Doğalgazının neredeyse tamamını ithal eden Türkiye’nin tek bir ortağa bağımlılığını azaltacak “yeni bir tedarik portföyü” oluşturma çalışmalarında önemli bir adım daha atıldı. BOTAŞ, Shell’den 2027’den başlayarak yıllık dört milyar metreküp LNG (sıvılaştırılmış doğalgaz) alımına ilişkin sözleşme yaptı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ) ve Shell arasındaki uzun vadeli LNG anlaşması kapsamında 2027’den itibaren 10 yıl boyunca yıllık yaklaşık dört milyar metreküplük 40 LNG kargosunun Türkiye’ye gönderileceğini belirtti. Bayraktar BOTAŞ ile Shell arasında LNG anlaşması imzalanması programı çerçevesinde Shell Üst Yöneticisi Wael Sawan ile Bakanlıkta bir araya geldi.
Söz konusu görüşme sonrasında yaptığı açıklamada Bayraktar Türkiye’nin ihtiyaç duyduğu yıllık doğal gazın yarısını LNG gemileri ile alabilecek durumda olduğunu, bu kapsamda dengeli bir tedarik portföyü oluşturmak amacıyla hem komşu ülkelerle hem de uluslararası şirketlerle çalışmalar yürütüldüğünü ifade etti.
Bayraktar Azerbaycan ve Cezayir ile boru gazı ve LNG tedarik anlaşmalarının yenilendiğini ve Türkiye’nin halihazırda 34 ülkeyle doğal gaz ticareti yaptığını belirterek “Bu yıl 50. kuruluş yılını idrak eden BOTAŞ 2023 yılındaki 26,5 milyar dolarlık satışıyla Türkiye’nin açık ara en büyük şirketi konumundadır” dedi.
Doğal gaz tedarik portföyünün çeşitlendirilmesi doğrultusunda yarım asırlık tecrübeye sahip BOTAŞ ile Shell arasında uzun dönemli bir LNG anlaşması imzalanacağını bildiren Bayraktar “Bu kapsamda 2027 yılından itibaren 10 yılı kapsayan dönem için yıllık yaklaşık 4 milyar metreküplük toplam 40 LNG kargosu teslimatı ülkemize gerçekleştirilecek” ifadesini kullandı.
Bu anlaşmanın iki şirket arasında sadece bir alım-satım işleminin ötesinde, dolum limanından teslim alma ve Avrupa terminallerine boşaltım yapma gibi opsiyonlarıyla bölgesel ve küresel ilave ticaret imkanları sunması bakımından önemli olduğuna dikkati çeken Bayraktar şunları kaydetti:
“Anlaşma kapsamında gemilerle LNG taşımacılığı alanında BOTAŞ’ın farklı ve kritik kabiliyetler edinecek olmasından da memnuniyet duyuyoruz. Böylelikle, BOTAŞ bölgesel doğal gaz ticaretindeki etkin rolünü daha da güçlendirecek ve genişletecektir. Bunun yanı sıra, TPAO ve Shell arasında 11 Temmuz 2023 tarihinde imzalanan mutabakat zaptı doğrultusunda petrol ve doğal gaz sahalarında yürütülen ortak çalışmalardan memnuniyet duyduğumuzu da ifade etmek istiyorum. Bu işbirliğini daha da somutlaştırmak istiyoruz. İşbirliğimizi hem yurt içinde hem de uluslararası alanda daha da ilerletme niyetimizi sürdürüyoruz.”
Türkiye’nin altyapısı yıllık 80 milyar metreküp gaz arzı sağlayabilir
Bayraktar Türkiye’nin hızlı bir enerji dönüşümü geçirdiğini ve enerjide yapılan yaptırımlar ve yeni projelerin yabancı yatırımcılara önemli fırsatlar sunduğunu vurgulayarak “Shell’in bu konudaki iddialı hedefleri için Türkiye rüzgar ve güneş potansiyeli inanıyorum ki dikkatle üzerinde birlikte çalışmamızı gerektirecek ve inşallah ileride böyle bir etkinlikte yenilenebilir projelerle ilgili yatırımları imzalıyor olacağız” değerlendirmesinde bulundu.
Bayraktar Türkiye’nin son yıllarda doğal gaz alanında yaptığı yatırımların arttığına işaret ederek altyapı yatırımlarıyla rahatlıkla yıllık 70-80 milyar metreküp doğal gaz arzı sağlayabilecek durumda olduklarını söyledi.
Türkiye’nin Avrupa’ya uzanan boru hatlarıyla gaz ihraç etme imkanı olduğuna da dikkati çeken Bayraktar bu sayede Türkiye’nin artık komşu ülke Bulgaristan’a, ortak sınırının olmadığı Macaristan’a, Romanya’ya, Sırbistan’a doğal gaz ihraç ettiğini anımsattı.
