Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın onayıyla Resmi Gazete’de yayımlanan Depremin Ekonomik Kayıplarının Telafisi ve KHK Değişikliği Yasası’yla, 6 Şubat depremlerinde hasar gören 11 ili kapsayan afet bölgesinde yeniden imarın kuralları değişti. ‘Yerinde dönüşüm’ü hızlandırmak amacıyla, makul bir uzlaşmaya katılmamakta direnen komşuların payları Hazine’ye devredilecek. Bu karar, taşınmazdaki hak sahiplerinin yarıdan bir fazlasının oyuyla alınacak. Tamamlanan dairesini daha sonra Hazine’den teslim almayanların Hisse payları banka hesabına yatırılacak.
Kahramanmaraş, Hatay, Malatya ve Adıyaman başta olmak üzere 11 ili doğrudan etkileyen büyük depremlerin üzerinden beş aydan fazla zaman geçti. Vatandaşlar, büyük yıkımın etkisiyle ilk aylarda dayanıklı evler için uygun yapılaşmaya önem vereceklerini vurguladılar. Ancak afetin sıcaklığı geçtikten sonra komşular arasında yaşanan uzlaşmazlıklar ve metrekare bazında pazarlıklar, yeniden imar çabalarına sekte vurdu. Meclis, Seçim döneminin ardından tatile girmeden önce çıkardığı ilk yasayla ‘yerinde dönüşüm’ü tıkayan uzlaşmazlıklara neşter attı.
Hürriyet’ten Bülent Sarıoğlu ve Emre Eser’in haberine göre, deprem bölgesinde hasar raporları, orta ve üzeri çıkan yapıların yerinde yapımı yeni kurallara göre olacak. Uygulama yapılacak parsellerde daha önce imzalanan inşaat sözleşmeleri, mal sahiplerinin hisseleri oranında salt çoğunluğunun (yarıdan bir fazlası) kararıyla feshedilecek.
Onay aranmayacak
Bu taşınmazlarda daha önce kurulan kat irtifakı veya kat mülkiyeti, tapu müdürlüğünce doğrudan silinecek. Sahiplerinin hakları ise payları oranında tescil edilecek. Mal sahiplerinin hakları ve tapudaki şerhler, tevhit (birleştirme), ifraz (parsele ayırma), alan düzeltme, taksim (bölme), ihdas (oluşturma), terk, tescil (onay), kat irtifakı ve kat mülkiyeti tesisine ilişkin işlemlerin yapılmasına engel kabul edilmeyecek. Bu işlemlerde hak sahipleri ve ilgililerin onayı aranmayacak. Yeni yapılar için kat irtifakı ve kat mülkiyeti tesisi aşamasında belirtilen haklar ve şerhler, daire sahibi üzerinde devam edecek.
Komşusu hazine olacak
Parselde yıktırılmayıp korunması gereken yapı var ise karar yine yıktırılan yapıların sahiplerinin salt çoğunluğuyla alınacak. Anlaşma sağlanamayan ve kendisine ulaşılamayan mal sahiplerinin hisseleri ruhsat vermeye yetkili idarenin talebine istinaden geçici olarak tapuda Hazine adına kaydedilecek. Yeni uygulamalara yönelik tüm işlemler tapuda kayıtlı son sahip adına yürütülecek. Mal sahiplerine e-Devlet Kapısı üzerinden bildirim yapılacak. Ayrıca ilgili muhtarlıklarda 15 gün süreyle ilan asılacak. Bu bildirim, Tebligat Yasasındaki tebligat yerine geçecek.
İnşaat için hibe ve talep edilmesi halinde yapım kredisi verilecek. Hibe ve yapım kredisi verilmesine ilişkin kurallar ve şartlar Cumhurbaşkanı kararı ile belirlenecek. Bu kapsamdaki hak sahiplerine bir konut ve bir işyeri için hibe verilecek.
İnşa edilecek yeni yapıların değeri, Sermaye Piyasası Kurulu’na kayıtlı lisanslı değerleme kuruluşlarına tespit ettirilecek. Yeni yapıdaki dairelerin paylaşımı bu değer gözetilerek yapılacak.
Mal sahibi almak istemezse
Yapım işinin tamamlanmasından sonra, Hazine adına tescil edilen hisselerin sahiplerine dairelerini teslim almaları için tebligat yapılacak. Belirtilen süre içerisinde teslim alınmaması halinde vatandaşların bu daireler üzerindeki hakkı sona erecek. Bu durumda taşınmazın önceki niteliğine göre belirlenen değeri güncellenecek ve bu miktara hibe yardımı eklenerek belirlenen tutar mal sahibi adına açılacak vadeli hesaba yatırılacak.
Alırsa 84 ay vade
Mal sahibinin önceki taşınmazının tapu kaydında yer alan ipotek, ihtiyati haciz, haciz ve intifa hakkı gibi haklar ve şerhler taşınmazın bedeli üzerinde devam edecek. Hak sahibinin, dağıtım cetveline göre kendisine düşen daireyi kabul etmesi durumunda ise, yapım için harcanan toplam bedelden hibe miktarı düşülecek. Kalan borç, yapım maliyeti Hazinece karşılandığı tarih ile teslim tarihi arasında geçen süre dikkate alınarak TÜFE oranında güncellenecek. Mal sahibi, güncellenen borç üzerinden 84 ay vade ile borcunu ödeyecek.
Yapı ruhsatı alınmasına rağmen müteahhitten kaynaklanan nedenlerle bir yıl içinde inşaata başlanmamış veya inşaat durdurulmuş ve en az altı aydır projeye devam edilmiyorsa, hak sahiplerinin salt çoğunluğu ile sözleşme feshedilecek. Konut ve işyerleri için uygulanacak bu kurallar, köylerde samanlık ve ahır gibi tesislerin yapımında da geçerli olacak.
Meralar ile köylerdeki afetzedeler ile Hazine arazisindeki yapıları hasar gören ve hak sahibi kabul edilen afetzedelerin yapıları da yerinde imar edilecek. Bunların “yıkıldığı yerde inşası” kaydıyla resmi imar işlemleri yetkili idarece doğrudan yapılacak. Bu konuda Mera Yasası, Kadastro Yasası, Orman Yasası gibi diğer yasalardaki kısıtlamalar uygulanmayacak. Oluşturulan parsellerin yüzölçümü en fazla Bin metrekare olacak.
Hazine arazisinde tapu
Tahsis veya vasıf değişikliği yapılan Hazine arazileri AFAD Başkanlığı’na doğrudan tahsis edilecek. Bu alanlarda kadastrosu yapılmış yerlerde ikinci kez kadastro yapılabilecek. Böylece geçmişten beri köyün kurulu olduğu, ancak tapuda mera vasfında görünen veya Hazine ve tespit dışı alanlardaki afetzedelerin ev, samanlık ve ahırları yerinde yeniden yapılacak. Bu afetzedelere bu kez tapuları da verilecek.
