“(…) Fakat iyi insanlar sadece karşılarındaki insanın kendisi nedeniyle dostluk kurarlar. Kötüler çıkarları yoksa dostluk kurmazlar. İyi insanların dostluğundan bir zarar gelmez. Bir insan uzun süre boyunca karşısındaki insanı tanıdıysa, bu insanlar hakkında başkasının görüşünü fazla umursamaz. Kötü insanların dostluklarında ise daha kötü şeyler yaşanabilir.” – Aristotales.
Söz konusu ‘arkadaşlıksa’ tanım yapmak, bir kaideye oturtmak epey zorlaşır.
Yunan filozof Aristotales, Nikomakhos’a Etik’te faydaya, hazza ve erdeme dayalı üç farklı dostluktan bahseder ve bunlar arasında sadece sonuncusunun ‘gerçek’, diğerlerinin bir ‘analojiden’ ibaret olduğunu söyler.
İlkinde taraflar birbirlerinden sağlayabilecekleri fayda/lar dolayısıyla arkadaş olurlar. Filozofun bir ticarete benzettiği bu bağ, edinilen yararlar ortadan kalktığı anda hızlıca çözülmeye mahkumdur. Haliyle kusurludur.
İkinci durumda kişiler birbirlerinden aldıkları haz sebebiyle arkadaş olurlar. Bu dış görünüşle ilintili olabileceği gibi kıvrak zeka gibi birtakım zihinsel hoşluklardan da kaynaklanabilir. Düşünür özellikle gençler arasındaki arkadaşlıkların haz temelinde kurulduğunu söyler ve tutkulu aşıklar arasındaki dostluğu da bu grupta değerlendirir.
Ancak bu bağ da faydaya dayalı olanlar gibi son derece istikrarsızdır ve değişen şartlara göre kolayca bitebilir.
Aristotales’in masaya koyduğu son arkadaşlık türünde insanlar birbirlerinin karakteriyle, erdemleriyle ilgilenir. Onları çeken fayda veya haz gibi bir ‘tatmin’ değil, birlikte erdemli olabilmenin, yani mutluluğun imkanıdır. Dolayısıyla değişen koşullara en dirençli arkadaşlık türü de budur.
Ayrıca ona göre erdemli arkadaşlıklarda onur da adalet de ikinci planda kalır, çünkü erdem üzerine kurulmuş dostluklarda sevmek daima sevilmekten önce gelir.
Peki birinin diğerini öldürdüğü senaryoda ‘arkadaşlıktan’ bahsedilebilir mi? Böyle sonlanan bir ‘birliktelik’ Aristo’nun hangi dostluk türüne dahildir?
Biz son 12 ayda yaşananlardan aklımızda kalanları anlatalım, kararı okura bırakalım.
Öldürüp diskoya gitmiş
Ankara’nın Çankaya ilçesindeki bir evde yangın ihbarı alan polis, incelemeleri sırasında Ü.U.’nun cansız bedeniyle karşılaştı. Cesedin başına aldığı darbelerle öldürüldüğü ve cinayete ‘düşme’ süsü verildiği ortaya çıktı.
Çevredeki güvenlik kameralarını incelediklerinde olaydan kısa süre önce arkadaşı S.K.’nin evden çıktığını gördüler. Adam izini kaybettirmek için şehirlerarası otobüs terminaline gitti ve seyahat edecekmiş gibi davrandı.
Ancak polis takibini sürdürdü.
S.K. günün sonunda bir eğlence mekanında yakalandı. İlk ifadesinde suçunu kabul edip “Kaçamayacağımı biliyordum, son gecemde eğlenmek istedim” dedi. Tutuklandı.
Arkadaşını öldürme nedeniyse emekli ikramiyesini almak istemesiydi.
‘Ölüm var, ödün yok’
Mehmet A. ve arkadaşı Caner Çiçek, Edirne’nin Keşan ilçesinde yaşıyorlar, Erikli’de eğlence mekanlarında güvenli görevlisi olarak çalışıyorlardı.
