Türkiye’de özel okulların fiyatları sık sık gündeme geliyor çünkü hem fiyatlar arttı hem de ek ücretler. Öyle ki Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin dahi bu konuda açıklama yaptı. 19 Ocak’ta Tekin “Aslında kamuoyunu rahatsız eden kısım oradaki ücretler. Onları da biz özel okul temsilcileriyle oturup geçtiğimiz hafta konuştuk. Dün yine özel okul temsilcileri ve Hazine ve Maliye Bakanı’mız görüştü, biz de kendileriyle görüştük. Bu konuda kendileriyle fikir alışverişine devam edeceğiz, kendilerini uyarıyoruz biz de bu konularda. Ama dediğim gibi yani ara sınıflarla ilgili yönetmelik hükümlerine tabiler. Ama başlangıç sınıflarıyla ilgili fiyat belirleme yetkileri özel okullarda” demişti. Öte yandan özel okullar sadece bununla değil bir de öğretmenlerin düşük maaşlarıyla da gündeme geliyor.
Türkiye Özel Okullar Derneği’nin (TÖZOK) her yıl Antalya’da düzenlediği eğitim sempozyumunun 22’ncisi de “Eğitime Bütünsel Yaklaşım ve Yapay Zeka” temasıyla yapıldı. Sözcü’den Sultan Uçar TÖZOK Başkanı Zafer Öztürk’e gündemdeki soruları sordu.
‘İlk kayıtlarda fiyat yükseldi’
Özel okullarda ücret artışlarının ara sınıflarda 300 bin liraya çıktığına dair iddiaların gerçeği yansıtmadığını söyleyen Öztürk, bu rakamların ilk kez kayıt yaptıranlarda olduğunu belirtti. Öztürk “Yasaya göre ara sınıflara maksimum yüzde 56.89 zam yapılabilir. Okullarda tam gün eğitim ve 3 öğün yemek var. Yemek fiyatlarımıza, ekstra zam yapmadık. Gıda enflasyonu nedeniyle yemek fiyatları, çok fahiş arttı. Yasal hakkımız etüt için para almıyorduk. Artık alıyorlar” dedi.
Ara sınıflarda ücret artışının yüzde 56.89’unun etüt ücreti nedeniyle geçtiğini söyleyen Öztürk, ilkokul 1. sınıf, 5. sınıf ve 9. sınıf gibi sınıflarında yüzde 200 zam yapanlar olduğunu belirtti.
Hem sektörün hem de velilerin sıkıntıda olduğunu söyleyen Öztürk, “Dünyada, özel okulların velisine devlet destek oluyor. MEB, bir öğrencinin kendisine maliyetini hesaplasın. Devlet de bu rakamı istisnasız tüm özel okul velisine teşvik versin. Bize ödeme yapılmasın” dedi.
“Yıllık 600 bin TL okul ücreti olur mu?” sorusuna ise Öztürk’ün yanıtı “Özel okul ders materyali, öğretmen kalitesi, ulusal-uluslararası program farklılıkları ücreti artırıyor. Ücreti çok yüksek olanların oranı yüzde 3’ü geçmiyor” oldu.
Öztürk’ün sorulara verdiği yanıtlarsa şöyle:
Öğretmen maaşları ödenmiyor mu?
“Seçim ve ekonomik koşullar nedeniyle 2 yıldır bize yüzde 65’i dayattılar. Asgari ücret 2021’de 2.800 TL iken, bugün 17 bin TL. Maaşlar 3 yılda 6 kat arttı. TÜFE+ ÜFE’ye göre ücret artışı 2023’te yüzde 105’e çıkabiliyordu. Maaş ödemelerinde sıkıntı var.”
Ekonomik krizden kaç okul battı?
“15 yıl önce özel okul oranı yüzde 2’ydi. 2010 sonrası ciddi oranda büyüdü. 15 Temmuz sonrasında, kurslar bir gecede özel okul olunca, sektör balon gibi şişti. Şimdi 12 bin okul, 1.4 milyon öğrencimiz var. Okullaşma oranı yüzde 10’a düştü. Pandemide 2 bin 500 okul battı. Ekonomik nedenle bu yıl da bin okulun daha batmasını bekliyoruz.”
Özel okul velileri krizden etkilendi mi?
“MEB’in yüzde 3 burslu öğrenci okutma zorunluluğunu, okullarda biz yüzde 10’a çıkardık. Ekonomik çalkantılardan etkilenmeyen yüzde 3’lük bir kesim ödemede sıkıntı yaşamıyor. Ancak orta sınıf denilen beyaz yakalılarda, şu an ciddi bir sıkıntı görülüyor.”
Eğitimde franchising sistemi olur mu?
“Türkiye’deki marka merakı ve tüketim alışkanlığı bunu franchisingi tetikledi. Kendi markasını oluşturamayan bir okul, franchising alınca öğrenci mevcudunu 2 kat arttırdı. Franchisinge sıcak bakmıyorum. Eğitim; il, ilçeye göre farklılık gösteren bireysel bir yapıdır. Bir okul, öğretmeni kadar iyidir. Öğretmen niteliksiz ise en büyük franchising yapıda bile aynı standart yakalanamaz.”
Kitap, kıyafet, etüt ve servis ücretleri hariç bazı okullarda ilkokul 1. sınıf eğitim ve yemek ücreti KDV dahil 759 bin TL’ye kadar çıktı. İlkokulda 4 yıl tek kuruş zam yapılmasa bile 4 yılın sonunda veli en az 3 milyon TL ödeyecek.
Devletin özel okullardan aldığı eğitimin KDV oranı da 2024-2025 eğitim yılından itibaren yüzde 8 yerine, yüzde 10 olarak uygulanacak. Veliler, eğitim-öğretim için yüzde 10, yemek için yüzde 8, servis ve kıyafet için ise devlete yüzde 18 KDV ödeyecek. İlkokul 1. sınıf öğrencisinin devlet okulunda, devlete eğitim maliyeti yıllık 23 bin TL’den 50 bin TL’ye çıktı.
- British İnternational School: Yemek, servis, kitap, kıyafet hariç 759 bin 400 TL
- Çevre Koleji: 463 bin 637+KDV. Yemek 70 bin 90+KDV. Toplam 597 bin TL
- Bilfen Çamlıca Koleji: 485 bin 800+KDV, yemek 96 bin TL+KDV. Toplam: 581 bin TL
- Fide Okulları: KDV dahil eğitim 462 bin TL, yemek 77 bin TL. Toplam: 539 bin TL
- TED Atakent: 351 bin 446 TL, yemek 69 bin 500 TL, etkinlik 29 bin 500. Toplam 450 bin 546 TL
- Modafen Okulları: İlkokul 1. sınıf KDV, yemek, kıyafet vs hariç 450 bin TL
