Bir grup girişimcinin kooperatif gibi bir araya gelip para koymasıyla 1995’te kurulan ‘kainatın bütün seslerine açık’ Açık Radyo Türkiye’deki ifade özgürlüğü kısıtlamalarının son kurbanı. FM frekansından neredeyse 30 yıldır yayın yayan radyonun karasal yayın lisansı, yılan hikayesine dönen bir yargı macerasının ardından dün itibarıyla resmen iptal edildi, radyo susturuldu.
Her şeyin başlangıcı, Açık Radyo’da hafta içi her sabah yayınlanan Açık Gazete’nin 24 Nisan 2024 tarihli programında yayına katılan konuğun ‘Ermeni soykırımı’ ifadesini kullanmasıydı. Bir suç içermediği daha önce defalarca mahkeme kararlarıyla gösterilmiş olan bu ifade, Radyo Televizyon Üst Kurulu’nu kızdırdı ve RTÜK Açık Gazete programıyla ve Açık Radyo’ya ceza verdi. RTÜK, Açık Radyo’ya üst sınırdan 189 bin 282 TL idari para cezası ve Açık Gazete’ye de beş gün yayın durdurma cezası kesmişti.
Oysa yargı kararları açıktı Türkiye’de ‘Ermeni soykırımı’ ifadesi kullanmak suç değildi. RTÜK Açık Radyo ile ilgili karar aldığının bir gün öncesinde İstanbul’da bir mahkeme ‘Ermeni soykırımı’ ifadesini kullanmanın suç olmadığına hükmetmişti.
Açık Radyo, para cezası ödendi, ancak yayın durdurma kararı uygulanmadığı gerekçesiyle RTÜK temmuz başında radyonun bu kez yayın lisansını iptal etti.
Radyo yönetimi RTÜK’ün verdiği yayın durdurma cezasını uygulamama gibi kararları olmadığını, elektronik olarak gönderilen tebligatın teknik nedenlerden dolayı içeriğine ulaşamadıklarını kamuoyuna duyurdu. Radyo RTÜK’ün verdiği ilk yayın durdurma kararını yargıya taşıdı. 11 Temmuz’da Ankara 10’uncu İdare Mahkemesi’nden cezayla ilgili yürütmeyi durdurma kararı geldi.
Bu sefer bir ay sonra RTÜK başka bir ‘hamle’ daha yaptı. Mahkeme kararına itiraz edip bu sefer Ankara 21’inci İdare Mahkemesi’ne başvurdu. Mahkeme ise bunu reddetti.
27 Eylül’de ise aynı mahkeme RTÜK’ün istediği kararı verdi. Açık Radyo’ya ‘yürütmenin durdurulması isteminin reddine’ karar verildiği bildirildi. Buna karşı yasal süreç devam ederken RTÜK, temmuz başında alınan ancak mahkeme kararı nedeniyle uygulanamayan ‘yayın lisansının iptali’ kararını jet hızıyla tebliğ etti.
Yani bu karar, Açık Radyo’nun 30 yıldır ‘95.0’ frekansından devam eden karasal yayınının RTÜK tarafından kapatılması anlamına geliyor. Radyo tarafından yapılan açıklamada tüm yasal itirazların yapılacağı bildirilirken dinleyicilere dayanışma çağrısı yapıldı.
Açık Radyo: Radyomuz ifade özgürlüğünden mahrum bırakılıyor
Açık Radyo’nun açıklamasının tamamı şöyle:
‘Açık Radyo’nun karasal yayın lisansı RTÜK tarafından resmi olarak iptal edildi. Türkiye’de ve belki de dünyada en geniş çapta ses ve ifade biçimlerine muazzam bir alan açmış radyomuz tamamıyla bürokratik ve teknik bir gerekçeyle ifade özgürlüğünden mahrum bırakılıyor.
Oysa milyonlarca dinleyicisinin kolaylıkla şahitlik edebileceği gibi Açık Radyo bunca yıldır yaratmış olduğu toplumsal etki sayesinde susturulamaz.
‘RTÜK tarafından karasal yayın kapatılacaktır’
En son kamuoyuna yapmış olduğumuz 10 Temmuz 2024 tarihli açıklamada, Ankara 21.ci İdare Mahkemesi’nin vermiş olduğu ‘yürütmenin durdurulması’ kararına karşı RTÜK tarafından yapılan itirazın reddedildiğini ve bu doğrultuda yayına devam edildiğini paylaşmıştık.
Ancak, Ankara 21’inci İdare Mahkemesi tarafından alınan 27.09.2024 tarihli yeni karar ile bu kez ‘yürütmenin durdurulması isteminin reddine’ karar verildiği tarafımıza bildirilmiştir. Bu karara karşı yasal çerçevede itiraz edilmektedir.
Yürütmenin durdurulması isteminin reddine karşı yasal itiraz süreç devam ederken, maalesef, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun 03.07.2024 tarih ve 2024/25 no’lu toplantısında 16 no’lu karar ile alınan; fakat daha evvel verilmiş olan yürütmenin durdurulması kararı sebebiyle tarafımıza tebliğ edilmemiş bulunan “YAYIN LİSANSININ İPTALİ” kararı 11.10.2024 tarihinde yani bugün tebliğ edilmiştir.
Dolayısıyla, 30 yıldır devam eden, 95.0 frekansından yaptığımız karasal yayınımız, tebliğ edilen karar doğrultusunda RTÜK tarafından kapatılacaktır.
Elbette, gerek yürütmenin durdurulması talebinin reddine dair karara ve gerekse yayın lisansının iptali kararına karşı yasal yollara müracaat edilecek ve hukuki mücadelemiz sürdürülecektir. Açık Radyo olarak, yukarıda belirttiğimiz yasal yollar çerçevesinde, karasal yayın hayatımıza ilişkin bu ayrılığın, geçici olacağını ve bir an önce sona ereceğini umuyoruz.
‘RTÜK kararına karşı bu sefer çok daha net ses çıkarmaya davet ediyor’
Bundan tam bir ay sonra 30. yayın yılına girecek olan Açık Radyo, bugüne dek layık görüldüğü sayısız ödülün de gösterdiği gibi çevre ve iklim mücadelesinden halk sağlığına, toplumsal cinsiyet eşitliğinden çok-kültürlülüğe pek çok alanda sivil sesler için megafon işlevi görmüş; sadece radyo frekanslarıyla da sınırlı kalmayıp tasarımdan edebiyat ve sosyal bilimlere, sahne sanatlarından plastik sanatlara uzanmış bağımsız bir mecra olarak bundan sonra da görevini sürdürecektir.
Tüm dinleyicilerimizi, meslek örgütlerini ve uluslararası kamuoyunu, Türkiye’de basın ve yayın özgürlüğü adına telafisi mümkün olmayan bir kayba yol açan bu RTÜK kararına karşı, ‘kâinatın tüm seslerine, renklerine ve titreşimlerine Açık Radyo’ adına bu sefer çok daha net ve gür bir biçimde ses çıkarmaya davet ediyoruz.’