Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından 2024 yılı faaliyetleriyle ilgili bir bilgilendirme kitapçığı hazırlandı. Ayrıca ülkede derinleşen yoksulluğu ortaya koyan sosyal yardım verilerini de bir raporda topladı. Rapora göre aşırı yoksulluk içinde yaşayan hanelerin sayısı dört milyona yaklaşırken 100 binden fazla aile çocuklarına bakamadıkları için onları kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kalabilir.
Kitapçık Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş’ın sunumuyla yayımlandı ve kitapçıkta çocuklara, kadınlara ve engellilere yönelik aile ve toplum hizmetleri kapsamındaki yardımlar ayrıntılı bir şekilde ele alındı. Ayrıca birçok farklı kalemde kaç hanenin yardım aldığı ortaya kondu.
Verilerden birkaçı şu şekilde:
- Yakacak yardımı: 1 milyon 895 bin 622 hane
- Doğalgaz tüketim desteği: 162 bin 666 hane
- Elektrik tüketim desteği: 4 milyon 378 bin 839 hane
- Şartlı sağlık yardımı: 1 milyon 66 bin 956 öğrenci
- Şartlı eğitim yardımı: 1 milyon 966 bin 429 öğrenci
Kitapçık Türkiye’deki yoksulluğun ulaştığı boyutları da rakamlarla ortaya koydu. 2024 yılı itibariyle 3 milyon 876 bin 933 hane aşırı yoksulluk sınırının altında kalıyor ve Aile Destek Programı kapsamına alındı.
Sosyal ve Ekonomik Destek (SED) kapsamında ailelerin bakımını üstlenemediği ve ailelerinden alınma riskiyle karşı karşıya olan çocukların sayısı 2023 yılı sonunda 164 bin 995’e ulaştı. Yıllara göre artış eğilimi gösteren bu sayılar 2012’de 37 bin 295 iken 2020’de 129 bin 422’ye, 2022’de ise 157 bin 248’e kadar yükselmişti.
Yalnızca yıllar değil aylar içinde bile çok ciddi artışlar mevcut. SED kapsamında destek verilen çocukların sayısı 2024 Ocak ayında 164 bin 879, ağustos ayına gelindiğindeyse 168 bin 924. Yani 2024’ün birinci ayından sekizinci ayına kadar geçen sürede SED hizmeti alan 4 bin 45 yeni çocuk var.
Peki SED kapsamına giren çocukların kriterleri neler?
Bakanlığın internet sitesine göre kriterler şu şekilde:
- Haklarında bakım tedbiri kararı verilerek sosyal hizmet kuruluşlarında bakılan ve desteklendikleri takdirde ailesi veya yakınları yanına verilebilecek çocuklar.
- Ekonomik yoksunluk nedeniyle, desteklenmedikleri takdirde korunmaya muhtaç duruma düşecek olanlardan haklarında bakım tedbiri kararı alınmaksızın sosyal ve ekonomik destek hizmetinden yararlandırılarak ailesi veya yakınları tarafından bakılabilecek çocuklar.
- Bakım tedbir kararlı iken yaş sınırlarını tamamlamaları nedeniyle, sosyal hizmet kuruluşlarından veya koruyucu aile yanından ayrılanlardan iş ve meslek edinme kursuna veya eğitimlerine devam eden veya bir iş ve meslek sahibi olamayıp desteklenmedikleri takdirde muhtaç duruma düşecek olan gençler.
- Olağanüstü bir felaket, tabii afet, hastalık veya kaza geçirerek belirli bir süre kendisinin ve geçindirmekle yükümlü bulunduğu aile fertlerinin temel ihtiyaçlarını karşılayamayacak durumda olanlar ile hayati tehlike arz eden ve ameliyat gerektiren durumlarla karşılaşan veya vefat eden kişilerin çocukları.
Koruyucu ailede kalan çocukların sayısında artış
BirGün’den Mustafa Bildircin’in haberine göre ailesinin yanında bakımı mümkün olmayan çocuklar için kurulan yatılı sosyal hizmet birimlerinde kalan çocukların sayısının 2023 yılı sonunda 14 bin 435’e ulaştı. Bu çocuklar “aile odaklı hizmetlerden yararlandırılana kadar” geçici süreyle yatılı birimlerde tutuluyor.
Yatılı birimlerde kalan çocuklar kadar koruyucu aileye verilen çocuklar da yoksullukla eş zamanlı olarak artmış. 2012 yılında koruyucu aile yanındaki çocuk sayısı sadece 1492 iken 2023 yılı sonu itibarıyla bu sayı 9 bin 806’ya yükseldi.
Yıllar içinde düzenli bir artış gösteren sistemde 2018’de 6465, 2020’de 7869 ve 2022’de 9011 çocuk koruyucu ailelerin yanına yerleştirilmişti.
