Türkiye’nin ihracatı eylülde geçen yılın aynı ayına göre yüzde 0,3 artışla 22,7 milyar dolar olurken; ithalat ise yıllık yüzde 14,1 azalışla 27,6 milyar dolara geriledi. Eylül ayında dış ticaret açığı 2022 Eylülüne göre yüzde 48,1 oranında azalarak 4,99 milyar dolara indi. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise yüzde 82’ye yükseldi. Ticaret Bakanlığı’nın web sitesindeki verilere göre Türkiye’nin 2023 Ocak- Eylül dönemindeki ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 0.3’lük düşüşle 187 milyar 644 milyon dolar olurken, ithalatı ise aynı dönemde yüzde 1,3’lük artışla 274 milyar 755 milyon dolara ulaştı. Böylelikle yılın ilk dokuz ayında Türkiye’nin dış ticaret açığı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4,1’lik artışla 87 milyar 291 milyon dolara ulaştı.
İthalatı azaltmaya, ihracat artışını sürdürmeye devam ettiklerini söyleyen Ticaret Bakanı Ömer Bolat, “Demek ki alınan tedbirler ve uygulanan politikalar bizim doğru yolda olduğumuzu göstermektedir” diye konuştu.
Bolat, Türkiye İhracatçılar Meclisi’nce (TİM) Uludağ İhracatçı Birlikleri’nde düzenlenen eylül ayına ilişkin dış ticaret rakamlarının açıklandığı toplantıda, yaptığı konuşmada 2023 yılının dünya ekonomisi için büyüme anlamında oldukça durgun bir seyir gösterdiğini vurguladı.
‘İhracat anlamında çok iyi performans gösterdik’
Küresel ticarette çok ciddi bir durgunluk olduğunu dile getiren Bolat, “Hatta gelişmiş ülkeler açısından gerileme de söz konusu. Biz bir de çok ağır bir deprem felaketiyle karşı karşıya kaldık. Bunun hem büyüme anlamında üretime hem de dış ticaret etkileri anlamında ihracat rakamları açısından olumsuz etkilerini yaşadık. Bütün bunlara rağmen makro ekonomik göstergelerimiz ve ihracat performansımız bu yılın ilk 9 ayı itibarıyla ekonomimizdeki dayanıklılığı, direnci göstermektedir” diye konuştu.
Bakan Bolat, eylülün yanı sıra temmuz ve ağustos ihracat rakamlarının da Cumhuriyet tarihinin en yüksek temmuz ve ağustos rakamları olduğunu belirterek şunları söyledi:
“Bu anlamda gerçekten ihracat anlamında iyi bir performans gösterdik. Temmuz’da 20,3 milyar dolardı, ağustos ayında 21,6 milyar dolara yükseldik. Eylül ayında da 22,7 milyar dolara ulaştık. Bakın 3 aydır ihracatımız sürekli yükselen bir seyir gösteriyor. Bu önemli bir başarı. Dünya konjonktürüne ve Türkiye’deki bazı doğal afet olumsuz etkilerine rağmen bundan büyük bir memnuniyet duyuyoruz. Ocak-eylül döneminde 9 aylık baktığımızda ise ihracatımız 187 milyar 464 milyon dolar olarak gerçekleşti. Geçen yılki seviyeyle hemen hemen aynı. Kafa kafaya bir rakam.”
İhracata 6 milyar dolarlık deprem darbesi
Bolat, şubat ayındaki Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından yaşanan ihracat kaybını son 7 ayda telafi ettiklerini anlattı. Son 12 aylık ihracatın ise yüzde 0,4 artışla 253 milyar 534 milyon dolara yükseldiğini bildiren Bolat, “Burada şunu ifade etmek isterim ki deprem sürecinde 7 ayda tam 6 milyar dolarlık bir kaybımız var ihracatta. Deprem felaketi olmasaydı aslında ihracat rakamımızda bugün itibarıyla 9 ayda 6 milyar dolar daha fazla bir ihracattan bahsediyor olacaktık.” diye konuştu.
Enerji ürünleri ithalatının ciddi maliyet oluşturduğunu dile getiren Bolat, geçen yıl aylık ortalama 8 milyar dolar civarında olan enerji ithalatının bu yıl 5,2 milyar dolar olarak gerçekleştiğini söyledi. Bolat, enerji ithalatında döviz tasarrufu sağlandığına dikkati çekerek sözlerini şöyle sürdürdü:
“Enerji hariç ihracatımızın ithalatı karşılama oranı yüzde 95,3. Enerji ve altın hariç ihracatımızın ithalatı karşılama oranı da yüzde 102 oldu. İthalatımızda çok önemli bir gelişme var. Düşüş eğilimi devam ediyor. 3 aydan bu yana ithalatımızda bir düşüş eğilimi var. Temmuz ayında yüksek bir ithalatımız vardı; 32,3 milyar dolar. Ağustos ayında bu 30,3 milyar dolara, eylül ayında 27 milyar 658 milyon dolara geriledi. Bakın temmuz ile eylül arasında 5 milyar dolarlık bir gerileme var, ithalatımızda.”
Eylülde cari işlemlerde fazla umudu bile var
Altın ithalatına kota getirilmesi ve yılın ilk yedi ayında cari açığı neden olan otomotiv sektöründe ağustosta başlayan toparlanma ile enerji faturasındaki daralmanın eylülde devamı dış ticaret açığını hayli küçültmüş bulunuyor. Bolat, altın ithalatına kota getirilen ağustos ayına atıfta bulunarak şunları söyledi:
“Özellikle ağustos ayından bu yana altın ithalatımızda 2 milyar dolarlık gerileme oldu. Otomotiv ithalatımızda yine ağustos ve eylül ayında bir gerileme sağladık. Bu da kayda değer bir gelişme. Cari işlemler açısından inşallah eylül ayında bir fazla göreceğiz diye ümit ediyoruz. Aynı şekilde ağustos ayında da cari işlemlerde inşallah ya denge ya bir fazla görme ihtimalimiz var. Açık da olsa çok küçük bir açık olabilir. Yakında o da açıklanacak.”
İktisatçı Doç. Dr. Orhan Karaca da eylül ayındaki dış kicaret verilerinin, iç talebin hala canlı ve üretimin de hala düşük olduğunu göstererek sosyal medyada şu paylaşımı yaptı:
Eylül ayında ihracat %0,3 artarken ithalat %14,1 ve dış ticaret açığı %48,1 azalmış. İthalattaki düşüş hammadde ithalatından kaynaklanırken yatırım ve tüketim malı ithalatındaki artış sürmüş. Bu iç talep hala canlı ve üretim de hala düşük demek. pic.twitter.com/LL8FX5HrdT
— Orhan Karaca (@Dr_OrhanKaraca) October 4, 2023