Ödüllü Japon mimar Shigeru Ban’ın kağıt ve yonga levha gibi geri dönüştürülmüş çevre dostu malzemelerle kağıt masura ev tasarladı. Bu tasarım ODTÜ Acil Tasarım Stüdyosu’nda hayata geçirilince Japon mimar Türkiye’nin yolunu tuttu. “Shigeru Ban Architects” ve “Voluntary Architects Network (Gönüllü Mimarlar)” olarak doğal afetler sonrası geçici yapılar ürettiklerini anlatan Ban, 17 Ağustos 1999 depremi sonrasında da 70 kadar geçici yapıyı deprem bölgesi için tasarladığını hatırlattı.
6 Şubat depremlerinin ardından ODTÜ’lü mimarlık öğrencilerinin kendisiyle iletişime geçtiğini belirten Ban, Japonya’daki üniversite öğrencilerinin de deprem sonrasında destek olmak istediklerini söyledi. ODTÜ’deki proje öncesinde, Japonya, İtalya ve Türkiye’de acil tahliye alanlarında mekan bölmek amacıyla kağıt masura malzemesini kullanarak tasarımlar yaptığını, geçici yapılar da tasarladığını aktaran Ban, deprem bölgesi için tasarladıkları yapının tamamen yeni bir proje olduğunu söyledi. Bunların aslında geçici barınma ihtiyacı olarak tasarlanmışken bu evlerin ise daha kalıcı olabileceklerini düşündüklerini aktardı.
“İnsanların bu yapı içerisinde gerektiği kadar yaşayabilecekleri bir tasarım oluşturduk. Yapının tasarımları bana ait. Tasarımın bir prototipini de Japonya’da kendi üniversitemdeki öğrencilerle yaptım. Japonya’da kullanılan malzemelerin aynısını Türkiye’de bulamayacağımız için de onu yaparken ODTÜ’lülerle iletişim halinde olduk ve onların yerel malzemeler kullanarak bunu nasıl üretebileceğini, ne tür malzemelerden bu tasarımı çıkarabileceğini birlikte çözdük” diyerek proje sürecini anlatan Ban, ODTÜ’de inşa edilen kağıt masura evi de çok beğendiğini sözlerine ekledi.
ODTÜ Mimarlık Fakültesi Öğretim Görevlisi Tuğba Özer de prototipin ardından 20 dolayında kağıt masura evin daha üretiminin yapılmasının planlandığını belirtirken evin Hatay’a ulaştıktan sonra ıslak zeminlerin kurulumu üzerine çalışmalar yapacaklarını dile getirdi ve “Prototimiz Hatay’a gidecek. Sonrasını ihtiyaca göre değerlendireceğiz” dedi.
Mimar Ban ile ilk diyaloğa geçen isimlerden ODTÜ Mimarlık Fakültesi son sınıf öğrencisi Selen İlhan da prototip sürecinin ilginç ve ilham verici olduğunu söyledi. Sanayi bölgesine giderek kartondan yapılmış silindir borular olan “kağıt masura” malzemeyi bulduklarını ve bu malzemenin inşaatlara yönelik ülke ve dünyadaki örneklerini incelediklerini anlatan İlhan, süreci şöyle anlattı:
“Shigeru Ban’ın zaten kullandığı bir malzeme olduğunu fark ettikten sonra hem kendisine hem de kendisinin kurduğu Gönüllü Mimarlar’a ulaştık. Bir gün sonra yanıt aldık ve süreci birlikte tasarlamaya başladık. Özellikle malzeme araştırmamızı, yoğun şekilde yürüttük. Tasarımdaki değişikliklerin ardından üretim sürecine başladık ve gönüllü çalışan ODTÜ öğrencisi ve personeli ile deprem bölgesi için prototip kağıt masura evimizi tamamladık. İki hafta gibi bir sürede ODTÜ’nün ustaları, Acil Tasarım Stüdyosu, öğrenciler ve Ban’ın desteğiyle inşaatı da tamamladık.”
Tasarımın da hayata geçmesi için maddi desteği, “Shigeru Ban Architects” ve “Voluntary Architects Network” üzerinden aldıklarını aktaran İlhan, “Biz de uygun, kaliteli malzemeyi araştırdık ve ODTÜ’lü hocalarımızdan da destek aldık.” dedi.
Kağıt masura evin, geçici bir barınma çözümü olduğunu dile getiren İlhan, “Tasarladığımız evin 2-3 yıl sorunsuz kullanımını öngörüyoruz.” ifadesini kullandı.
Kağıt masura ev, söküldükten sonra özel bir araziye kurulmak üzere Hatay’a gönderildi. Evin Hatay’da kurulumuna başlandı.
