Aşil’i öldüren ok bulunmuş olabilir mi? İnsanlık bunu muhtemelen hiçbir zaman öğrenemeyecek olsa da Troya’daki kazılarda tam da Troya Savaşı’nın gerçekleştiği dönemle tarihlenen bir ok ucu bulundu. Homeros’un ‘İlyada Destanı’nda anlatıldığı üzere yarı tanrı Aşil (Akhilleus), Hektor ile yaptığı düelloyu kazanmış ve düşmanını öldürmüştü. Hektor’un cesedini Troya surları önünde gezdirirken Paris’in fırlattığı ok tek zayıf noktası olan ayak bileğine saplanınca Aşil de hayatını kaybetmişti.
İlyada’nın izinde devam eden kazılar
Homeros’un bu klasik anlatısına dayanan efsaneler binlerce yıldır dillerde. UNESCO Dünya Kültür Miras Listesi’nde yer alan ve resmi kazıların 1870’li yıllarda başladığı Troya’da arkeologlar bugüne kadar ‘İlyada Destanı’nı doğrulayacak pek çok buluntuyu gün yüzüne çıkardı. 12 ay boyunca devam eden kazılarda arkeologlar son olarak 3500 yıllık ok ucu ve ayak parmaklarındaki yer alan bir aşık kemiği buldu.
Kazı heyeti başkanı ve Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Rüstem Aslan, yaptığı açıklamada, bu sene “Son Tunç Çağı kalesi” olarak adlandırdıkları tarih öncesi döneme ait höyüğün içinde farklı alanlarda çalıştıklarını, bununla önceki kazılardaki bazı sorulara cevap verebilmeyi amaçladıklarını söyledi.
Gün yüzüne çıkarılan buluntular 3500 yıllık.
Tarihlendirme çalışmaları devam ediyor
Şu anda kazı yapılan yerde ‘Troya 6’ ve ‘Troya 7’ olarak tanımladıkları ve Homeros Troyası ile ilişkilendirilen, milattan önce 1500-1600’lerde başlayıp 1200’lere kadar devam eden savunma duvarı ve saray yapılarının kronolojik ilişkilerini anlamayı ve spesifik olarak daha iyi tarihlendirmeyi amaçladıklarını anlatan Aslan, şu bilgileri verdi:
“Troya’nın en büyük saray yapılarından biri olan ve 1893-1894’te keşfedilmiş ama daha sonra 1930’lardaki Carl Blegen dönemi kazılarında açığa çıkarılmış ‘6 M Sarayı’ olarak tanımlanan en büyük saray yapılarından birinin önünü kazıyoruz. Sağımızda da Troya 6 kale duvarı var. Bu ikisi arasındaki sur yapısı ile saray yapısı arasındaki dolguyu, bunların arasındaki ilişkiyi anlamak için çalıştık. Önceki dönem kazılarının topraklarını kaldırdık. İlginç bir şekilde burada bizim Son Tunç Çağı olarak tanımladığımız kontekste birçok kemik buluntu karşımıza çıktı. Sürpriz şekilde ok uçları, kemik bızlar ve bir aşık kemiğini aynı konteks içinde bir arada bulduk. Bunların müzeye verilmesi öncesi temizlenmesi ve iyice anlaşılması için laboratuvar çalışmalarına başladık”
Troya, Türkiye’nin en çok ziyaret edilen ören yerlerinden biri.
Arkeologları şaşırtan buluntu
Kazı başkanı Prof. Dr. Rüstem Aslan, buldukları kemikten yapılmış iki ok ucunun iyi korunmuş durumda olduğunu söyledi. Bunların hem av hem de savaş için kullanıldığını söyleyen Aslan, “Bir okun ucuna takılarak kullanılıyor. Arkeolojik tahribat tabakalarında da bu tür ok uçlarına rastlayabiliyoruz. Deri işlemede, deriden yağ çıkarmada kullanılan bızlar var. Troya’da çok fazla görmediğimiz aşık kemiği çıktı. Bunların hepsi aynı tabakadan birbirine bağlantılı şekilde çıktı” dedi. Aslan, büyük ihtimalle aynı mekanın içinde olduğunu değerlendirdikleri bu buluntuların kendilerini şaşırttığını ve sevindirdiğini belirtti.
Aşık kemiğinin Neolitik dönemden itibaren oyun için kullanıldığını bildiklerini ifade eden Aslan, sözlerini şöyle sürdürdü: “Burada bunun güzel bir örneğiyle karşı karşıyayız. İki yüzeyi düzeltiliyor ve çok net bir şekilde bunu görebiliyoruz. Tabiri caizse bir zar oyunu gibi kullanıldığını biliyoruz. Bu, yaklaşık 3 bin 500 yıllık aşık kemiği oyununun bir parçası. Bunların sayısı bazı yerlerde çok çok daha fazla. Bu da son dönemde karşımıza çıkan ünik, ilginç buluntulardan biri. Aşık kemiği, at ya da farklı büyükbaş hayvanlarının aşık kemiklerinin yüzeyleri düzeltilerek kullanılıyor. Daha önceki kazılarda da bu tür buluntular karşımıza çıkmıştı. Bu buluntu, son 10 yılda yaptığımız kazılarda ortaya çıkan ilk ve tek aşık kemiği”
Hektor ile Aşil’in Troya Savaşı sırasındaki düellosunu betimleyen bir çizim.
Buluntuların, özellikle saray yapısı denilen savunma duvarının iç duvarındaki mekanlara ait olduğunu aktaran kazı başkanı Prof. Dr. Rüstem Aslan, “Bunlar sıradan buluntular değil, her yerde bulamıyorsunuz. Yönetici sınıfının yaşamış olduğu düşünülen yerlerde karşımıza çıkıyor” dedi.
