İnternet üzerinden ya da kariyer uygulamalarından iş başvurusu yapanlar dolandırıcılık tehlikesiyle karşı karşıya. Sahte profil ve sanal numaralar kullanan dolandırıcılar, iş başvurusunda kullanılacağını belirterek kimlik bilgileri ile para talep ediyor.
Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ali Murat Kırık şöyle konuştu:
“Son dönemlerde iş ilanlarına yönelik dolandırıcılıklar giderek artış göstermeye başladı. Özellikle kullanıcılar internet ortamından iş ilanları arıyorlar, kariyer sitelerine giriyorlar. Buralara kimlik bilgilerini verilerini giriyorlar.
Fakat, her iş ilanı sitesi masum değil. Çünkü bilinen sitelerin kopyalarını oluşturabildikleri gibi, bununla birlikte yeni çıkan internet sitelerinde kullanıcılar, farklı profiller oluşturabiliyorlar ve bunlar üzerinden de kullanıcıları mağdur edebiliyorlar. Temizlikçiden tutun hizmetli, bakım işleri, şoför, garson ve aslına bakarsanız çok da bilgi sahibi olmanıza gerek olmayan, çok ciddi bir eğitime gerek duymayan iş ilanları sunuyorlar. Bir de tabii ki burada tuzağa düşürebilmek için de yüksek maaş, dolgun ücret gibi sahte ve sihirli kelimeler ortaya koymuş oluyorlar. Daha sonra bilinen sitelerden ilan açıyorlar.”
‘Bir anda mesajlaşma uygulamasına yönlendiriliyorsunuz’
Dolandırıcıların sanal numaralar kullandığını vurgulayan Kırık şunları kayda geçirdi:
“İnsanlar bu iş ilanlarıyla karşı karşıya geliyorlar, bunlara başvuru yapmak istiyorlar ve daha sonraki süreçte özel mesaj aracılığıyla siz bir anlık mesajlaşma uygulamasına yönlendiriliyorsunuz ve burada da sanal numaralar kullanılıyor; yani internet ortamında ücreti mukabilinde satılan, sanal uygulamalar.
Genelde bunlar yurtdışı oluyor. Bunlara da bir kılıf uyduruyorlar, şirketin yurtdışında olduğu ve dolayısıyla seçimlerin yurtdışında yapıldığı ancak Türkiye’de çalışacağınız belirtiliyor. Dolayısıyla da kullanıcılar +44’lü, +22’li numaralardan dolayı bir şüpheye girmiyorlar. Asıl olay bundan sonra meydana geliyor. Çünkü karşı taraftaki kişi sizinle görüşme yapıyor, sizi ikna sürecine giriyor; ondan sonra asıl olaylar meydana gelmeye başlıyor.”
‘İş başvurunuzu tamamlamak için cüzi bir meblağ istiyorlar’
İş başvurusu yapanların kimlik bilgilerinin dolandırıcıların eline geçebildiğini belirten Kırık şöyle devam etti:
“Çünkü size diyor ki; ‘Biz sağlık alanında faaliyet gösteren bir şirketiz, bir hastaneyiz, bir eğitim kurumuyuz. Dolayısıyla bizim işverenlerimiz işe alım noktasında oldukça hassaslar. Dolayısıyla ön bir araştırma yapmamız gerekiyor, evet yüksek maaş veriyoruz ancak güvendiğimiz kişilere sadece istihdam alanına katıyoruz’ diyorlar. Olaydan sonra zaten bu kişilerden belirli taleplerde bulunuluyor.
Yani iş başvurusu yapmak isteyen kişilerden kimlik fotokopileri, kimlik bilgileri isteniyor ve bunların hepsi bildiğiniz anlık mesajlaşma uygulamalarından gönderilmiş oluyor, genelde de burada WhatsApp’ın kullanıldığının altını çizmemiz gerekir. Kimliğinizin önünü gönderiyorlar, arkasını gönderiyorlar, bunları istiyorlar. Kimlik bilgileri bizim özel kişisel verilerimiz. oluyor. İkametgah belgelerini istiyorlar. Yani e-Devletten de soyağacınıza varana dek nüfus bilgilerinizin hepsini karşı tarafa göndermiş oluyorsunuz. Bu ne demek oluyor? Ciddi bir tehditle sizi karşı karşıya bırakıyor. Çünkü bütün kimlik bilgileriniz dolandırıcıların eline geçmiş oluyor. Hatta daha sonra iş başvurunuzu tamamlamak için cüzi bir meblağ istiyorlar.”
‘Dolandırıcılığı ele geçirilmiş banka hesapları üzerinden yapıyorlar’
Prof. Dr. Kırık, dolandırıcıların kiralık IBAN kullandığıa dikkat çekerek, “Siz mağdur olduğunuzu anladıktan sonra savcılığa suç duyurusunda bulunduğunuzda aslında genelde bunlar kiralık IBAN’lar üzerinden yapıldığı için, başka kişiler adına açılmış ya da ele geçirilmiş banka hesapları üzerinden bu dolandırıcılık faaliyetleri gerçekleştiriyorlar. Siz savcılığa suç duyurusunda bulunduğunuzda bir bakıyorsunuz, aslında bir öğrenci hesabı. Çünkü neden, dolandırıcılar hem sanal numara kullanarak izlerini kaybettiriyorlar, hem de kiralık IBAN’lar kullanarak aslına bakarsanız bir şekilde bankalar üzerinden de izin sürülmesini engelliyorlar. Yani iş vaadiyle ciddi bir dolandırıcılığın içerisine girmiş oluyorsunuz, sorgulamıyorsunuz. Daha sonra bu kişilerle iletişime geçmek istediğinizde zaten numaralar hemen değiştirilmiş oluyor. O varolan ilanlar da otomatik olarak kapatılmış oluyor. Hatta bu kişiler profil açarken kimlik bilgilerini vermiyorlar. Tam tersi geçici e-postalar kullanıyorlar. Geçici e-posta kullanınca da aynı şekilde bildiğiniz üzere karşı tarafın bilgilerine erişemiyorsunuz. Sanal numaralarla da onay kodu almış oluyorlar” diye konuştu.
‘Kimlik bilgilerimi attım, bir anlık dalgınlığıma denk geldi’
Daha önce bir kariyer sitesinde bir anlık dalgınlıkla kimlik bilgilerini paylaştığını Berkay Emir Ünal, “Daha önce iş başvurusu yaptım. Kimliğimin ön ve arka fotoğrafını istediler şu an birşey var mı bilmiyorum olmadı. Çok uyarı aldım ama o an attım bir anlık dalgınlığıma geldi. Daha önce yapmıştım; şu an yapmam herhalde başıma kötü birşey gelsin istemiyorum. Bundan sonra internetten ziyade yüz yüze görüşmeyi tercih ederim. Çünkü en güvenli yüz yüze görüşmek. Karşındakinin kim olduğunu bileceksin, tanıyacaksın o yüzden yüz yüze görüşmek daha iyidir” şeklinde konuştu.
‘Kesinlikle bilgilerimi vermem’
Sümeyye Saygı kimlik bilgilerini paylaşmayacağını ifade ederek, “Hayır kesinlikle vermem. Güvenmem neden vereyim ki. Farklı amaçlar için kullanılabilirler, E-devlet’ime ulaşabilirler, adıma hesap açabilirler, her şey olabilir. Vermem kesinlikle” dedi. Canan Akgüneş ise, “Başvuru yaptım ama bu şekilde birşeyle karşılaşmadım. Karşılaşırsam da zaten kesinlikle bilgilerimi vermem” ifadelerini kullandı.
