daha önemlisi ise şu: Mayıs açığı sermaye girişleri ile finanse edilemedi. Resmi rezervler 16.6 milyar $ azaldı.
Seçim öncesindeki ‘ekonomik enkaz’ iyice belirginleşiyor.
— Fatih Özatay (@OzatayFatih) July 11, 2023
Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu ise tweet’inde şu mesaja yer verdi:
2023’ün ilk 5 ayında 37,7 milyar $ cari açık verilmiş.
Buna karşılık Merkez Bankası 39 milyar $ rezerv satmış.
Diğer bir ifadeyle,ülke cepten harcayarak ilk 5 ayda har vurup hatman savurmuş.
Bu sayede RTE tekrar cumhurbaşkanı seçilmiş!— Hayri Kozanoğlu (@HayriKozanoglu) July 11, 2023
Merkez Bankası eski Ekonomisti ve Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İbrahim Ünalmış da, sosyal medya hesabından şu paylaşımı yaptı:
Mayıs ayı ödemeler dengesi verileri politikaların sürdürülemezliğinin başka bir kanıtı oldu. Cari açık -7.9 milyar $. Finans hesabından 1.4 milyar $ çıkış var. Sistem dışına 7.4 milyar $ çıkmış. Bu döviz talebini karşılayacak tek yer son borç verici TCMB. Rezervlerdeki aylık… pic.twitter.com/40kFz38KGH
— İbrahim Ünalmış (@IbrahimUnalm) July 11, 2023
