Bazı müzayedelerden ilginç belge ve fotoğraflar çıkıyor. Bunlardan biri dün karşıma çıktı. Pingudu Müzayade’nin internet sitesinde satışta gördüğüm bir fotoğraf dikkatimi çekti. Kuduz aşısını bulan ünlü bilim insanı Louis Pasteur’un Osmanlı paşası Doktor Rifat Hüsameddin’e gönderdiği imzalı fotoğrafını gördüm. Rengel Kitabevi’ne ait fotoğrafın hikayesini araştırmaya başlayınca karşıma ilginç ayrıntılar çıktı.
Pasteur’un bir Osmanlı hekimine fotoğraf gönderecek derecede yakın olması ilk bakışta hepimizi şaşırtmış olabilir. Fakat biraz araştırma yapınca Türk hekimin Pasteu’ün öğrencisi olmuş, tıp eğitimi tarihimizde bakteriyoloji alanında ilk temeli atan ve aşı çalışmalarıyla önemli hizmetleri olan Rifat Hüsameddin Paşa olduğunu öğreniyoruz.
Kuduz aşısının yapımını öğrenen iki Türk hekimi
Sultan II. Abdülhamid’in talimatıyla Avrupa’daki sağlık gelişmelerini yakın edilmesi için çok sayıda Osmanlı hekimi Avrupa’nın çeşitli kentlerinde ihtisas eğitimi almaya gönderilmiştir. Louis Pasteur’ün 1885’te kuduz hastalığına karşı aşı geliştirmesinden sonra da bakteriyoloji ihtisası için Mehmed Rifat Hüsâmeddin Bey ile Hasan Zühtü Nazif Bey Mart 1890 – Ekim 1892’de Paris’tedir. İki Türk hekimi ihtisaslarını yapar, Pasteur Enstitüsü’nde Dr. Roux’un nezaretinde kurs görerek kuduz aşısı yapmayı öğrenirler. Eğitim akabinde yurda dönen Rifat Hüsameddin Paşa Osmanlı Aşı Evinde ve Baytar Mektebinde görev aldığında aşı uygulaması ve bakteriyoloji konusunda birikimlerini Osmanlı tıp camiasına aktarır.