Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle uygulanan ekonomik ambargolardan olumsuz etkilenen Rus hükümeti rublenin değer kaybını önlemek için ülkesindeki büyük ihracatçılara döviz satış zorunluluğunu tekrar uygulamaya koydu. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in bazı Rus ihracatçı şirketlere yönelik kararnameyi imzaladığı belirtildi. Rusya’nın en büyük 43 ihracatçı şirketine döviz gelirlerini iç piyasada satma zorunluluğu getirilirken, söz konusu şirketlerin döviz satışı sürecini bazı resmi kurumlar denetleyecek.
Rusya Başbakan Birinci Yardımcısı Andrey Belousov konuyla ilgili açıklamada “Bu önlemlerin temel amacı döviz piyasasının şeffaflığını, öngörülebilirliğini artırmak, döviz spekülasyonu fırsatını azaltmaktır” dedi.
Değer kaybı yüzde 25’i aşınca uygulama geri geldi
Batılı ülkelerin Rusya Merkez Bankası’nın rezervlerinin yarısını dondurması sebebiyle Rusya Maliye Bakanlığı Şubat 2022’de Rus ihracatçılarına dış ticaretteki döviz kazançlarının yüzde 80’ini satma zorunluluğu getirmişti. Rublenin istikrara kavuşması ve döviz piyasasında yeterli likiditenin tekrar sağlanmasıyla bu oran Mayıs 2022’de yüzde 50’ye düşürülmüştü. Oran Haziran 2022’den itibaren artık Rus hükümetince belirlenmiş, Şubat 2023 yılında ise uygulama kaldırılmıştı. Ancak rublenin bu yıl dolar karşısında yüzde 25’ten fazla değer kaybetmesi üzerine uygulamanın yeniden başlaması gündeme gelmişti. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin 12 Eylül’de yaptığı açıklamada ihracatçı şirketlerin döviz gelirlerini Rusya’ya “kısıtlı” döndürdüğüne işaret etmiş, “Burada çalışmanın daha güvenli olduğu gerçeğini anlamalılar. Hitap ettiğim kişilerin beni anladığından eminim” demişti.
Benzer uygulama 2022’de Türkiye’de de başlatıldı
Türkiye’de de Hazine ve Maliye Bakanlığı TL değerini korumak amacıyla 31 Aralık 2021’de ihracatçı şirketlere benzer uygulama getirmişti. Bu dönemde ihracat bedelinin yüzde 25’ini İBKB’yi (İhracat Bedeli Kabul Belgesi) veya DAB’ı (Döviz Alım Belgesi) düzenleyen bankaya satılması zorunluluğu getirildi. Oran Nisan 2022’de yüzde 40’a yükseltildi. İhracatçılara döviz bozdurma zorunluluğu da 15 Nisan’a kadar 30 bin ABD Doları ve üzerindeki beyannameler için geçerli iken 15 Nisan’da yayınlanan talimatla bu tutar 15 bin ABD Doları ve üzerindeki beyannameler için geçerli hale getirildi.
