Türk yurtdışı müteahhitlik şirketlerine 1972 yılından buyana gerçekleştirdikleri 25,5 milyar dolarlık proje ve yüzde 5,2’lik payla altıncı büyük pazarları olan Suudi Arabistan’da dev bir fırsat kapısı açılıyor. Sektörün ilişkiler düzeldikten sonra daha fazla pay almak için odaklandığı Suudi Arabistan’ın, uluslararası danışmanlık şirketi McKinsey & Co.’ya göre 2025-2028 yılları arasında sanayi ve mega projelere yılda 175 milyar dolardan fazla harcama yapması bekleniyor.
Danışmanlık şirketinin raporuna göre, yüksek teknolojili yeni Neom şehri ve Krallığın batı kıyısındaki Kızıldeniz tatil köyleri gibi yaklaşık 1,3 trilyon dolarlık büyük projelerle birlikte, harcamaların 2026 ve 2027 yıllarında 180 milyar dolara kadar çıkabilir.
McKinsey & Co. analistleri raporda, Suudi Arabistan Krallığı’nın önümüzdeki on yıl içinde yeni inşaat hedeflerini gerçekleştirmek için gereken kaynakların devasa boyutlarda olduğunu ifade etti.
Suudi Arabistan’ın giga olarak adlandırılan projeleri, Krallığın kendisini en iyi turizm destinasyonlarından birine dönüştürme ve ekonomisini petrolden uzaklaştırma planları açısından kilit önem taşıyor. Krallık, iddialı hedeflerine ulaşmaya yardımcı olmak için 2016 yılından bu yana 250 milyar dolar değerinde inşaat sözleşmesi imzaladı. Ayrıca Veliaht Prens Muhammed bin Salman’ın liderliğindeki 2030 planının bir parçası olarak yeni bir havayolu şirketi kuracak ve havalimanı da inşa ettirecek.
660 bin konut inşa ettirecek
Emlak danışmanı Knight Frank LLP’ye göre, Suudi Arabistan ayrıca 660.000 konut inşa etmeyi planlıyor. Komşu Dubai’de de bu kadar konut bulunuyor. Suudi Arabistan’ı bir turizm merkezi yapmak için 289.000 otel odası inşaası planlanırken, projeler kapsamında 6 milyon metrekare ofis ve 5,3 milyon metrekare perakende alanı da bulunuyor.
Türk müteahhitlerin son 51 yılda 135 ülkede gerçekleştirdikleri 486 milyar dolarlık 11,837 projede ‘aslan payı’nı yüzde 13,8’lik pay ve 67,3 milyar dolarlık bedelle konut alınıyor. Konutu yüzde 13,6’lık pay ve 66 milyar dolarla kara yolu, tünel ve köprüler izliyor. Söz konusu alanları 41 milyar dolarlık proje bedeliyle demir yolu, 35 milyar dolarla ticaret merkezi ve 32,6 milyar dolarlık proje bedeliyle havalimanı projeleri takip ediyor. TAV Medine Havalimanı’nı ve Riyad Havalimanı’nın iki terminalinden birini inşa etti. Diğer bir Türk şirketi olan IC de, Riyad Havalimanı’nın diğer terminalinin inşaasını gerçekleştirdi. Verilerden de anlaşılabileceği gibi yurtdışı müteahhitlik şirketlerinin her alanda dev projeleri tamamlama deneyimi bulunuyor. Bu arada Kuzey Afrika ve Ortadoğu’da gerçekleştirilmiş olan 109 milyar dolarlık proje de müteahhitlik şirketlerinin bu coğrafi bölgede iş yapmaya alışkın olduklarını gösteriyor.
Rusya ilk sırada yer alıyor
Müteahhitlik şirketlerinin 1972 yılından bugüne kadar yurt dışında üstlendiği projelerin ülkelere göre dağılımında Rusya yüzde 20,2’lik payla ilk sırada yer alıyor. Rusya’da bugüne kadar yaklaşık 98 milyar dolarlık proje hayata geçirildi.
Rusya’yı yüzde 10,5’lik payla Türkmenistan takip ederken üstlenilen projelerin tutarı 50,9 milyar dolar oldu. Irak yüzde 6,9’luk pay ve üstlenilen 33,3 milyar dolarlık projeyle üçüncü sırada yer aldı. Bu ülkeleri, 30,2 milyar dolarlık projeyle Libya ve 27,9 milyar dolarlık projeyle Kazakistan izledi. Altıncı sırada yer alan Suudi Arabistan’ı bu dönemde yaklaşık 20 milyar dolarlık projeyle Katar ve 12,5 milyar dolarlık projeyle de Birleşik Arap Emirlikleri izledi.
Ticaret Bakanlığı verilerine göre yurt dışı müteahhitlik sektörü, geçen yılı da küresel ekonomik sorunlar ve Rusya-Ukrayna Savaşı’nın gölgesinde geçirdi. Bu dönemde sektörün üstlendiği proje sayısı 494, toplam proje bedeli 19,1 milyar dolar oldu. Geçen yıl üstlenilen projelerin ortalama bedeli 38,7 milyon dolar olarak hesaplandı.
Sektör, bu yılın ocak-eylül döneminde ise 185 proje üstlendi. Bu dönemde üstlenilen projelerin bedeli 12 milyar 898 milyon 676 bin dolar olarak kayıtlara geçti. Yılın 9 ayında üstlenilen projelerin ortalama bedeli ise 69,7 milyon dolar olarak hesaplandı.
