Türkiye’de her yıl onlarca kişi yorgun mermi sebebiyle hayatını kaybediyor, yaralanıyor. Kutlama ya da törenlerde havaya ateş açılması sıkça karşılaşılan ve kanıksanan bir durum. Sorulduğunda neredeyse kimsenin tasvip etmediği bu durum kimi zaman parkta oynayan masum bir çocuğun, kimi zaman da balkonunda kahvesini yudumlayan birinin hayatına mâl oluyor.
Silahın namlusundan çıkarak hava doğru yol alan ‘zinde mermi’ çıkış hızını kaybetmesinin ardından serbest düşüşe geçiyor. Buna ‘yorgun mermi’ deniyor. Yorgun bir merminin saniyede yaklaşık 90 ile 180 metre arasında bir hızla hareket ettiği biliniyor. Yorgun mermiler insanın riskli bir bölgesine isabet ettiğinde ölümcül sonuçlar doğuruyor.
Türkiye’de basına yansıyan haberlerden derlediğimiz bilgilere göre son üç ayda 4 kişi serseri kurşun kurbanı oldu, 19 kişi de yaralandı. 2022 yılında 7’si çocuk 11 kişi hayatın kaybederken 8’i çocuk 16 kişi ise yaralanmıştı.
Umut Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Ayhan Akcan, bireysel silahlanmaya dikkat çekti.
Dr. Akcan: ‘Esas rakam yüzleri buluyor ama illiyet bağından dolayı üstü örtülüyor’
Maganda kurşunu vakalarıyla ilgili resmi bir istatistik yok. TÜİK’in ölüm verilerinde ve adli istatistiklerde böyle bir başlık da bulunmuyor. 10Haber’e konuşan Umut Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi, Psikiyatri Uzmanı Dr. Ayhan Akcan’a göre bu sayı aslında yüzlerle ifade edilir ama vakaların çoğu düğün, sünnet gibi törenlerde olduğu için illiyet bağı faillerin saklanmasına sebep oluyor.
Akcan, “Serseri mermi dediğimiz daha çok düğün, nişan, sünnet gibi açık hava toplantılarında ortaya çıkan yaralanma ve ölüme neden olan durumlar. Bu ihmal edilir bir durum değil. Genelde bunlar aile toplantıları olduğu için ölenler ve öldürenler arasında illiyet bağı oluyor. Bu sebeple çok fazla basına intikal etmiyor. Dolaylı olarak üstü örtülüyor. Bunun bir cinayet olduğunu, faillerin bulunamadığında dramatik tabloların olduğunu da biliyoruz. Aslında bu rakam daha fazla, Türkiye’de sayısı yüzlerle ifade ediliyor. Bu rakamlar ihmal edilir gibi değil. Bundan dolayı emniyet müdürleri kampanyalar oluşturuyor. Düğünlere polis ekipleri gönderiliyor. İkincisi üç yıl önce açık hava toplantısı sahiplerine imza karşılığı izin verilmeye başlandı. Bunlar bir miktar azalmasına sebep oldu” diye konuştu.
‘Silahlar genelde ruhsatsız olduğu için failler bulunamıyor’
Serseri mermi vakalarını bireysel silahlanmadan bağımsız düşünmemek gerektiğini vurgulayan Akcan, “Türkiye’de 36 milyon silah olduğu düşünülüyor. Bunların 32 milyonu ruhsatsız. Her iki yetişkin erkekten birinde var. Üç evden birinde var. Dolaylı yoldan o kadar yaygın olan bir şey böyle anlarda bu tür vakalara sebep oluyor. Genelde de ruhsatsız silah olduğu için failler bulunamıyor” dedi.
Kaçak silah sayısı resmi olarak bilinmiyor
Öte yandan bağımsız araştırma kuruluşu Small Arms Survey’e (SAS) göre 2017’de Türkiye’deki ruhsatsız silah sayısı 10 milyon 749 bindi.
Emniyet’in Temmuz 2022 tarihli açıklamasına göre 627 bin 765 taşıma ruhsatlı silah bulunuyor. Taşıma ruhsatlı silahların 185 bin 153 adedini ise can güvenliği ve meslek mensubiyeti olan birden fazla edinim hakkı bulunan sivil vatandaşlar oluşturuyor. 370 bin olan bulundurma ruhsatı da dahil edildiğinde ruhsatlı silah sayısı Haziran 2022 itibarıyla 998 bin 237.
Öte yandan 2022 yılındaki İçişleri Bakanlığı ve EGM açıklamalarında sadece ruhsatlı silahlara dair bilgi verilirken ruhsatsız kaçak silah sayısına yer verilmedi.
Son üç ayda yaşanan maganda kurşunu vakaları şöyle:
1 Haziran 2023: Şanlıurfa’da abisi ile markete giden 14 yaşındaki Emirhan Gelgil, seçim kutlaması yapanların silahından çıkan kurşunun kafasına isabet etmesi sonrası ağır yaralandı. 5 gün yoğun bakımda kalan çocuk vefat etti.
11 Haziran 2023: Yalova’da bir iş yeri bekçisi gece saatlerinde nöbet tuttuğu konteynerde yorgun mermiyle vuruldu. Hafif yaralanan bekçi, “Bununla atlattık, daha da kötüsü olabilirdi” dedi.
11 Haziran 2023: Trabzon’da evlerinin bahçesinde oyun oynayan çocuğa yorgun mermi isabet etti. Hastaneye kaldırılan 9 yaşındaki K.C.Ö hayati tehlike geçirdi.
20 Haziran 2023: Trabzon’da 9 yaşındaki Kerem Can Özdemir parkta oynadığı sırada başına isabet eden serseri kurşun yüzünden ağır yaralandı. Kerem 9 günün sonunda hayat mücadelesini kaybetti.
