10 Ocak 1962 yılından beri Türkiye’de Çalışan Gazeteciler Günü olarak kutlanıyor. 1961’de 212 sayılı Fikir İşçileri Kanunu’nun yürürlüğe girdiği 10 Ocak günü 1962-1971 arasında “Çalışan gazeteciler bayramı” adıyla kutlanıyordu. 1971 yılındaki askeri müdahaleden sonra gazetecilerin bazı haklarının geri alınması üzerine kutlama gününün adı “Çalışan gazeteciler günü” olarak değiştirildi.
Bu yıl da gazetecilik meslek örgütü ve sendikaları 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü nedeniyle açıklamalar yaptı. Açıklamalarda iktidarın basın üzerinde oluşturduğu baskı ve gazetecilik mezunlarındaki yüksek işsizlik oranına dikkat çekildi.
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin (TGC) yazılı açıklamasında 212 sayılı yasanın yürürlüğe girmesinin üstünden 63 yıl geçtiği hatırlatıldı, “Yasanın varlığı bir güvence olsa da uygulamada gazetecilerin çalışma koşullarına yönelik haksızlıklar devam ediyor. İktidar baskısıyla kapatılan yayın organlarının, kadrolarını azaltan medya kuruluşlarının sayısı hızla artıyor. Medyanın yüzde 95’inin iktidar kontrolünde olduğu ülkemizde, her üç gazeteciden biri işsiz bırakılmış durumda. Gazetecilerin çoğunluğu Basın İş Yasası ile çalıştırılmıyor” dendi.
Açıklamada Radyo Televizyon Üst Kurulu’nun (RTÜK) haber kanallarına verdiği cezalar da eleştirildi.
‘En yüksek işsizlik yaşayan üçüncü kesim’
Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) da 10 Ocak için bir yazılı açıklama paylaştı. Açıklamada “Resmî verilere göre gazetecilik mezunları, sosyal hizmetler ve sanat mezunlarının ardından en yüksek işsizlik yaşayan üçüncü kesim olmayı sürdürüyor” dendi.
Bugün, Türkiye gazetecilik tarihi açısından gurur dolu bir gün. #10Ocak’ı bizler açısından özel bir gün yapan, 1961’de sendika öncülüğünde yürütülen mücadeleydi.
Bu mücadele, bugünün sorunları için de bir yanıt barındırıyor: Birlik, mücadele ve dayanışma!İş yerlerinde adil… pic.twitter.com/FetjBCdwJg
— Gazeteciler Sendikası (@TGS_org_tr) January 10, 2024
Medyada kayıt dışı çalışmanın hızla arttığı vurgulanan açıklama şöyle devam etti:
“Düşük ücret politikaları, itibarsızlaştırma ve basın özgürlüğüne yönelik saldırılar, gazeteciliğin yapılması zor meslekler arasında hızla yükselmesine neden oldu. Meslektaşlarımızın hemen her gün soruşturma, gözaltı, ifade verme ve tutuklanma tehdidi yaşadığı günlerden geçiyoruz.”
‘Gazetecilik mesleği hâlâ ayakta’
Çağdaş Gazeteciler Derneği’nin (ÇGD) açıklamasında 10 Ocak’ın kutlanacak bir bayram olmadığı, dayanışma ve mücadele günü olduğu söylendi:
“Mesleğimizi hak ettiği gibi yapmaya çalışan her meslektaşımız gibi, günümüz koşullarında gazetecilerin kutlanacak hiçbir özel gününün olmadığının bilincindeyiz. Basın ve ifade özgürlüğü için mücadelemizi her alanda büyütecek, omuz omuza durarak baskılara karşı direnmeye kararlılıkla devam edeceğiz. 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü’nü dayanışmayla karşılıyoruz.”
‘Gazeteciler cezaevindeyken hangi gazetecilik hakkından söz edilebilir ki?’
Basın Konseyi de 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü vesilesiyle yazılı açıklama paylaştı. Açıklamada medyanın yüzde 95’nin iktidar tarafından kontrol edildiği vurguladı:
“10 bini aşkın işsiz gazeteci kıdem tazminatını bile alamadan işinden olurken, grev hakkından yoksun kalırken, haber peşinde tutuklanırken, yayınlara hatta dizilere dahi erişim engelleri çıkartılırken, bir avuçluk basın grubuna 59 kez, 68 milyon TL’lik para ve yayın durdurma cezaları gelirken, cezaevlerinde onlarca gazeteci tutsakken, haberciye gözaltı, yurtdışı çıkış yasakları yağarken bunca sindirme, caydırma gayretkeşliği içinde, hangi gazetecilik hakkından söz edilebilir ki?”
