Enflasyon ve kurdaki yükselişten korunmak için otomotiv son 1.5 yılda önemli bir yatırım aracı haline gelir ve karaborsaya düşerken, kur yükselişiyle birlikte aşırı artan fiyatlar ve krediye erişimdeki zorluklar otomotiv sektöründe talebi yavaşlatmaya başladı. Yılı rekor satışla kapatmaya hazırlanan otomobil sektörü, şimdi endişeli bekleyişe geçti.
Yatırım alımları yüzde 60’a çıkmıştı
Yatırım amaçlı alımların toplam satışlardaki payının yüzde 60’ları aşmasıyla Türkiye tarihinde ilk kez otomobil ve hafif ticari araç satışları, yılın ilk yarısında yarım milyon adeti geçerek 556 bin adete yaklaşmıştı. Sektör temsilcileri, seçim sonrası krediye erişimde yaşanan zorlukların gevşeyeceği, beklentisiyle 2017’den sonra ilk kez 1 milyon adetlik satış rakamına ulaşmayı planlıyordu. Ancak gelişmeler nedeniyle rekor beklentisi yerini yerini endişeye bıraktı. Sektörde sadece ihtiyaç sahipleri ve aracını yenilemek isteyenlerin otomobil aldığı belirtiliyor.
Alternatif ürünlere kaydılar
Seçimden sonra Merkez Bankası’nın ve hükümetin aldığı kararların tüketicileri yine finansal yatırımlara yönlendirmesinin de otomotiv satışlarını normalleşmesine neden olurken, ayrıca filo şirketlerinin kredi temini zor olduğundan dolayı filo satışları da potansiyelin gerisinde kaldığı belirtildi.
Yüzde 80 ÖTV dilimi de etkiledi
Artan fiyatlar nedeniyle tüm araçların yüzde 80 ÖTV dilimine girmesinin de sektörü olumsuz etkilediği aktarılırken, diğer yandan, Ticaret Bakanlığı’nın ikinci elde fırsatçılığın önüne ‘6 ay 6 bin km’ ve ‘ilan sitelerinde sıfırın üzerinde fiyatla araç satma’ gibi önlemlerin de otomobile darbe vurduğu kaydediliyor.
İkinci elde fiyat kısıtlaması donanımla aşılıyor
Diğer taraftan Ticaret Bakanlığı, 15 Temmuz’dan itibaren ikinci el taşıtların üretici tarafından tavsiye edilen satış fiyatının üzerinde ilana çıkmasını, 1 Ocak 2024’e kadar yasaklamıştı. Bu düzenlemeyi ihlal edenlere 300 bin liralık ceza uygulanması kararlaştırılırken, bu kapsamda bugüne kadar 35,4 milyon liralık para cezası kesilmişti. Bazı araç satıcıları, söz konusu kısıtlamayı delmek için çeşitli yollar ararken şimdi de “ekstralar” bahane edilmeye başlandığı belirtiliyor. Buna göre, ikinci el araç satanlar, ilan sitelerinde aracın fiyatını sıfır fiyatının altında duyuruyor, ancak araçta cam filmi, kaput filmi, boya koruma, hız sabitleyici, anahtarsız giriş gibi ekstra donanım ve aksesuarların yer alması bahane edilerek, satış fiyatı dışında ek bedeller talep ediliyor. Böylece, aracın fiyatı sıfır fiyatını aştığı dikkat çekiyor.
