Anayasa Mahkemesi (AYM) İçişleri Bakanı’nın derneklere kayyım atama ve faaliyetini durdurma yetkisini iptal etti. Resmi Gazete’de bugün yayınlanan kararda 2020 yılında kabul edilen ve Yeni Dernekler Kanunu olarak da bilinen “7262 sayılı Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine İlişkin Kanun” ile İçişleri Bakanı’na tanınan derneklerin organlarını geçici olarak görevden alma, derneği faaliyetten alıkoyma ve derneğin yönetimine kayyım atama yetkilerini “dernek kurma özgürlüğüne aykırı” olduğu gerekçesiyle iptal etti.
İçişleri Bakanı tarafından buralara kayyım atanmasına izin veren hükmü inceleyen AYM “… Dolayısıyla kuralla, derneğin görevden uzaklaştırılan organlarının ve bu organlarının üyelerinin yerine valinin talebi üzerine sulh hukuk mahkemesi kararıyla atama yapılması suretiyle dernek kurma özgürlüğüne getirilen sınırlamanın zorunlu bir toplumsal ihtiyacı karşıladığı söylenemez” gerekçesiyle ilgili düzenlemenin Anayasa’da yer alan dernek kurma hakkını ihlal ettiğine hükmetti. Mahkemenin oybirliğiyle aldığı karar dokuz ay sonra yürürlüğe girecek.
Gecekondular yargı yolu gösterilmeden yıkılamayacak
Öte yandan yüksek mahkeme Gecekondu Kanunu’nun kamu arazilerine yapılan gecekonduların hiçbir karar alınmasına gerek kalmaksızın belediye veya devlet zabıtaları tarafından derhal yıktırılmasına ilişkin hükmü de iptal etti. Bu hükmün iptaliyle birlikte yer aldığı maddenin tamamı iptal edildi.
İstanbul 7’nci İdare Mahkemesi tarafından yapılan başvuruda izinsiz yapıların yargı yolu gösterilmeden yıktırılmasının işleme karşı yargı yoluna başvurma imkanını ortadan kaldırdığını, bunun da hak arama özgürlüğünü ihlal ettiği bildirildi.
Anayasa Mahkemesi’nin gerekçeli kararında ise yıkım kararı alınan yapıların da bir mülk olduğu ve bu kapsamda korunması gereken bir menfaatin mevcut olduğu sonucuna varıldığı vurgulandı.
Kararda ayrıca izinsiz yapıyı yapanlara bildirimde bulunmadan yıkın işleminin gerçekleştirilmesiyle de dava açma hakkının korunmasını sağlayacak güvencelere yer vermediği bildirildi. İptal kararı Resmi Gazete’de yayımlandıktan 9 ay sonra yürürlüğe girecek.
İptal edilen maddenin ilk bölümü şöyle:
“Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra, belediye sınırları içinde veya dışında, belediyelere, Hazineye, özel idarelere, katma bütçeli dairelere ait arazi ve arsalarda veya devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerde yapılacak daimi veya geçici bütün izinsiz yapılar, inşa sırasında olsun veya iskan edilmiş bulunsun, hiçbir karar alınmasına lüzum kalmaksızın belediye veya devlet zabıtası tarafından derhal yıktırılır.”
