Uluslararası Bakalorya (IB) programı büyük bir sızıntıyla gündemde. Dünya genelinde 5 bin 300’den fazla okulda 1,5 milyon öğrencinin eğitim aldığı bu uluslararası eğitim sisteminin tam da sınav dönemindeyiz ve bu sınavların ortak soruları günlerdir internete düşmüş durumda.
Hürriyet Gazetesi’nden Nuran Çakmakçı’nın yazısına göre Afrika, Ortadoğu ve Avrupa bölgesindeki sorular internet üzerinden dolaşıma sokuldu. Sınavların devam etmekte olduğu programa ilişkin öğrencilerin gözü kulağı da IB programının sahibi yöneticisi olan İsviçre merkezli kurumdan yapılacak açıklamada.
South China Morning Post’ta yer alan habere göre, devam eden IB sınavlarını yöneten otorite, test kağıtlarının internete sızdırıldığı iddiasının ardından harekete geçti. IB yetkilileri South China Morning Post’a verdiği demeçte, “IB, sınırlı sayıda öğrencinin sosyal medya kanalları aracılığıyla kopya çekme potansiyeli taşıdığı konusunda bilgilendirildi” denildi. Yetkililer, söz konusu iddiaları ciddiye aldıklarını ve bu sızdırma olayına karışan öğrencilerin tespit edildiğini ifade etti.
Gazetede yer alan habere göre soruların sızdırılmasına karıştığı tespit edilen öğrenciler programdan atılacak.
‘Bu büyük bir haksızlık’
Gazete aynı zamanda sınav için uzun zamandır sıkı bir şekilde çalışan öğrencilerin hayal kırıklıklarına da yer verdi. Hong Konglu bir öğrenci Post’a yaptığı açıklamada, sızıntı iddiaları nedeniyle yıkıldığını ve bunun sınava çalışan herkese büyük bir haksızlık olduğunu söyledi. Bu hafta internette bazı öğrencilerin matematik ve fizikle ilgili sızdırılmış sınav materyallerine eriştiklerini iddia eden tartışmalar ortalığı velveleye vermişti. Bu durum sınav otoritesini de alarm konumuna getirdi.
Dünyanın dört bir yanında yaşanan bu hayal kırıklığı Türkiye’de de yankı uyandırdı. Programın sınavı Türkiye’de 1 Mayıs’ta yapılmıştı. Çakmakçı Hürriyet’teki yazısında Türkiye’deki sınavın saat 14:00’de yapıldığını ancak soruların ve cevapların sınavdan hemen önce saat 11 sularında internet ortamında dolaşıma girdiğini ifade etti.
Hemen hemen her sınavda uygulanan prosedürler IB sınavı için de geçerli. Yani sorular program koordinatörlerinin bulunduğu okullara haftalar öncesinden gönderilse de sınav öncesi açılması yasak.
Öğrenciler de büyük bir merakla kararın ne olacağını bekliyor.
Uluslararası Bakalorya programı nedir?
Uluslararası Bakalorya veya IB programı, adından da anlaşılacağı gibi uluslararası bir program. Bu program aslında lisenin son iki yılındaki öğrenciler için ama ilkokuldan itibaren başlıyor. Lisenin son iki yılında ise isteyen öğrenciler IB’yi alıyor.
IB, temelde öğrencinin 6 ana ders almasını istiyor. Bu derslerden 3’ü ‘uzmanlık’ seviyesinde oluyor, geri kalan 3’ü ise yardımcı ders gibi.
Öğrenciler bu 6 derste sadece bilgileriyle değil başka pek çok şeyle birlikte değerlendiriliyor. Örneğin ödevlerin veya verilen görevlerin zamanında tamamlanması bu değerlendirmenin bir parçası. IB için neredeyse üniversitedeki master tezi düzeyinde bir tez de yazılıyor. Öğrenciler her dersten 7 üzerinden not alıyor; yani bu programda alınabilecek maksimum not 42.
Zaman içinde saygınlığı kanıtlanmış bir program olduğu için Avrupa’da pek çok üniversite öğrenci alımını doğrudan IB notu üzerinden yapabiliyor. Sistem Amerikan üniversitelerinde de giderek daha yaygın kabul görmeye başladı.
Bu sistemden mezun olmayı başaran öğrenciler oldukça ağır bir eğitimden geçtikleri için, çoğunlukla üniversitenin ilk yılında IB’de aldıkları kimi derslerden muaf tutulabiliyor, yani IB notları üniversite notu yerine bile geçiyor.
Üniversite başvuruları genellikle Kasım-Mart ayları arasında yapıldığı için IB öğrenciler için önce ‘tahmini notlar’ veriyor. Bu tahminler öğrencinin geçmiş performansıyla bağlantılı. Ama Mayıs ayında nihai sınav yapılıyor ve üniversiteye kayıt öncesinde gerçek IB notu da ortada çıkıyor. Bu gerçek notla tahmini not arasında zaman zaman farklar olsa bile bu fark çok dramatik olmuyor.
Ancak salgın döneminde İngiltere’de çok sayıda öğrencinin tahmini notlarıyla nihai notları arasında büyük farklar ortaya çıkması, tahmini notların yüksek nihai notların ise düşük kalması sistemde ciddi bir krize yol açmıştı.
IB sistemi İsviçre merkezli bir vakıf tarafından yürütülüyor. Sistem ilk olarak 1968 yılında kurulmuş. Türkiye’de de aralarında bazı devlet liselerinin de bulunduğu çok sayıda lisede bu program uygulanıyor, yani isteyen öğrenciler Milli Eğitim Müfredatının yanısıra IB programından da diploma alıyor.
Ancak IB çok ağır ve zor bir program olduğu için bu programı seçen öğrenciler genellikle Türkiye’deki YKS sınavına diğer öğrenciler gibi hazırlanamıyor. Yani IB öğrencileri neredeyse tamamen üniversite eğitimini Türkiye dışında yapmaya çok önceden karar vermiş çocuklar tarafından tercih ediliyor.