Sıkı arkadaşlardı. Öyle ki günlük hayatında da ‘racon kesmeyi’ seven Mehmet, Caner’le çektirdiği fotoğrafların altına “Ölüm var, ödün yok”, “Hayata korkusuzca bakanlar ölümden de korkmazlar” gibi sözler yazıyordu.
Bir gece mesai sonrası kaldıkları pansiyona geldiler. Mehmet alkollüydü. Saat 02.00 sıralarında Keşan’a gitmek için Caner’den kiralık otomobilini istedi. Caner – arkadaşının bu halde direksiyon hakimiyetini sağlayamamasından korkmuş olsa gerek – bunu reddetti.
Mehmet çok sinirlendi. Pansiyonun önünde duran araca zarar vermeye başlayınca ikili arasında tartışma çıktı. Ve sonunda Mehmet belinden çıkardığı tabancayla Caner’e üç el ateş etti. Adam olay yerinde yaşamını yitirdi.
Mehmet her ne kadar kaçsa da kısa sürede saklandığı depoda yakalanıp tutuklandı.
Sevgilisine tokat atmış
19 yaşındaki Kadir Can İbicek, kendisinden 12 yaş büyük sevgilisi Hatice Ç.’yle birlikte Antalya’nın Konyaaltı ilçesinde yaşıyordu. Aynı mahallede oturan arkadaşları Alper Aldemir bir gün onları evinde misafir etti.
Kadir, Alper’den dört bin lira borç istedi. Adam parayı verdi ancak geri alamadı. Aradan zaman geçtikten sonra üçlü buluştular. Alper Hatice’nin cüzdanını rehin aldı, borcu ödediklerinde geri vereceğini söyledi. Hatice ve Kadir daha sonra cüzdanı almak için Alper’in evine gittiler.
Hatice’yle Alper arasında kapıda tartışma çıktı ve Alper, kadına tokat attı. Kadir bu sırada aşağıda bekliyordu. Sevgilisinin çığlık atması üzerine yukarı çıktı, elindeki tabancayla Alper’e ateş etti. Adam öldü.
Yaşananların ardından kaçan sevgililer, sonrasında yakalanıp tutuklandılar.
İspiyonlamış
Erzurum’un Yakutiye ilçesinde yaşayan Bilal Acar, geçimini ekmek fırınında çalışarak sağlıyordu. Bir gece hakkında uyuşturucu kullanmaktan işlem yapıldı. İfadesinin ardından serbest bırakılsa da işletmenin sahipleri durumu bir şekilde öğrendi.
Ertesi gün dükkana giden Bilal, çocukluk ve iş arkadaşı Muhammet Emin Seçer’le tartışmaya başladı. Kendisini ispiyonlamakla suçladığı dostunu bıçakladı.
‘Kasten öldürme’ suçundan tutuklandıktan sonra mahkemede şunları söyledi:
“Öldürmek isteseydim olay yerine silah alıp giderdim. Konuşmak için gittiğimde kendisi bana küfretti, ben de oradaki bıçakla korkutmak istedim. Ambulans gelene kadar da orada bekledim. Sonra da uzaklaştım.”
Mahkeme heyetiyse iyi hal indirimi uygulayarak müebbet hapis cezasını 25 yıla indirdi.
Horlamasına kızmış
Muğla’nın Bodrum ilçesinde bir otelin plajında güvenlik görevlisi olarak çalışan Kenan Maral, aynı odada kaldığı arkadaşı Muzaffer E.’nin horlamasından rahatsızdı. Adamı birçok kez uyardı fakat fayda etmedi.
Bir gece yine ‘horlama’ nedeniyle şiddetli şekilde tartıştılar. Şefleri ikilinin vardiya saatlerini değiştirdi.
Gece vardiyasında çalışan Muzaffer, bir sabah lojmana döndüğü sırada Kenan’ı uykusunda 20 yerinden bıçakladı. Tutuklandı.
