Kamunun 1,3 trilyon liralık alacağının yapılandırılmasına ilişkin düzenleme kapsamında, Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı vergi dairelerine 5,5 milyon mükellef başvurdu, 7,9 milyon yapılandırma dosyası oluşturuldu, 370,4 milyar lira yapılandırıldı, 56,8 milyar lira tahsilat yapıldı. Buna göre yapılandırılan her 100 liralık vergi alacağının 15,3 TL’si peşin tahsil edilmiş oldu.
Vergi daireleri ve sosyal güvenlik müdürlüklerine ödenecek borçlar başta olmak üzere çok sayıda kurumun alacağının yapılandırıldığı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Kanun kapsamında başvuru süresi pazartesi gecesi 24.00 itibarıyla sona erdi.
Sistem çöktü, süre uzadı
Ancak Gelir İdaresi Başkanlığı, dün akşam internet sitesinden yaptığı ikinci bilgilendirmeye göre kamu alacaklarının yapılandırılmasıyla ilgili yasa hükümlerinden yararlanmak için son gün olan 3 Temmuz 2023’te başkanlığın sistemlerinde gece saatlerinde yaşanan yoğunluk nedeniyle başvurularını yapamayan veya beyannamelerini veremeyenlere bir fırsat daha tanıdı. Buna göre mükelleflerin durumu bugün saat 24.00’e kadar bir dilekçe ve tevsik edici bilgi ve belgelerle bağlı oldukları vergi dairelerine bildirmeleri şartıyla, 3 Temmuz tarihinde yapılması gereken başvuru ve beyanname verme işlemlerinin sistem yoğunluğundan kaynaklı olarak yapılamadığının anlaşılmasına bağlı olarak talepleri süresinde yapılmış kabul edilecek.
Ne kadar tahsilat yapılabilir?
Edinilen bilgiye göre yapılandırma kanunu kapsamına yaklaşık 33,5 milyon kişi giriyor. Toplam alacağın 860 milyon TL’si Hazine ve Maliye Bakanlığı’na, 240 milyar TL’si SGK’ya ait bulunuyor. Geriye kalan yaklaşık 200 milyar TL’lik bölümünü ise başta belediyeler olmak üzere çeşitli kurumlara ait alacaklar ve idari para cezaları oluşturuyor.
Yasa gereği 2 bin TL’nin altındaki borçlar başvuru yapıldığı takdirde sıfırlanıyordu. Yani o tarafta alacaklı kurumların pek de önemli miktarda bir tahsilat yapması mümkün görünmüyor. Maliye sayıları 6,4 milyona ulaşan borçlularından tahsilat peşinde olacak. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın alacaklarının 200 milyar TL’sini ise ek vergi (deprem vergisi) oluşturuyor. Bakanlık nisan ayında bu verginin 34 milyar TL’lik ilk taksidini tahsil etti. Ancak mükellefler ödemeyi ihtirazi kayıtla yapıp Anayasa Mahkemesi’nin yolunu tuttular. Mükelleflerin davayı büyük olasılıkla kazanmaları beklenirken bu durumda 34 milyar TL’nin dışında bir tahsilat yapabilmesi mümkün görünmüyor. SGK’ya borçlu olanların sayısı ise yaklaşık 17,8 milyon kişi.
Cumhurbaşkanlığı kararı ile yapılandırmaya ilişkin bölümünü ise kanundan yararlanılmak için başvuru süresi 3 Temmuz’a, ilk taksit ödeme süresi ise 31 Temmuz’a uzatılmıştı. Kanun kapsamında yapılandırılan borçlar peşin veya taksitler halinde ödenebiliyor.
İlk taksit ödeme 31 Temmuz’da
Peşin ödemeler ile ilk taksit ödemeleri için son gün 31 Temmuz olarak belirlendi. Taksitle ödemeyi tercih eden mükelleflerin kanun hükümlerinden yararlanabilmeleri için ilk iki taksiti süresinde ödemesi şartı bulunuyor.
İlk iki taksiti süresinde ödedikten sonra bir takvim yılında 3 taksitin gününde ödenmemesi halinde, yapılandırma hakkı bozulmuyor. Ancak ödenemeyen taksitlerin geç ödeme zammı ile birlikte tercih edilen taksit süresini izleyen ayın sonuna kadar ödenmesi gerekiyor.
Yasada taksitle yapılacak ödemelerde önceki yasalardan farklı düzenleme yapılmış ve taksitlerin aylık dönemler halinde ödenmesi esası getirilmişti. Cumhurbaşkanı kararı ile sadece birinci taksitin ödeme süresi uzatıldığından, taksitle ödemeyi tercih edenlerin temmuz ayında birinci ve ikinci taksitlerini birlikte ödemeyi unutmamaları önem taşıyor.