KARARTILAN ''10 OCAK GAZETECİLİK HAKLARI'' ÖZLEMİNİ YİNELİYORUZ. pic.twitter.com/OVxTp873yF
— Basın Konseyi (@BasinKonseyi) January 10, 2024
Özgür Özel: Gazeteciler baskılarla, soruşturmalarla boğuşuyor
Öte yandan siyasiler de 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü için mesajlar paylaştı.
CHP Genel Başkanı Özgür Özel “10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü’nde gazeteciler baskılarla, soruşturmalarla, tutuklamalarla boğuşmaya devam ediyor. Basın yeniden 4’üncü güç olarak idareyi özgürce denetleyebilmeli ve eleştirmelidir” dedi.
Bahçeli: Yalanlara tevessül etmeyen gazeteciler saygıyı hak eder
Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Genel Başkanı Devlet Bahçeli mesajında gazetecileri tebrik etti ve hayatını kaybeden gazetecileri andı.
İnsan, kitle iletişim araçları vasıtasıyla devamlı surette kendisini ilgilendiren veya ilgilendirebilecek konularda ya bilgi ya da haber almak ister. Bilgi ve haberin doğrusunu öğrenmek hem vatandaşlık hakkı hem de insan hakkıdır. Gaflara, çarpıtmalara, dezenformasyonlara, kasten…
— Devlet Bahçeli (@dbdevletbahceli) January 10, 2024
Bahçeli “İnsan kitle iletişim araçları vasıtasıyla devamlı surette kendisini ilgilendiren veya ilgilendirebilecek konularda ya bilgi ya da haber almak ister. Bilgi ve haberin doğrusunu öğrenmek hem vatandaşlık hakkı hem de insan hakkıdır. Gaflara, çarpıtmalara, dezenformasyonlara, kasten atlanılan gerçeklere, yalan iddialara ve yanlış yönlendirmelere tevessül ve teşebbüs etmeyen gazeteciler her zaman saygıyı hak etmektedir. Mesleğinin ahlaki ve etik ilkelerine bihakkın riayet eden, sorumluluk şuuruyla çalışmalarını sürdüren bütün gazetecilerimizin 10 Ocak Dünya Çalışan Gazeteciler Gününü tebrik ediyor, görevini icra ederken hayatlarını kaybeden gazetecilerimize Cenab-ı Allah’tan rahmetler diliyorum” dedi.
Fahrettin Altun: Medya demokrasinin vazgeçilmez unsurlarından biridir
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun “Medya, kamuoyunu doğru, objektif, önyargılardan arındırılmış tarafsız bilgilerle aydınlatan, demokrasinin vazgeçilmez unsurlarından biridir” diye yazdı.
Altun Gazze’de 7 Ekim’den bu yana yaşanan savaşın, insanlık için son derece kritik bir görev yapan gazetecilerin basın özgürlüğü, haber alma hakları bir yana yaşam haklarından bile mahrum bırakıldığını gözler önüne serdiğine dikkat çekerek “Üzülerek ifade ediyorum ki, İsrail’in Gazze’ye saldırılarında 100’den fazla gazeteci hayatını kaybetmiş ve birçok basın mensubu yaralanmıştır. Bu vesileyle Gazze başta olmak üzere mesleği başında hayatını kaybeden bütün gazetecilere Allah’tan rahmet diliyorum. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı olarak bugün olduğu gibi önümüzdeki süreçte de basın mensuplarının hakkını, hukukunu korumaya, mesleki yaşamlarını kolaylaştırmaya, tüm dünyada örnek çalışmalar gerçekleştirmeleri adına kendilerine destek olmaya devam edeceğiz. Bu duygu ve düşüncelerle, gece gündüz demeden büyük bir özveriyle çalışan, mesleklerini hakikat düsturuyla yerine getirme gayretinde olan; doğruluktan, adaletten ve objektiflikten ödün vermeyen tüm gazetecilerin ve basın mensuplarının ’10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü’nü tebrik ediyor, her birine çalışmalarında başarılar diliyorum” açıklaması yaptı.
‘Gönül ister ki bugünü bayram havasında kutlayabilsinler’
Halkların Eşitlik ve Demokratik Partisi (DEM Parti) de “Basın emekçilerinin 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü kutlu olsun” başlıklı yazılı açıklama yayınladı. DEM Parti şu cümlelere yer verdi:
“Gönül ister ki basın emekçileri bugünü gönül rahatlığıyla, hak ettikleri gibi ve bayram havasında kutlayabilsin. Basın emekçilerinin sosyal ve ekonomik haklarını güvence altına alan 212 Sayılı Basın Yasasının yürürlüğe girdiği gün olan 10 Ocak ne yazık ki gelinen aşamada “Çalışan Gazeteciler Günü” olmaktan çıkmış, çalıştırılmayan, tutuklanan, gözaltına alınan, işsiz bırakılan ve hakları gasp edilen gazetecilerin hak aradığı ve mücadeleyi yükselttiği güne dönüşmüştür.”
