sahibinden.com, Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) ile birlikte ilk “Otomobil Piyasası Görünümü” raporunu yayınladı. sahibinden.com’da yayınlanan ilanlardan hareketle hazırlanan ve ikinci el otomobil piyasasının genel durumunu, fiyatlarını, arz ve talep dengesini araç sınıflarına, yaş gruplarına ve yakıt türlerine göre analiz eden rapora göre ortalama satılık otomobil cari fiyatı kasım ayında ekime kıyasla yüzde 2,5 azaldı. Kasım ayında ortalama otomobil fiyatı 879 bin 146 TL oldu. Benzer şekilde otomobil reel fiyatı da bir önceki aya göre yüzde 6 düştü.
Gerileme mayıs ayında başladı
Mayıs ayından itibaren gerilemeye başlayan yıllık fiyat artışı eylülde bir miktar yükselse de ekim ve kasım aylarında düşmeye devam etti ve kasımda yıllık artış yüzde 76,2’ye indi (Şekil 1- alt panel).
Rapora göre ekimden itibaren ortalama cari fiyatın düşüşe geçmesi dikkat çekici. Ortalama cari fiyat eylülden ekime yüzde 1,5, ekimden kasıma da yüzde 2,5 geriledi. 2023 Kasım verilerine göre otomobil ortalama fiyatı 879 bin 146 TL oldu.
Yıllık reel düşüş 8.8
Enflasyondan arındırılmış otomobil ortalama reel fiyatları 5 aydır düşüyor. Haziranda 293 olan endeks kasımda 223’e geriledi. Bu düşüş yıllık otomobil reel fiyat artış oranını kasımda yüzde 8,8’e kadar geriletti.
Otomobil talebi pandemi ile belirgin bir düşüş gösterse de kısa sürede toparlanarak 2020 Haziran’da pandemi öncesi seviyesini aşarak yüksek bir seviyeye ulaştı. Ancak pandeminin devam eden etkileri sebebi ile otomobil talebi yüksek seviyesi kalıcı olmadı. Talep, 2021 Şubat ayına kadar düştü. Bu tarihten itibaren ise döviz kurunda görülen önemli artışlar enflasyon beklentilerini yükselttiğinden hane halklarını tasarruflarını korumak amacıyla gayrimenkule ve otomobile yatırıma yönlendirdi.
Talep nisanda düşüşe geçti
2023 yılında depremden sonraki iki ayda otomobil talebi yükselse de otomobil talebindeki eğilim nisandan itibaren düşüş yönünde. Otomobil talep endeksi ekime kıyasla yüzde 3,7 artmış olsa da geçen yılın aynı ayına göre yüzde 8,3 azaldı. Kasım ayının verilerine göre otomobil talep endeksinin güncel değeri 81,7’dir.
Hem otomobil arzı hem de satılan otomobil sayısı azaldı
Satılan otomobil sayısının satılık ilan sayısına oranı bir önceki aya kıyasla 0,2 puan artarak yüze 13,9 oldu. Ancak nisan ayından ekim ayına bu yana canlılık göstergesinde 16,4 puanlık düşüş söz konusu. Kasım ayında gerçekleşen 0,2 puanlık artışın arka planı incelendiğinde satılık otomobil ilan sayısının yüzde 4,4, satılan otomobil sayısının ise yüzde 3,1 azaldığı görülmekte. Hem ilan sayısı hem de satılan otomobil sayısı azaldığından satılan otomobil sayısının satılık otomobil ilan sayısına oranındaki artış bu piyasadaki bir canlanma emaresi olarak değerlendirilmemeli.
İlanda kalma süresi uzadı
Kapanan ilan yaşı 2022 yılından itibaren talep koşullarına bağlı dalgalanmalar gösterse de yüksek artış veya azalış gösteremedi. Satılık otomobil kapatılan ilan yaşı önceki dört ayda olduğu gibi kasımda da uzamıştır. Kasım ayının verilerine göre kapatılan ilan yaşı bir önceki aya kıyasla 2,5 gün artarak 23,8 gün oldu.
