Cumhuriyet Halk Partisi Grup Başkanvekili Gökhan Günaydın 9 Kasım 2023 tarihinde yayımlanan Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un iptali ve yürürlüğün durdurulması istemiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurduklarını bildirdi.
Günaydın düzenlemeyle rezerv alan ilanı yetkisinin Cumhurbaşkanı’na tanındığını ve konut dokunulmazlığı, mülkiyet hakkı, ölçülülük ve etkili başvuru ilkelerinin ihlal edildiğini savunarak partisinin yasanın iptali ve yürürlüğün durdurulması için 4 Ocak günü Anayasa Mahkemesi’ne başvurduğunu söyledi.
Kentsel dönüşümün deprem kuşağında Türkiye için son derece önemli olduğunu vurgulayan Günaydın “Yapı stokunun dayanıklılığın arttırılması kentlerin dirençli hale getirilmesi hayati bir sorumluluktur ancak bunu yaparken hem hukuka bağlı kalmak hem vatandaşın mülkiyet hakkına etkili başvuru hakkına saygılı olmak gerekmektedir” dedi.
9 Kasım 2023’de Resmi Gazete’de yayınlanan 6306 sayılı Kanun’daki değişiklikle mevcut yapılaşmaların bulunduğu alanları ‘rezerv alanı ilan etme’ yetkisinin Cumhurbaşkanı’na tanındığını belirten Günaydın “Sizin evinizin bulunduğu alanı Cumhurbaşkanı bir gece yarısı Resmi Gazete’de ilan edecek. Size 90 gün içinde konutunuzu tahliye etmenize yönelik bir yazı geliyor. Üstelik de o Tebligat Yasası’nın emredici hükümlerine uyulmadan yapılıyor. Polis zoruyla buralar tahliye edilebiliyor. Bunun plan süreleri itiraz süreleri tümü genel hukuk sürelerinden ayrıştırılan yurttaş aleyhine olan bir yapıya dönüştürülüyor. Mülkiyet hakkı, ölçülülük ilkesi, etkili başvuru ilkelerinin tamamı ihlal edilmiş oluyor” sözleriyle itiraz sebeplerini anlattı.
‘İmar affına imza atan bakan’
Günaydın ayrıca Murat Kurum’un adaylığı hakkında da konuştu. AK Parti’nin Kurum’u “kentsel dönüşüm ve ulaşım sorunlarına ilaç olması için seçtiğini” söyleyen Günaydın, Kurum’un, 2018-2023 arasında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı olarak görev yaptığını anımsattı. Günaydın “Ayrıca Murat Kurum’un 2019 yılında imar affına imza atan bir bakan olarak tarihe geçtiğini hepimiz hatırlıyoruz. Ve bu imar affı içerisinde yurttaşlarımıza tabut olan evleri de hatırlıyoruz. Böyle bir sicilden sonra, diyorlar ki ‘Biz, kentsel dönüşüm alanında İstanbul’u dirençli bir kent haline getireceğiz.’ 25 yıldır neden yapmadınız, bu saatten sonra ne yapacaksınız? Soru bu kadar açıktır. Gelelim, ulaşım meselesine. Dün Ulaştırma Bakanı ile beraber Murat Kurum fotoğraf veriyor, bir haritanın başına geçmişler, adeta İstanbul’un sorunlarını haritaya bakarak çözüyorlar” dedi.
Günaydın Kurum’un Kanal İstanbul’u desteklediğini de hatırlattı.
Kentsel dönüşüm yasası neler getiriyor
Kentsel dönüşümle ilgili kanun teklifi 8 Kasım 2023’te TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi ve 9 Kasım 2023’te Resmi Gazete’de yayınlanarak yasalaştı. 21 maddelik kanunun öncelikli amacı afet riski olan bölgelerde kentsel dönüşüm çalışmalarını hızlandırmak olarak açıklanmıştı. Ancak meslek odaları ve uzmanlardan değişikliğe ilişkin eleştiriler geldi.
Özellikle rezerv alan tanımının değiştirilmesi meslek odaları, akademisyenler ve muhalefet tarafından “mülkiyet hakkının gaspı” diye değerlendirildi.
Kanunda rezerv yapı alanı, yeni yerleşim alanı olarak kullanılmak üzere belirlenen alanlar olarak tanımlanıyordu. Bazı yasal süreçlerde tanımın halihazırda yerleşim alanı olan yerleri içermediği tespit edildi, bunun üzerine yerleşim yerlerindeki parsellerin de rezerv yapı alanı olarak belirlenebilmesinin yolu açıldı. Değişiklikle halihazırda üstünde bina olan arsa da rezerv yapı ilan edilebilecek. Vatandaş yeni bina için borçlanacak, borcu ödeyemezse Kentsel Dönüşüm Başkanlığı eve ortak olacak.
Yeni düzenlemeyle kentsel dönüşüm kararı için hak sahiplerinin üçte iki çoğunluğunun aranması zorunluluğu kaldırıldı. Karar salt çoğunlukla alınacak. Riskli yapı tahliyesinin engellenmesi halinde güvenlik güçleri devreye girecek. Kiracı ya da hak sahibi risk tespitini engellerse yapı yetkililerin yazılı izniyle çilingir yardımıyla açılıp denetlenebilecek. Dönüşüm sürecinde hak sahibi borcunu ödeyemezse Kentsel Dönüşüm Başkanlığı hissedar olacak. Oturan ölünce tapu başkanlığa devredilecek.
