Karabük Üniversitesi’nde yaklaşık 15 bin yabancı öğrenci bulunuyor. Bu sayı Karabük’teki öğrencilerin dörtte birine, kent merkezi nüfusunun yaklaşık yüzde onuna denk düşüyor. Karabük Üniversitesi’nde yabancı öğrencilere yönelik diploma ticareti ve sınavlardaki usulsüzlükler 2022 yılı Sayıştay raporlarına da yansıdı.
‘Sınavlar firmalara bırakıldı, ücreti bunlar topladı’
Sayıştay raporunda Yabancı Öğrenci Sınavı’nın (YÖS) düzenlenmesinin bazı firmalara bırakıldığı ve bu firmalar tarafından ücret toplandığı, ücretin ise belirsiz olduğu saptandı:
Sayıştay raporunun ilgili bölümü şöyle:
“Yabancı Öğrenci Sınavının düzenlenmesinin bazı firmalara bırakıldığı, sınav ücretlerinin bu firmalar tarafından toplandığı, firmanın hizmet karşılığı alacağı ücretin belirsiz olduğu, ayrıca bazı üçüncü ülkelerle ücretsiz öğrenci kabulüne ilişkin anlaşmalar yapıldığı tespit edilmiştir. Karabük Üniversitesi yabancı öğrencilerin kabülüne ilişkin Uluslararası Öğrenci Sınavı’nın yapılması için bazı firmalarla protokoller imzalamıştır. Tunus, Cezayir, Mısır, Burkina Faso, Kamerun gibi ülkeler için imzalanan protokol hükümlerinde 250 TL olarak belirlenen sınav ücretinin, firma tarafından toplu bir şekilde üniversitenin hesabına yatırılacağı, Bakelorya ile yerleştirilen öğrenciler için ise sınav ücreti alınmayacağı, bunun yerine öğrenci başına 50 Dolar’ın aracı firma tarafından maddi durumu zayıf öğrencilere verilmek üzere bağışta bulunulacağı taahhüt altına alınmıştır. Firma’nın sınav organizasyonu ile ilgili faaliyetleri yanında sınav merkezlerinin kira, gözetmen, güvenlik ve yardımcı personel giderlerini karşılayacağı belirtilmektedir. Ancak bunun karşılığında Üniversitenin firmaya yükümlülüklerinde herhangi bir bedel tespit edilmemiştir. Kazakistan, Kenya ve Somali için de benzeri protokoller farklı firmalarla imzalandığı görülmektedir.”
2022 Sayıştay Raporu
Sayıştay talep etmiş, üniversite bilgi vermemiş
Sayıştay raporunun devamında ise yabancı öğrencilerin bir kısmının yapılan anlaşmalar çerçevesinde ücretsiz olarak okutulacağı söylense de öğrencilerin ücretsiz okutulmadığı belirtildi.
Raporda şu sözlere yer verildi:
“Kamu İdaresinin yaptığı açıklamada ücretlerin üniversite hesabına yatırıldığı, burs verilmek üzere Bakelorya öğrencilerinden alınan ücretlerin de üniversitenin hesabına yatırıldığı belirtilmiştir. Bulguda eleştiri konusu olan husus ise bu ücretlerin üçüncü bir taraf tarafından yetkisiz bir şekilde toplanmasına neden teşkil edecek şekilde üçüncü kişilerle protokol yapılmasıdır. Ayrıca Ndjamena Üniversitesi (ÇAD) ile imzalanan işbirliği anlaşmasında 500 öğrencinin öğrenim ücretinin Karabük Üniversitesi tarafından karşılanacağı, Afrika Teknokent (SUDAN) ile imzalanan işbirliği anlaşmasına göre ise 200 öğrencinin öğrenim ücretinin Karabük Üniversitesi tarafından karşılanacağı belirtilmektedir. Kamu İdaresince yapılan açıklamada bu öğrencilerin öğrenim ücretlerinde %50 indirim yapıldığı, ücretsiz bir şekilde okutulmadığıdır. Bu konuda hangi öğrencilerin bu kapsamda olduğu ve ne şekilde ücretlendirildiği ile ilgili bilgi talep edilmesine rağmen tarafımıza ulaştırılmamıştır.”
