Türkiye’de enflasyon oranları son senelerde rekor seviyelerde. Koronavirüs salgını ülkeler sıkılaşma politikalarıyla enflasyonu dizginlerken Türkiye 14 Mayıs 2023 seçimlerine kadar farklı bir yol izledi. Bunun sonucunda da enflasyon oranları rekor kırdı. Bu politikalar nedeniyle tüm dünyada gıda fiyatları düşerken Türkiye’de yükseliş sürüyor. 14 Mayıs sonrası sıkılaşma adımları gelse de enflasyonun düşmesi için daha uzun bir yol var.
Bu dönemde Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan “Beş market piyasayı alt üst ediyor” diyerek gıda ve diğer tüketim mallarındaki hızlı fiyat artışından zincir marketlerini sorumlu tutmuştu. Bu marketlere müfettiş gönderilmiş ve beş büyük market zincirine cezalar yazılmıştı.
Daha sonra bu uygulamalar diğer sektörlere doğru genişledi. Ticaret Bakanlığı 2023’te otomotiv, emlak ve gıda sektörlerinde fahiş fiyat ve stokçuluk denetiminde kurallara aykırı davrananlara 602 milyon 225 bin 881 lira para cezası uyguladı. 375 milyon lira ila en büyük ceza otomotive kesildi.
Düzenleme komisyondan geçti
Dün Meclis’te bu cezalarına artırılmasına ilişkin düzenleme komisyonda kabul edildi.
Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da öngörülen değişiklikle fahiş fiyat uygulayanların cezası 100 bin liradan 1 milyon liraya, stokçuluk yapanların cezası da 1 milyon liradan 12 milyon liraya çıkarılacak. Stokçuluktan bir yılda üç kez ceza alan işletmelere altı güne kadar kapatma cezası verilecek.
Satıştan kaçınanlara da mal ve hizmet bedeline göre belli oranda ceza kesilecek. Ayrıca, düzenleme ile internetteki aldatıcı reklamlara erişimi engellemeye yönelik yeni tedbirler getirilecek.
İdari para cezalarının bir takvim yılına ilişkin toplam tutarı; işletmenin küçük ölçekli olması durumunda 20 milyon liradan, orta ölçekli olması durumunda 200 milyon liradan, büyük ölçekli olması durumunda 1 milyar liradan fazla olamayacak.
Komisyonda tartışma
Komisyon toplantısında CHP Malatya Milletvekili Ağbaba enflasyonu yaratan sebeplerin düzeltilmediği sürece fahiş fiyat ve stokçulukla mücadele edilemeyeceğini belirterek şunları söyledi: “Tabii iyi şeyleri AK Parti hükümeti yapıyor, köprüleri yollar… Ama kötü bir şey olunca kim yapıyor, onu ya faiz lobisi yapıyor ya üst akıl yapıyor. Şimdi de suç üç harfli marketlerde ama Allah için hiç ekonomiyi, ülkeyi yönetenlerin suçu günahı yok. Yakında mahalle bakkallarına da inersiniz. Mazot iki kat artmış, gübre ilaç fiyatları 3 kat artmış, tedbiri marketçilere, stokçulara ceza vererek çözmeye çalışıyorsunuz. Yeni bir hedef yaratıyorsunuz ve o hedef üzerinde Don Kişot’un yaptığı gibi savaşıyorsunuz. Şatafattan, ihtişamdan, israftan vazgeçerseniz bu işler çözülür. Biz sarayın içini görmüyoruz ama yeni alınan belediyeleri görüyoruz. Şehzadeler Belediyesi görse Fatih Sultan Mehmet, ‘ niye bunu düşünemedim’ diye kıskanır.”
Komisyon Başkanı AK Partili Mustafa Varank, Ağbaba’nın sözlerine “Tekirdağ Belediyesi’ne bir bakın 1100 odalı” diye yanıt verdi. Ağbaba ise, “İhtişam ve şatafatta maşallah elinize su dökemeyiz, Sancaktepe’ye bakın. VİP salonlarını bir görmenizi tavsiye ederim” karşılığını verdi.