Ceza infazında indirimin ne olduğu, bunun bir tür af sayılıp sayılamayacağı son dönemde kamuoyunun en merak ettiği konulardan biri. Yargıçlar Sendikası adına 10Haber’in sorularına yanıt veren sendika üyesi Nuh Hüseyin Köse ceza infazında indirim, şartlı tahliye ve kovid iznine dair merak edilenleri anlattı.
Yargıç Köse aslında bir indirim olmadığını belirterek kural olarak ceza verildiğinde -suçun niteliğine göre değişmekle birlikte- cezaevinde yatan mahkuma farklı olanaklar tanındığını ifade etti. Köse’nin anlatımına göre, örneğin 10 yıl kapalı cezaevinde yatacak biri beşinci yılında açık cezaevine geçebiliyor. Ya da eğer isterse kamuda çalışıp akşam cezaevine dönebiliyor. Buradaki amaç ise mahkumu topluma kazandırmak ve bu evrensel bir uygulama. Bunun dışında suçu ağır değilse tahliye de edilebiliyor mahkum. Yani 10 yıl ceza alan biri sekizinci yılında tahliye olabilir, ancak bu şartlı tahliye oluyor. Hükümlünün dışarıda olumsuz bir duruma karışmaması gerekiyor.
Bunlarla birlikte suça göre ayrım da yapılıyor. Terör ya da cinsel suçlarda şartlı tahliye daha zor uygulanıyor. Öte yandan mahkumun iyi halli olup olmadığına, suçunun niteliğine ve sanığın tekerrüre esas sabıkası olup olmadığına da bakılıyor.
Bir örnek olarak ‘silahlı yağma suçu’
Örneğin bir şahıs yolda birini durdurdu, silah ya da bıçak çekip onun parasını gasp etti. Bu durumda ne kadar ceza alır? Köse’nin aktarımına göre bu kişi ‘silahlı yağma suçu’ işlemiştir ve daha önce de hiçbir suçu yoksa ve eğer indirim yapılmazsa 10 yıl hapis cezasına çarptırılır. Kural olarak da bu cezasının yarısını yatıp şartlı tahliye olabilir. Daha önce bir sabıkası varsa bu kez cezasının 3’te 2’sini yatar. Bu da altı yıla tekabül ediyor. Ancak burada dikkat çekilecek nokta cinsel saldırı ya da terör suçları. Bu suçlarda mahkum cezanın 4’te 3’ünü hapishanede çeker. Yani terör ve cinsel saldırı suçlarında şartlı tahliyeye ayrılma süresi daha uzun kural olarak.
Bununla birlikte kovid döneminde getirilen bir düzenleme var. -Yine silahlı yağma suçu örnek olarak alındığında- bir kişi bu suçu kovid döneminde işlemiş ve hapse girmişse 31.07.2023 tarihli düzenleme gereği normalde 10 yıllık cezasının 5 yılını hapiste geçirecekken bir yıl hapis yatması denetimli serbestliğe ayrılmasını sağlayabiliyor. Bu uygulama sadece 31.07.2023 tarihinden önce infazına başlananlar için geçerli. Yani 2023’ün 7. ayından önce kovid izni kullanmış ve bir yıl yatmışsa dışarı şartlı salınabiliyor.
