Çorum’un Alaca ilçesinde yaşayan Mahmut Tonbul bu yıl 10 dönümlük tarlasında bol verimli bir patates hasadı yaptı. Ancak bu sevinci tüccarın ürünlerini küçümsemesiyle yerini büyük bir hayal kırıklığına bıraktı.
Tüccar yalnızca iri patatesleri almakla yetindi; küçük boyutlu patatesler tarlada kaldı. Bunun üzerine Tonbul alışılmışın dışında bir tavırla satamadığı patatesleri halka ücretsiz dağıttı. Çiftçinin bu hareketi kısa sürede ilgi topladı ve mahalle halkı patates toplamaya akın etti.
Hasat şenliği umutsuz başladı
Alaca-Zile kara yolundaki geniş tarlasına bakarak bu yılki hasadının güzel olacağını düşünmüştü Mahmut Tonbul. Patatesler toprak üstüne çıkmaya başladığında yüzünde bir tebessüm belirmişti. Ancak işler beklediği gibi gitmedi. Tüccarla anlaşmış olan Tonbul ürünlerini satmak için sabırsızlanıyordu.
Fakat anlaşmalı tüccar tarlaya gelip ürünleri incelemeye başladığında küçük boyutlu patatesleri beğenmedi ve sadece iri olanları seçerek yüklemeye koyuldu. Tonbul o an çiftçi olarak bir kez daha büyük bir gerçeği idrak etti: Tarlada emek verdiği ürünlerin bir kısmı yalnızca boyutları nedeniyle yok sayılmıştı.
‘Bu patatesler ortalama bir yumurtadan iki kat büyük’
Patateslerinin yarısının tarlada kalacağını fark eden Tonbul üzgün ancak kararlı bir adım attı. Tüm ilçe ve çevredeki köylere duyuru yaparak, isteyen herkesin tarlasına gelip ücretsiz patates toplayabileceğini ilan etti. Bu duyurunun ardından, insanlar tarlaya akın etti. Kimi bir sepetle, kimi poşetlerle, elleriyle patates toplamak için tarlaya geldi. Herkes çiftçinin bu cömertliği karşısında şaşkındı, ancak Tonbul’un bir açıklaması vardı.
“Bu patatesler ortalama bir yumurtanın iki katı büyüklüğünde. Fakat tüccar küçük bulduğu için almayı reddetti. Oysa ki bu patatesler gayet kaliteli. Tüccar yaklaşık 4 liradan alıyordu ama yarısını tarlada bıraktı. Ürünlerin küçük olduğunu söyleyip almayınca, halka dağıtma kararı aldım” diyordu Tonbul.
Fotoğraf: AA
‘Emeğimizin karşılığını almak istiyoruz’
Tonbul geçen yılın ekonomik açıdan daha iyi olduğunu belirtti. Ancak bu sene durum oldukça farklıydı. Hasat bol olmasına rağmen maliyetler alıp başını gitmişti. Tarlada kalan patateslerin ekonomik değeri olmasına karşın tüccar sadece iri olanları tercih ettiğinden çiftçi kazanç sağlamakta zorlanıyordu. Tonbul bu durumu üzülerek dile getirirken “Tarlada kalan ürünleri halkımıza dağıtıyoruz. İnsanlar tüketiyor, ama biz de emeğimizin karşılığını almak istiyoruz” diye ekledi.
Mahmut Tonbul’un patatesleri tüccarın almadığı küçük boyutlarıyla manav tezgahlarında 12 liraya kadar alıcı buluyordu. Bu çelişki Tonbul’u hem kızdırmış hem de düşündürmüştü. Tüccarın tarlada bıraktığı ürünlerin pazarda yüksek fiyata satıldığını görmek, çiftçinin bu süreçteki mağduriyetini daha da belirgin hale getiriyordu.
Sonuç olarak Tonbul bu çelişki karşısında halkla ürünlerini paylaşma kararı aldı. Patatesler tarlada alıcısız kalmış olsa da mahalle halkı ve çevre köylüler için büyük bir nimetti. İnsanlar bu cömertliği takdirle karşılarken, çiftçiler de kendi aralarında artan maliyetler ve adaletsiz ticaret uygulamaları hakkında konuşmaya devam ediyorlardı.