21 Haziran 2023: Burdur’da tarlada çapa yapan 14 yaşındaki kız çocuğu S.G’nin omzuna yorgun mermi isabet etti.
3 Temmuz 2023: Eski Ağrı Belediye Başkanı Savcı Sayan’ın 20 yaşındaki yeğeni Ali Sayan, düğünde başına isabet eden yorgun mermi sebebiyle hayatını kaybetti.
4 Temmuz 2023: Niğde’de ailesinin arı soktu zannettiği 2 yaşındaki İsmail Pala’nın yorgun mermiyle yaralandığı belirlendi. Mermi, Kayseri Şehir Hastanesindeki ameliyatla çıkarıldı.
9 Temmuz 2023: Kocaeli’de, kimin ateşlediği bilinmeyen mermi, çatıyı delip, televizyon izleyen Eymen Ali Oktay’ın (5,5) oturduğu kanepeye düştü. Yorgun merminin, oğlunu yaklaşık 5 santimle sıyırdığını belirten baba Ali Oktay, “Oğlum ölebilirdi, sakat kalabilirdi” dedi.
20 Temmuz 2023: Şanlıurfa’nın Siverek ilçesinde halasının kızının kına gecesine katılan E.S. (38) masada oturduğu sırada aniden yere yığıldı. Hastanede yapılan muayyende ve çekilen filmde talihsiz şahsın omzundan giren ve iç kanamaya neden olan kalaşnikof silaha ait mermi tespit edildi.
23 Temmuz 2023: Düzce’nin Gölyaka ilçesinde bahçede çalıştığı sırada ensesine yorgun mermi isabet eden 23 yaşındaki Sinan Sarı yaralandı.
23 Temmuz 2023: Küçükçekmece’de teyzesiyle kapıda oturan Havin Karaoğlan, 2 el silah sesi duydu. Bu anın ardından genç kızın yüzü kanlar içinde kaldı çünkü maganda kurşunu gözüne isabet etti.
25 Temmuz 2023: Denizli’de ailesiyle birlikte gittiği çay bahçesinde oyun oynarken bacağına yorgun mermi isabet etmesi sonucu yaralanan 9 yaşındaki çocuk, hastaneye kaldırıldı. Bacağına yorgun mermi isabet eden çocuğun ameliyata alındığı, sağlık durumunun ise iyi olduğu öğrenildi.
29 Temmuz 2023: Trabzon’da annesiyle yolda yürürken göğsüne yorgun mermi isabet eden Alperen Yavuz (9), yaralandı. Merminin, olay yerine bin 204 metre mesafede kardeşinin düğününde havaya ateş açan bekçi H.Ş.’nin silahından çıktığı belirlendi. H.Ş. tutuklandı.
31 Temmuz 2023: Adana’da oturduğu sitenin bahçesinde oynayan Meliha Beray Ergün (6), sırtına isabet eden yorgun mermi ile vuruldu. Ailesi tarafından götürüldüğü hastanede ameliyatla sırtındaki kurşun çıkarıldıktan sonra iki gün yoğun bakımda kalan talihsiz çocuk, hayati tehlikeyi atlattı.
1 Ağustos 2023: Sakarya’nın Adapazarı ilçesinde arkadaşlarıyla birlikte çay içtiği esnada nereden geldiği belli olmayan yorgun merminin hedefi olan 47 yaşındaki iki çocuk babası Hakan Mutlu yaralandı. Olay anı kamera tarafından görüntülendi. Ambulansla hastaneye kaldırılan Mutlu, tedavisinin ardından taburcu edildi. Polis ekipleri olayla ilgili inceleme başlattı.
2 Ağustos 2023: Konya’nın Akşehir ilçesinde başına yorgun mermi isabet eden 3 yaşındaki A.Y, tedavisinin ardından taburcu edildi.
4 Ağustos 2023: Trabzon’un Vakfıkebir ilçesinde yayla evinin önünde oturan Zehra Civil (68), omzuna isabet eden yorgun mermi ile yaralandı. Civil, kaldırıldığı hastanede tedavi altına alındı.
9 Ağustos 2023: Şanlıurfa’nın Ceylanpınar ilçesinde bahçede ailesiyle oturan bir İbrahim Bakır, Suriye tarafından geldiği tahmin edilen yorgun mermi ile yaralandı.
18 Ağustos 2023: Manisa’nın Yunusemre ilçesinde bir apart otelin bahçesinde otururken yorgun mermi isabet eden Sultan Ç. yaralandı.
21 Ağustos 2023: Afyonkarahisar’da babasıyla hobi bahçesine giden 11 yaşındaki Berat Birsen’in yüzüne yorgun mermi isabet etti.
24 Ağustos 2023: İzmir’in Buca ilçesinde evinin balkonunda otururken sokakta çıkan silahlı kavgada göğsüne pompalı tüfek saçması isabet eden Hüseyin Çiçek yaşamını yitirdi. 71 yaşındaki Çiçek’in kanser tedavisi gördüğü ve hastalığı yendiği öğrenildi.
28 Ağustos 2023: Ordu’nun Gürgentepe ilçesinde havaya sıkılan tabancadan çıkan mermi farklı bahçede bulunan bir vatandaşın omuzuna isabet ederek yaralanmasına neden oldu.
30 Ağustos 2023: Diyarbakır’ın Yenişehir ilçesinde evinde oturan Sultan O. (15), sokaktan geçen otomobilden rastgele edilen ateş sonucu başına mermi isabet etmesiyle ağır yaralandı. Sultan O.’nun hayati tehlikesi sürüyor.
