Nisan ayında soğan fiyatının 30 TL’ye çıktığı dönemde o günün Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci’nin “Planlı tarım dönemi başlıyor” sözleriyle gündeme getirdiği, tarımda ezbere üretim dönemi nihayet sona eriyor. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın hazırladığı tarımsal üretimin planlamasına yönelik usul ve esasları düzenleyen yönetmelik Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Yönetmelikteki düzenlemelerle bitkisel üretim, hayvansal üretim ve su ürünleri üretiminde tarım havzası veya işletme bazında üretimin planlanması hedefleniyor.
Çiftçi, yeni yönetmeliğe göre artık izin almadan tarımsal üretim gerçekleştiremeyecek. Yani artık kimse kafasına göre üretim yapıp bir üründe yokluk diğer üründe de bolluk döneminin ortaya çıkmasına katkıda bulunamayacak.
5488 sayılı Tarım Kanunu’nun 7’nci maddesine dayanılarak hazırlanan yönetmelikte, tarımsal üretimin planlanması uygulamaları, Bakanlığın ilgili merkez ve taşra teşkilatları ile Kurul, teknik komiteler, il/ilçe tahkim komisyonları, il/ilçe keşif komisyonları ve il/ilçe tespit komisyonları tarafından yürütülecek.
Resmi Gazete’de yayınlanan yönetmeliğe göre, tarımsal üretimin öngörülebilir ve yönetilebilir olmasını temin etmek amacıyla Bakan tarafından görevlendirilecek bakan yardımcısı başkanlığında; Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürü, Bitkisel Üretim Genel Müdürü, Devlet Su İşleri Genel Müdürü, Hayvancılık Genel Müdürü, Bakanlık Strateji Geliştirme Başkanı, Tarım Reformu Genel Müdürü’nün üyesi olduğu Tarımsal Üretimin Planlanması Kurulu oluşturulacak.
Kurul oy çokluğuyla karar verecek
İhtiyaç duyulması halinde kurul toplantılarına katılmasında yarar görülen kurum ve kuruluşlar, üniversiteler, ürün konseyleri, sivil toplum kuruluşları ve özel sektör kuruluşlarından kurula temsilci davet edilebilecek.
Kurul, başkanın çağrısı üzerine yılda en az iki kez salt çoğunluk ile toplanılıp, kurul kararları, toplantıya katılanların oy çokluğu ile alınacak. Kurul kararları, bakan onayı ile yürürlüğe girecek.
Kurul, üretimden sorumlu bakanlık birimlerinin teklifi üzerine üretim planlamasına konu ürün veya ürün gruplarını belirleyerek değerlendirecek. Tarımsal üretim planlanmasına esas olmak üzere üretim dönemleri itibarıyla ürün veya ürün grupları ile asgari ve azami üretim miktarlarını belirleyecek.
Tarımda entegrasyonu sağlayıcı yönlendirmeler yapılacak
Mevcut sosyo-ekonomik koşulları, üretim maliyetlerini ve gelir düzeyini, uluslararası gelişmeleri, iç ve dış ticareti, tarım ve gıda sektörünün mevcut durumunu ve gelişme trendi ile çevre faktörlerini dikkate alacak olan Kurul, bütüncül yaklaşımla tarım, tarımsal sanayi ve kırsal kalkınmada entegrasyonu sağlayacak yönlendirmeleri yapacak.
Arz güvencesinin temin edilmesi, verimliliğin artırılması ve tarımsal üretimin geliştirilmesi için iklim değişikliğini de dikkate alarak uygun ekolojilerde arz ve talep miktarı ile yeterlilik oranına göre tarımsal üretim planlaması yapacak olan Kurul, üretim planlamasını tarımsal faaliyet alanlarına göre havza veya işletme bazında belirleyecek.
Sektör paydaşları da işin içinde
İl bünyesinde ise valilik oluru ile teknik komite oluşturulacak. Teknik komite; vali yardımcısı başkanlığında bakanlık il müdürü, bakanlık il müdürlüğünden tarımsal üretimden sorumlu en az üç şube müdürü ve tarımsal üretim planlama birim sorumlusu, bakanlık araştırma enstitüsünden, ilde enstitü bulunmaması durumunda en yakın araştırma enstitüsünden bir temsilci, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’nün ilde bulunan yetkili bir temsilcisi, büyükşehirlerde büyükşehir belediyesinden, diğer illerde il özel idare genel sekreterliğinden yetkili bir temsilci, ilde bulunan ziraat, veterinerlik ve su ürünleri alanında faaliyette bulunan fakültelerden birer öğretim üyesi, ziraat odasından yetkili bir temsilci, ticaret Borsasından yetkili bir temsilci, il genelinde bitkisel üretim, hayvancılık ve su ürünleri alanlarında faaliyet gösteren en fazla üyeye sahip üretici birliği, yetiştirici birliği, kooperatif veya derneklerden her bir faaliyet alanı için bir kişiden fazla olmamak üzere en fazla üç temsilciden oluşacak.
Üretim her yıl için planlanacak
Su kısıtı, sosyo-ekonomik koşullar, pazarlama olanakları, örgütlülük durumu, tarımsal altyapı, tarımsal sanayi durumu, depolama ve işleme kapasitesi, çiftçilerin mevcut alet ve ekipman varlığı, sulama durumu, münavebe, iş gücü olanakları, mera varlığı, otlatma kapasitesi, hayvan varlığı, su ürünleri üretim potansiyeli ve çiftçi deneyimleri göz önüne alınarak hazırlanacak rapor doğrultusunda ürün veya ürün gruplarında, üç yıllık dönemleri kapsayacak şekilde havza veya işletme bazında her yıl üretim planını hazırlanacak.
Bitkisel üretim alanında sulama durumunu göz önüne alarak, sulanan alanlarda en az üçlü, kuru alanda ise en az ikili münavebeyi içeren ekim nöbeti planı hazırlanacak ve Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü’ne sunulacak.
Teknik komite tarafından hazırlanacak planların ve raporlamaların tarihi ve bildirim takvimi bakanlığın üretimden sorumlu ilgili birimlerince belirlenecek. Teknik komite aldığı kararları bakanlığa sunacak ve bu kararlar kurul tarafından uygun görülmesi halinde yürürlüğe girecek. Teknik komite, Kurul kararı doğrultusunda iş ve işlemleri yürütecek.
Üretim izni 15 günde verilecek
İl/ilçe müdürlüğü, üretim planlamasına esas olmak üzere belirlenen takvim doğrultusunda çiftçi başvurularını alacak ve aynı zamanda üretim izni başvurularını başvuru tarihinden itibaren on beş gün içerisinde değerlendirerek, planlamaya aykırı sonucu çiftçiye bildirecek. Bildirim yapılmayan çiftçinin başvurusu onaylanmış sayılacak.
Tarımsal üretim planlamasına esas başvuruları bakanlık ilgili kayıt sistemlerine kayıt edecek olan İl/ilçe müdürlüğü, üretim iznine esas kontrol planı hazırlayarak kontrol işlemlerini yürütecek. Yönetmelik hükümlerinin uygulanmasında gerçeğe aykırı beyanda bulunanlar hakkında yine İl/ilçe müdürlüğü gerekli işlemlerin yapılmasını temin edecek.
Söz konusu yönetmeliğin yayımı tarihinden önce tesis edilmiş dikili alanlardaki örneğin meyve ve zeytin ağaçları gibi çok yıllık bitkiler ile kurulu olan işletmeler için bu yönetmelik hükümleri uygulanmayacak.
