Türk Hava Yolları (THY) Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Bolat Aralık 2023’te verdikleri 355 uçaklık siparişin bir bölümünü oluşturan 150 adet A321neo ve 80 adet A350 yolcu uçağının kesin siparişini Airbus ve Rolls-Royce ile kutlamak üzere İstanbul’daki genel müdürlükte düzenlenen toplantıda iki şirketle 235 yeni uçak alımı için görüşüldüğünü açıkladı.
Edinilen bilgiye göre uçak siparişine ilişkin kararda erken teslimat faktörü önemli rol oynayacak. THY’ye yakın kaynaklar şirketin pazarlık gücünü elinde tutmak için hem Airbus hem de Boeing ile görüştüğünü belirterek şunları söyledi:
“THY’nin büyüme hedefi ve vizyonu göz önünde bulundurulduğunda uçakları erken tarihte verebilecek olan işi kazanacak. Şu an itibarıyla iki şirketin tüm fabrikaları 2029 yılına kadar dolu. Yani bu, 2029’dan sonra uçakları en erken kim verecekse alımın büyük ihtimalle o şirketten yapılacağı anlamına geliyor. Ancak 2023 Aralık’ta anlaşmaya varılan alımların Airbus’tan yapılacağı düşünüldüğünde filoda denge sağlanması açısından Boeing öne çıkabilir.”
Tarihinin en büyük alımıydı
Türkiye’nin sivil havacılıkta bayrak taşıyıcı şirketi Türk Hava Yolları (THY) geçen yılın aralık ayında dünyanın en büyük yolcu uçağı yapımcılarından Airbus’tan 2026-2036 arasında teslim alınmak üzere 230’u kesin sipariş olmak üzere 355 uçak satın alınmasına karar vermişti. THY Yönetim Kurulu kasım ayında İstanbul’a gelen Airbus yöneticileriyle yaptığı görüşmelerden yaklaşık bir ay sonra kararını kesinleştirmişti. Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) THY’den gönderilen açıklamada A350 uçaklarının motor bakım hizmeti ile yedek motorlarının Rolls-Royce firmasından temin edilmesine karar verildiği belirtilmişti.
KAP açıklamasında satın almanın ve Airbus ile anlaşmanın detayları hakkında bilgi verilmemişti. Ancak 10Haber’in edindiği bilgiye göre anlaşmanın toplam maliyeti 70 milyar dolar olacak ve Airbus yapılacak offset anlaşmasıyla Türkiye’den 10 yıl içinde 20 milyar dolarlık mal almayı da taahhüt edecekti. Bu arada THY yetkilileri geçenlerde off-set anlaşmasının kısa süre içinde tamamlanacağı açıklamıştı. THY Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Bolat da kısa süre önce off-set anlaşmasının Türkiye’de birçok şirkete yeni iş fırsatları yaratacağını söylemişti.
Off-set anlaşması nedir?
Kamu kurum ve kuruluşları, kamu ortaklıkları ve kamu iştirakleri tarafından açılan uluslararası ihaleler neticesinde ihalelerin açıldığı ülkeden çıkacak dövizi telafi etmek ve bu ülkelerin ihracat potansiyelini arttırmak amacıyla, ihaleyi kazanan yabancı firma tarafından ana ihale anlaşmasına ek olarak verilen taahhütlere off-set deniyor. Bu taahhütler ihaleyi açan ülkeden yapılacak ihracat, ihaleyi açan ülkeye yönelik yabancı sermaye yatırımları, ortak yatırımlar, teknoloji transferi, lisans ve know-how transferleri, kalifiye işgücü yaratmak amacıyla masrafı ihaleyi kazanan yabancı firmaya ait olmak üzere sağlanan yurtiçi ve yurt dışı eğitim imkânları, AR-GE çalışmaları ve yatırımları ile diğer döviz kazandırıcı hizmet ve işlemleri içerebiliyor.
Türkiye 1980’li yıllarda savunma sanayi ihalelerini kazanan ABD’li şirketlerle benzer anlaşmalar gerçekleştirmiş ve bu kapsamda ABD’ye ihracat yapmıştı.
Rolls Royce: İlişkilerimizin gelişmesinden heyecan duyuyoruz
Kutlamaya Airbus ve Rolls-Royce üst yönetiminin yanı sıra T.C. Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, Milli Savunma Bakan Yardımcısı Bilal Durdalı ve önde gelen Türk havacılık ve uzay şirketlerinin temsilcileri ile İngiltere Başkonsolosu, Fransa ve İspanya’nın da müsteşarları katıldı.
Etkinlikte Airbus, Türk Hava Yolları ve Türkiye’deki havacılık şirketleri tarafından önümüzdeki 15 yıl içinde ekonomik değer yaratacak, Türk havacılık ve uzay endüstrisini Türk Hava Yolları’nın uzun vadeli stratejik büyüme planı doğrultusunda daha da geliştirecek Stratejik Türkiye İlerleme Programı’nın (Strategic Türkiye Enhanced Programme – STEP) lansmanı da yapıldı.
Son uçak siparişi ile THY, üretici Rolls-Royce’un Trent XWB motorununun dünyadaki en büyük operatörü konumuna gelecek. Yapılan ortaklık doğrultusunda Rolls-Royce, potansiyel bir Bakım, Onarım ve Revizyon (MRO) operasyonunun kurulması ve daha fazla tedarik zinciri çözümleri dahil olmak üzere, Türkiye’de bir dizi endüstriyel girişimin uygulanması konularında araştırmalara başlayacak.
Airbus CEO’su Guillaume Faury “Türk Hava Yolları’na bize duydukları güvenden dolayı teşekkür ediyor ve hem dünyanın seçkin hava yollarından biri olarak büyümelerini desteklemekten hem de bugün açıkladığımız yeni STEP programı aracılığıyla Türkiye ile ortaklığımızı bir üst seviyeye taşımaktan onur duyuyoruz. Program, Airbus’ın Türkiye ile iş birliğini daha da genişletmesine ve özellikle tedarik zinciri gelişimi, beceriler ve sürdürülebilirlik konularına odaklanarak Türk Hava Yolları’nın büyüme hedeflerini desteklemesine yönelik bir çerçeve oluşturacak” dedi.
Rolls-Royce: İlişkilerimizin gelişmesinden heyecan duyuyoruz
Rolls-Royce CEO’su Tufan Erginbilgiç ise “Türkiye, Rolls-Royce’un faaliyet alanları içinde stratejik açıdan önemli bir pazar. Türk Hava Yolları’nın Trent XWB motorlarımıza duyduğu güvenden memnuniyet duyuyoruz. Türk Hava Yolları ve ortaklarımızla birlikte çalışarak Türk ekonomisine fayda sağlamak, ülkenin bu alanda kabiliyetlerini artırmak ve enerji geçişindeki rolünü genişletmek için sabırsızlanıyoruz. Şirketimiz adına, kıymetli Türk Hava Yolları ve Türkiye Cumhuriyeti ile ilişkilerimizin güçlenmesinden büyük bir heyecan duyuyorum” diye konuştu.