‘Kamu hizmetinin karşılığı tahsilat yapılmaz’
Sayıştay raporunda 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 40’ıncı maddesine atıf yapılarak bir üniversitenin tahsilat yapamayacağının altı çizildi:
“Herhangi bir gerçek veya tüzel kişi tarafından, kamu hizmetinin karşılığı olarak veya kamu hizmetleriyle ilişkilendirilerek bağış veya yardım toplanamayacağı, benzeri adlar altında tahsilat yapılamayacağı belirtilmektedir. Yine aynı kanunun 72’nci maddesinde ise “Kanunların veya Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin öngördüğü şekilde yetkili kılınmamış hiçbir gerçek veya tüzel kişi, kamu adına tahsilat veya ödeme yapamaz. Yetkisiz tahsilat veya ödeme yapılması, kamu hizmeti karşılığında veya kamu hizmetleriyle ilişkilendirilerek bağış veya yardım toplanması veya başka adlarla tahsilat veya ödeme yapılması hallerinde; söz konusu tutarlar, yetkisiz tahsilat veya ödeme yapılanlardan alınarak, ilgisine göre bütçeye gelir kaydedilir veya ilgililerine iade edilmek üzere emanet hesaplarına kaydedilir. Ayrıca, bunlar hakkında ilgili kanunları uyarınca adli ve idari yönden gerekli işlemler yapılır” denilmektedir.
Rektör: Nasıl para kazanılır öğrendik
Karabük Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Refik Polat, 11 Aralık 2021 tarihinde katıldığı bir televizyon programında devletten para istediğini ancak alamadığını belirterek okulun farklı para kazanma yöntemleri olduğunu söylemişti.
Yabancı öğrencilerden para kazandığını belirten Refik Polat sözlerini şöyle sürdüyordu:
“Biz üniversite olarak, hele hele devlet üniversitesi olarak para nasıl kazanılır bunu öğrendim. Yani devletin bana yıllık verdiği yatırım bütçesi kadar belki o kadar ulaşmadı ama ona yakın bir miktarda ben para kazanıyorum. Uluslararası öğrencilerden kazanıyorum, formasyondan kazanıyorum, TÖMER’den kazanıyorum, yaz okulundan kazanıyorum, efendim gayrımenkul şeylerden kazanıyorum. Kiralarımdan kazanıyorum. Nereden baksan 14-15 milyon, eski parayla 14-15 trilyon… Sadece yaz okullarından bu sene 4 milyon lira para kazandım. Ben devletten gidiyorum Naci Ağbal’dan para istiyorum vermiyor.”
Dönemin Karabük Üniversitesi Rektörü Refik Polat bir üniversitenin nasıl ticarethaneye dönüştürüldüğünü şöyle anlatmıştı:
"Üniversite olarak para nasıl kazanılır öğrendim. Devletin bana verdiği yatırım bütçesine yakın para kazanıyorum. Uluslararası öğrenciler, yaz okulu…" pic.twitter.com/B3wbA1IS6X— Ersin Eroğlu (@ersineroglu_) March 22, 2024
1 buçuk milyar dolarlık pazar
Türkiye, uluslararası öğrenci sayısı açısından Avrupa’da ilk beşte, dünyada ise ilk 10’da yer alıyor. Ülkemizde 182 ülkeden 280 bin uluslararası öğrenci var. Verilere göre her öğrenciden yılda yaklaşık 10 bin dolar döviz girdisi oluyor.
Sabah Gazetesi tarafından düzenlenen Türkiye İhracat Seferberliği Zirvesi’nde hizmet ihracatının önemli sacayaklarından sayılan eğitim hizmeti ihracatı ele alınmıştı.
Hizmet İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkan Vekili Doç. Dr. Mustafa Aydın yabancı öğrencilerden yıllık gelirin 5 milyar dolara çıkması gerektiğini vurgularak, “Yabancı öğrencilerden eğitim ve yaşam masraflarıyla yaklaşık 1.5 milyar dolarlık bir gelir sağlıyoruz. Ama bunun en az 5 milyar dolar olması lazım” diye konuşmuştu
