İstanbul depremini bekleyen ve en azından 1999’dan beri bu depreme karşı dayanıklığını arttırmaya çalışan bir şehir. Ama bu çalışmaların ağır aksak gittiğini, zaman zaman hiç çalışılmadığını, ‘kentsel dönüşüm’ün çok iyi çalışmadığını herkes biliyor. Zaten bu yüzden daha birkaç ay önce yapılan belediye seçiminin en büyük gündem maddelerinden biri bu kentsel dönüşümdü.
Fakat depremi beklemeye de gerek yok aslında. İşte iki gün önce İstanbul’da üstünde kaçak kat olan bir bina durduk yerde, öyle birinin sallamasına bile gerek kalmadan çöktü. İçinde insan öldü. Bu bina çöktükten sonra gerek İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve gerekse Çevre ve Şehircilik Bakanlığı o binanın çürük olduğunu zaten bildiklerini itiraf ettiler. Binanın mimari projesi yoktu, kaçak katları vardı, inşasında deniz kumu kullanılmıştı, yani yetkililer her şeyi biliyordu ama bina da kullanılmaya devam ediyordu, altta lokanta, üstte evler…
Peki acaba İstanbul’da böyle depreme bile gerek kalmadan her an yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya kaç bina daha var? Dün İstanbul Belediyesinden bir itiraf daha geldi.
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı (İBB) kentteki yapı stokunun tespiti ve kentsel dönüşümü hızlandırma amacıyla ücretsiz hızlı tarama testleri yapmıştı ve bu testler sırasında ‘yüksek riskli’ ve ‘çok riskli’ diye sınıfladığı 1556 bina tespit etmişti. Bunlardan 178’i hemen yıkılarak kent dönüşüm sürecine girmiş, 96 binada ise ‘resmi süreç’ başlatılmıştı. Peki geri kalan 1443 bina? İBB geri kalan 1443 bina için de ‘bina sahipleri ile ilçe belediyelerini bilgilendirmiş’ti.
Depremde 200 bin bina riskli
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Genel Sekreter Yardımcısı Gürkan Akgün olası bir depremde yaklaşık 200 bin civarında yapının kullanılamaz hale gelme riskiyle karşı karşıya olduğunu söyledi. KİPTAŞ Genel Müdürü Ali Kurt ise “Küçükçekmece’de çöken yapı İBB veya bir müteahhitle anlaşıp yapısını yenileme sürecine girse, bakanlığın verdiği kira yardımına ekstradan 7 bin TL lira kira yardımı alacaktı. Binası da yenilenmiş olacak ve bu felaket yaşanmayacaktı. Vatandaşımız bunu bilmiyor” dedi.
Küçükçekmece İlçesi Kartaltepe Mahallesi Geçit Sokak’ta durduğu yerde çöken bina kentteki yapı stokunu bir kez daha gündeme getirdi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) özellikle 1999 öncesi yapılarla ilgili tespit yapmak ve kentsel dönüşümü hızlandırmak için 2020 yılında Hızlı Tarama Yöntemleri ile Bina İncelemesi Projesi başlattı. Proje ile adreslere gidilerek analizler yapılmaya ve sonuçları konut sakinleriyle paylaşılmaya başlandı.
İBB’nin hızlı tarama testini yaptırmak için 160 bin talep alındı. Ekipler bugüne kadar 35 bin yapıda analiz yaptı. Analiz yapılan konutlar dayanıklılığına göre A,B (Düşük Risk), C (Orta Risk), D (Yüksek Risk) ve E (Çok Yüksek Risk) kategorilerinde sınıflandırıldı. Bina incelemesi sonuçlarında analizi yapılan konutların yüzde 50’si D ve E kategorisinde, yani riskli yapı olarak yer aldı.
Her an çökebilecek 1556 bin bina var
Analiz sonuçlarına göre 1556 bina A,B (Düşük Risk), C (Orta Risk), D (Yüksek Risk) ve E (Çok Yüksek Risk) kategorisinde dahi yer alamadı. Kendi yükünü dahi taşıyamayacak durumdaki 1556 yapıdan bugüne kadar 178 binanın yıkımı gerçekleştirildi. Ayrıca 96 binada resmi işlem başlatıldı. 1443 bina için de mülk sahipleri ve ilçe belediyeleri bilgilendirildi. İşlem başlayan bu binalar da yıkıldığında 2907 bağımsız birim yıkılmış olacak. Bu kapsamda 10 bini aşkın kişinin riskli binalardan tahliye süreci gerçekleşmiş olacak. İBB, bu binaların hem mülk sahiplerine hem de kiracılarına İBB Meclisi’nin kararı ile aylık 7 bin TL kira desteğinde bulunuyor.
Ali Kurt: 37 bin 780 başvuru geldi
Dönüşümle ilgili daha çok insanı bilgi sahibi yapmak istediklerini belirten KİPTAŞ genel Müdürü Ali Kurt “Küçükçekmece’de çöken yapı hızlı tarama testine başvurmuş olsa, İBB veya bir müteahhitle anlaşıp yapısını yenileme sürecine girse bakanlığın verdiği kira yardımına ekstradan 7 bin TL lira kira yardımı alacaktı. Binası da yenilenmiş olacak ve bu felaket yaşanmayacaktı. Vatandaşımız bunu bilmiyor” dedi. İBB iştirakleri KİPTAŞ, İstanbul İmar A.Ş. ve BİMTAŞ’ın paydaşı olduğu İstanbul Yenileniyor platformuna gelen başvurularla ilgili verileri paylaşan Kurt “Bugüne kadar toplam 32 bin 780 adet başvuru geldi. Bu başvurular; 39 ilçe, 531 mahalle ve 481 bin 134 bağımsız birimde (437.112 Konut, 44.022 Ticari Birim) yaklaşık 1 milyon 748 bin 448 kişiyi kapsıyor. Uzlaşma sürecinde olan 1.013 başvuru var. Bunlar 34 ilçe ve 175 mahallede 25 bin 606 bağımsız birimde (24.099 Konut, 1.507 Ticari Birim) 96 bin 396 kişiyi kapsıyor” diye konuştu.