Günlük doğal gaz üretimi 7,6 milyon metreküpü geçti
Bakan Bayraktar Türkiye’nin 51 milyar metreküplük yıllık tüketimiyle Avrupa’nın 4. büyük doğal gaz pazarına sahip olduğunu ifade etti.2002’nin Türkiye’de doğal gaz için önemli bir milat olduğunun altını çizen Bayraktar “Sayın Cumhurbaşkanı’mızın ortaya koyduğu vizyon ile sadece 5 ilde kullanılan doğal gaz bugün 81 il, 862 yerleşim yeri ve 212 Organize Sanayi Bölgesi’ne ulaştı. Bugün, doğal gazda Türkiye olarak günlük 7,5 milyon metreküpün üzerinde bir üretimimiz var, 3,2 milyon hanenin gaz ihtiyacını kendimiz üretiyoruz” diye konuştu.
Bayraktar Türkiye’nin 15 Ağustos’ta doğal gazda günlük bazda üretim rekoru kırarak 7 milyon 609 bin metreküpe ulaştığını, sadece Sakarya Gaz Sahası’ndan gerçekleştirilen üretimin ise 15 Ağustos’ta 6 milyon 146 bin metreküp ile tüm zamanların en yüksek seviyesine çıktığını kaydetti. Singapur’dan yola çıkan yüzer üretim depolama ve tahliye platformunun (FPSO) bu ay sonunda Türkiye’ye ulaşacağını belirten Bayraktar “Aktivasyon işlemleri sonrası bu tesis 20 yıl boyunca Sakarya Gaz Sahası’ndan günlük 4,5 milyon hanenin gaz ihtiyacını karşılayacak 10 milyon metreküplük üretim yapacak” diye konuştu.
Shell Üst Yöneticisi Sawan da anlaşmanın BOTAŞ, Shell, Bakanlık arasındaki güven ilişkisi üzerine inşa edildiğini vurgulayarak, anlaşmada emeği geçen herkese teşekkürlerini iletti. Sawan güvenilir bir enerji tedarikçisi olarak Türkiye’nin ulusal enerji stratejini desteklemek ve artan LNG talebini karşılamak için yeni fırsatları “dört gözle beklediklerini” söyledi. Konuşmanın ardından BOTAŞ ve Shell arasında uzun vadeli LNG anlaşması imzalandı.
Exxon ile de anlaşma yapılmıştı
Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ) yeni tedarik portföyü oluşturma çalışmaları kapsamında daha önce Amerikalı ExxonMobil ile sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ticaretine ilişkin işbirliği anlaşması imzalamıştı.
Türkiye, Exxon ile yaptığı 10 yıllık anlaşmayla yılda 2,5 milyon tona kadar LNG temin edebiliyor. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) verilerine göre söz konusu 2,5 milyon ton LNG Türkiye’nin geçen yılki doğalgaz tüketiminin yaklaşık yüzde 7’sini karşılamaya yetecek. Türkiye’nin açık ara en büyük doğalgaz tedarikçisi olan Rusya geçen yıl tüketimin yüzde 40’ından fazlasını karşılamış ve gazın büyük kısmı boru hatlarıyla gelmişti. Ankara’nın hali hazırda Cezayir ve Umman ile uzun vadeli LNG tedarik anlaşmaları bulunuyor.
LNG’nin yıldızı son iki yılda parladı
Rusya 2022 Şubat ayı sonunda Ukrayna’yı işgalinden sonra kendisine yaptırım uygulayan Avrupa’ya doğalgaz sevkiyatını kesti. Avrupa ülkelerinin önemli bölümü de alternatif enerji kaynağı olarak LNG’ye yöneldi. LNG çoğunluğunu metanın oluşturduğu veya etan ile karıştırılmış ve yabancı maddelerden arındırılarak -160 C’ye kadar soğutulup yoğunlaştırılmış bir bileşim. Gaz sıvıya dönüştürülerek 600 kat daha az yer kaplar hale getirilip ham petrol gibi dev tankerlerle kullanıcı ülkelere gönderiliyor. Varış noktasında tekrar gaza dönüştürülüp diğer doğal gazlar gibi ısınma, pişirme ve enerji için kullanılıyor.
ABD dünyanın en büyük ihracatçısı
Türkiye’nin de anlaşma imzaladığı ABD 2023 yılı sonu itibariyle dünyanın en çok LNG üreten ve ihraç eden ülkesi. ABD’yi Avustralya ve Katar izliyor. Sıvılaştırma işlemi daha önce boru hatlarıyla taşımacılığın getirdiği kısıtlamalar nedeniyle bugüne göre çok daha az miktarda ihraç edilebiliyordu. ABD’nin en büyük pazarı Avrupa ülkeleri. Avustralya ise neredeyse tüm LNG’yi Asya’daki müşterilerine gönderiyor. Katar da Asya’nın yanı sıra İngiltere, Belçika ve İtalya gibi Avrupa ülkelerine bir miktar LNG tedarik ediyor. Cezayir gibi ülkeler de Avrupa’ya LNG ihraç ediyor.
