Merkez Bankası 7.5 puanlık faiz artışı yaparak, piyasalara olumlu şok verdi. Beklentilerin çok üzerinde gelen bu artış yeni ekonomi yönetiminin itibarı açısından olumlu karşılandı. Karar, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “içine girilen darboğaz nedeniyle faiz inadını bırakmak zorunda kaldığı” şeklinde de yorumlandı.
Piyasalar çok daha yüksek artış ihtiyacı olduğunu bile bile, beklentilerini “en çok 2,5 puan” olarak belirtmişlerdi. Bu oranın birkaç ay içinde, toplam 2,5 puanlık artışı bulacağını bekleyenler de vardı. O nedenle bu karar piyasalarda şok etkisi yarattı, dolar kuru dün yüzde 6 oranında değer kaybetti.
Kurdaki hızlı düşüşün önümüzdeki dönemde dengelenmesi bekleniyor. Döviz rezervlerindeki erimenin çok yüksek olduğu, ekonomi yönetiminin dövizdeki erimeyi şimdi alım yaparak dengelemesi gerektiği ortada. Böylece kaybedilen rezervlerin bir kısmı da belki yeniden kazanılabilir.
Seçim sonrası Mehmet Şimşek’in bakanlığından sonraki ilk toplantıda yüzde 8.5 olan politika faizinin en az yüzde 25’e çıkarılması gerektiği belirtiliyordu. Şimşek’in de aynı görüşte olduğu biliniyordu ama 6.5 puanlık artışla, yani yüzde 15’e çıkarmakla yetinildi. Bunun ardından temmuz ayı toplantısında da 2,5 puanlık artış yapılınca, yeni ekonomi yönetimine olan güvenin azalmaya başladığını gördük. Merkez Bankası’na yeni başkan yardımcıları gelmişti ama, Erdoğan’ın 2,5 puanın üzerinde artışı kabul etmeyeceği beklentisi yüksekti.
Artış sürecek beklentisi
Yapılan bu 7.5 puanlık artış tarihin en yüksek oranlı faiz artışı. Bundan önceki rekor ise Haziran’daki 6,5 puanlık artıştı. Yani seçimden sonra iki kez faiz artış rekoru kırıldı. Bundan sonra ise faiz artışlarının, oranı küçülerek devam etmesi bekleniyor. Ancak şahsen beklentim; yeni faiz artış rekorunun 2024 Mart seçimlerinden sonra, nisan ayı toplantısında tekrar kırılacağı yönünde. Çünkü enflasyonla kıyaslandığında mevcut faiz oranları da çok düşük ve seçim sonrası rasyonel politika için faiz oranlarının yüzde 50’nin üzerine çıkması gerekecek.
Merkez Bankası 7,5 puanlık faiz artışı kararı aldığı toplantı sonrası yaptığı açıklamada enflasyon eğiliminin yukarı olduğunu, enflasyon raporunda belirttikleri yüzde 58’lik yılsonu enflasyonun tahminin üst sınırında olacağını, alınacak tedbirlerle 2024 yıl sonu yüzde 34 tahmininin tutturulacağını belirtti. 2024 enflasyonunu tutturmak için bu faiz artışının yapılması gerektiğini ima etti. Piyasaların, 7,5 puanlık artışın yanı sıra, artışların devam edeceğini ilişkin verilen mesajdan da hoşnut olduğunu söyleyebiliriz.
Bu karar iç ve dış piyasalarda olumlu karşılanırken, faize ilişkin tahminler de yukarı çekilmeye başladı. JP Morgan yılsonu politika faizi tahminin yüzde 30’den 35’e çıkarırken, Bloomberg’e açıklama yapan kurum ekonomisti Fatih Akçelik, yıl sonuna kadar her toplantıda 250’şer baz puan faiz artırımı beklediklerini belirtti.
JP Morgan ayrıca yılsonu enflasyon beklentisini de yüzde 57’den yüzde 62’ye revize etti. Enflasyonun gelecek yıl mayıs ayında yüzde 70 ile zirve yapacağı belirtilirken, 2024 yılı beklentisi ise değişmeyerek yüzde 34’te kaldı.
Bankalar faiz artırmak zorunda
Merkez Bankası açıklamasında göstergelerin enflasyonun ana eğiliminde yükselişin sürdüğüne işaret ettiğini ve bu yükselişte yurt içi talepteki güçlü seyir, ücret ve kur kaynaklı maliyet yönlü baskılar, hizmet enflasyonundaki katılık ve vergi düzenlemelerinin belirleyici olduğunu kaydetti. Bu unsurlara ek olarak akaryakıt fiyatlarındaki yükselişin de etkisiyle enflasyon beklentilerinde ve fiyatlama davranışlarında öngörülenin üzerinde gerçekleşen bozulmanın enflasyonun yıl sonunda Enflasyon Raporu’ndaki tahmin aralığının üst sınırına yakın seyredeceğine işaret etti.
Politika faizinin, enflasyonun ana eğilimini gerileteceği ve enflasyonu orta vadede yüzde 5 hedefine ulaştıracak parasal ve finansal koşulların sağlayacağı şekilde belirleneceği ifade edilen karar metninde, enflasyon görünümünde belirgin iyileşme sağlanana kadar parasal sıkılaştırmanın gerektiği zamanda ve gerektiği ölçüde kademeli olarak güçlendirileceği vurgulandı.
TL mevduat payının artırılmasına yönelik düzenlemelerin parasal aktarım mekanizmasını güçlendireceğini öngören Merkez Bankası, faiz artırımının yanı sıra parasal sıkılaştırma sürecini destekleyecek seçici kredi ve miktarsal sıkılaştırma kararları almaya devam edeceğini belirtti.
Bu karar sonrası bankaların, KKM’den dönüş için Merkez Bankası’nın istediği mevduat faizlerinde artırıma direnmelerinin de sonuna gelinmiş olacak. Politika faizi 7,5 puan arttığı için, kredi faiz üst sınırı otomatik olarak yükselecek ve bu nedenle mevduata da yüksek faiz verilebilecek. Artık bankaların TL mevduata en azından yüzde 35-40 faiz vermeye razı olacağı tahmin ediliyor. Bu oranın yetip yetmeyeceğini ise önümüzdeki haftadan itibaren görmeye başlayacağız.