Telefonun parasını ödememiş
Adana’nın Yüreğir ilçesindeki Levent’te silah seslerini duyan mahalleli, dışarı çıktıklarında Eyüp Aşçı’nın ensesinden tabancayla vurulmuş halde cansız bedeniyle karşılaştı.
Cinayet büro yaşananların ardından güvenlik kamerası görüntülerini incelemeye aldı. Olay saatinde motosikletli birinin hızla sokaktan ayrılıp Seyhan ilçesine gittiğini tespit ettiler. Adrese gidip baktıklarında motosikleti metruk binanın önünde park halinde buldu.
Polis binaya girdi, Çetin Kızıl’ı kullandığı ruhsatsız tabancasıyla birlikte yakaladı. Adam, Eyüp’ün arkadaşıydı.
Tutuklandıktan sonra çıktığı duruşmada şunları anlattı:
“Olay günü Eyüp evimin önüne gelip bağırıp çağırarak küfretti. Gitmesini bekledim, gitmeyince aşağıya indim. Aynı gün kendisiyle de yine tartışmıştık. Öldürme kastım yoktu. Öldürmek isteseydim ilk tartıştığımızda öldürürdüm. Polisi aramayı akıl edemedim. Vereceğiniz karara razıyım.”
Mahkeme heyeti Çetin’in öldürme eylemini haksız tahrik altında işlediği gerekçesiyle müebbet hapis cezasını 15 yıl hapse indirdi.
Bilgisayar oyununda ölünce öldürmüş
Bu aslında yeni değil, 2020’ye dayanan bir hikaye.
Ankara’nın Çankaya ilçesinde sekizinci sınıf öğrencisi, 13 yaşındaki Ege Ö., misafir olarak evlerine gelen ikiz kardeşler Ege D. ve Arda D.’yle bilgisayar oyunu oynuyordu.
Bir süre sonra tartışmaya başladılar. Ege Ö., mutfaktan aldığı bıçakla sınır arkadaşı Arda’yı bıçakladı.
Feci şekilde dövdüğü adaşıysa kanlar içinde evden kaçmayı başarmıştı. Apartman sakinlerinden yardım istedi. Bu sırada Ege D.’nin kaçtığını fark eden Ege Ö., Arda’ya bu sefer çekiçle saldırdı. Polis eve geldiğinde Arda hayatını kaybetmişti.
Yaşamını yitiren Arda D. / Fotoğraf: Demirören Haber Ajansı.
Komşu Esme Çınarel şunları anlatıyordu:
“Bir oyun oynuyorlarmış. Oyun esnasında ‘Sen beni nasıl öldürdün’ diyerek kavga başlamış. Birbirlerine bıçak çekiyorlar. O sırada ikizlerden biri kaçmayı başarıyor. Komşular olayın olduğu eve gidip, kapıyı açmaya çalışmış ama kimse açamamış. Polis gelince kapıyı açtılar ve çocuğun öldüğünü gördük”
Öldürüp üç yıl boyunca emekli maaşını çekmiş
Mehmet Akkan Aydın’ın Nazilli ilçesinde tam dört yıldır kayıp olarak aranıyordu.
Polisler adamın son olarak Denizli’de olduğu bilgisine ulaştılar. Ayrıca bankadan emekli maaşının çekilip çekilmediğine ilişkin bilgi istediler. Kayıtlara göre 2019-2022 arasında düzenli olarak ödeme almıştı.
Bunun üzerine paranın çekildiği ATM’lerdeki güvenlik kameraları incelemeye alındı. Görüntüler aileye izletildi, ancak bu kişi Mehmet değil, yakın arkadaşı O.Ç.’ydi.
O.Ç. ifadesinde, arkadaşı E.Ç. ve Mehmet Akkan’la kırsal bir alanda alkol aldıklarını, öncesinde husumet beslemeye başladığı için arkadaşının kafasına sopayla vurarak öldürdüğünü itiraf etti. Cesedi ormanlık alanda kazdıkları çukura gömdüklerini anlattı.
İki arkadaş Aralık 2023’te tutuklandı.
