Lisans almadığı gerekçesiyle geçen haziran ayında RTÜK’ün talebiyle erişime engellenen, sonradan açtığı ‘dwturkce.com’ ve ‘inspiredminds.de’ alan adlarıyla yayınlarına devam eden Deutsche Welle (DW) Türkçe, RTÜK’ün talebiyle ve Ankara 9. Sulh Ceza Hakimliği’nin kararıyla yine erişime engellendi.
RTÜK geçen hafta yaptığı Deutsche Welle’nin alternatif olarak kullanmaya başladığı adresler için de lisans başvurusu yapması gerektiğine oy çokluğuyla karar vermiş, 72 saat süre verip aksi halde alternatif adresler için de mahkemeden erişim yasağı talep edileceğini kaydetmişti.
RTÜK 2019’da yürürlüğe giren yönetmelikle internet yayıncılarına lisans alma şartı getirmiş, ardından Şubat 2022’de DW, VOA ve Euronews’in Türkçe yayınlarına başvuru için 72 saat süre tanımıştı.
Euronews haber sitesi üzerinden Türkçe canlı yayın yapmadığı, görüntülü bülten yayınlamadığı için başvurudan muaf tutulmuştu.
RTÜK öteki kurumlar, VOA Türkçe ve DW için ise verilen sürede lisans başvurusu yapmadıkları gerekçesiyle yargı yoluna gitmiş, uluslararası program sağlayıcıların Türkiye’de lisans almasını talep etmişti.
Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliği lisans başvurusu yapmadığı gerekçesiyle 30 Haziran 2022’de VOA Türkçe ve DW’ye erişim engeli getirilmesine karar verdi. 1 Temmuz 2022 tarihinden itibaren de erişim engeli kararı uygulanmaya başlandı. DW sadece Türkçe servisinde değil diğer dillerde de canlı yayın ve görüntülü içerik butonlarını kaldırmadığı için Türkiye’de 32 dil yayını ile birlikte erişime engellendi. VOA için ise sadece Türkçe yayınları için erişim engeli kararı alındı.
DW Türkçe engelleme kararı uygulamasının ardından içeriğini izleyiciye uulaştırabilmek için dwturkce.com ve inspiredminds.de/tr alternatif adreslerini kullanmaya başlamıştı.
DW neden lisans başvurusu yapmadı
Lisans koşullarının Almanya’daki yasalarla uyumsuz olması ve sansüre yol açabileceği gerekçeleriyle DW bu talebi yerine getirmedi.
İtirazını Türkiye’de Anayasa Mahkemesi’ne taşıyan DW, Anayasa’nın 26 ve 28’inci maddeleri ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) düzenlediği ifade ve basın özgürlüğü, ayrıca Anayasa’nın 36, 40 ve 141’inci maddeleri ile AİHS’nin 6’ıncı maddesindeki adil yargılanma ve etkili başvuru hakkının ihlal edildiğinin tespitini talep etti.
DW’nin Kurum Sözcüsü Carla Hagemann, DW’nin Almanya’daki yasal düzenlemeler nedeniyle RTÜK’e lisans başvurusu konusunda Türk hukukunun gereklerini yerine getiremediğine dikkat çekerek “Türk hukukunda lisans için yerine getirilmesi istenen koşullardan biri, DW’nin sorumluluğunun yüzde 50’si bir Türk vatandaşında olan bir tüzel kişilik oluşturmasıdır. Bu yayın sorumluluğunun başka bir kişiye devri anlamına geliyor. Söz konusu talep, yayın içeriklerinin tüm sorumluluğunun DW yöneticisine ait olduğunu ve bunun dışarıdan bir kişiye devredilemeyeceğini öngören Deutsche Welle Yasası ile uyumlu değildir. Ayrıca RTÜK lisansı, Türk hükümetinin DW’nin içeriklerine sansür uygulamasına yol açabilir” açıklamasını yaptı.
RTÜK’ten 7 kanala ceza
Öte yandan, Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) TELE 1, Halk TV, Flash Haber, KRT, FOX TV, Star TV ve Show TV’de yayımlanan 11 içeriğe ceza verdi.
RTÜK üyesi Tuncay Keser’in Twitte hesabı üzerinden yaptığı açıklamaya göre; kurul, gazeteci Merdan Yanardağ’ın TELE1’deki “18 Dakika” programındaki ifadeleri nedeniyle iki kez yüzde 3, bir kez de yüzde 5 idari para cezası verdi.
“Kayda Geçsin” programında gazeteci Timur Soykan’ın “Sinan Ateş cinayeti” ve “Nasıl Olacak” programında da gazeteci Bahadır Özgür’ün IŞİD ile ilgili değerlendirmeleri nedeniyle Halk TV’ye iki kez yüzde 3 idari para cezası verildi.
Gazeteci Zafer Arapkirli’nin “Medya Terapi” programında “köprü ve otoyol zamları” ve “Fidan-Blinken tokalaşması” ile ilgili değerlendirmelerinin eleştiri sınırlarını aştığını iddia eden kurul KRT’ye iki kez yüzde 3 idari para cezası yaptırımı uyguladı.
Yine gazeteci Fatih Ertürk’ün “Başkentte Gündem” programında “5 Bin TL’lik emekli ikramiyesi” ile ilgili değerlendirmeleri nedeniyle karar vericilere yönelik eleştiri sınırlarını aştığı gerekçesiyle Flash Haber’e yüzde 3 idari para cezası verildi.
Kurul ayrıca “şiddete özendirici ve çocuk ve gençlerin zihinsel ve ahlaki gelişimine aykırı” sahneler gerekçesiyle, “Hudutsuz Sevda” dizisi için FOX TV, “Sakla Beni” dizisi için Star TV ve “Didem Arslan Yılmaz’la Vazgeçme” programı için Show TV’ye yüzde 3’er para cezası verdi. Kararlar oy çokluğuyla alındı.
Edinilen bilgiye göre “Kayda Geçsin” programına “Sinan Ateş cinayeti” üzerine açıklamalar gerekçe gösterilerek verilen cezada şikayeti yapan Ülkü Ocakları Başkanı oldu.