Sanatsal ve mimari anlamda dünyanın en değerli eserlerinden biri olan Ayasofya, İstanbul denince dünyada akla gelen ilk yer olmayı sürdürüyor. UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde de yer alan 1500 yıllık tarihi yapı uzun yıllar müze olarak kullanıldıktan sonra 2020’de yeniden camiye dönüştürüldü. Buna karşılık tarihi yapı, turistlerin ziyaretine de açık kalmaya devam etti. Çağların tanığı tarihi yapının görkemi fotoğrafçı Hamit Yalçın’ın kadrajına yansıdı.
Ayasofya 537 yılında ibadete açılmıştı.
Ayasofya asırlarca dünyanın en yüksek binasıydı
Doğu Roma İmparatoru Justinianus tarafından yaptırılan mabet, 27 Aralık 539’da ibadete açılmıştı. Binanın yapımında Efes’teki Artemis Tapınağı’ndan, Mısır’daki Güneş Tapınağı’ndan, Lübnan’daki Baalbek Tapınağı’nın yanı sıra daha pek çok tapınaktan getirtilen sütunlar kullanıldı. Kaplama ve sütunlarda kullanılan renkli taşlardan kırmızı porfir Mısır, yeşil porfir Yunanistan, beyaz mermer Marmara Adası ve sarı taş Suriye’den getirildi. İnşa edildiği dönemden itibaren mimarinin başyapıtı olarak kabul edilen ve bu özelliğini günümüzde de koruyan Ayasofya, kubbesiyle de hayranlık uyandırıyor.
Ayasofya’nın inşasında Antik Çağ’ın pek çok mimari eserinin sütunları kullanıldı.
Zira Ayasofya’dan tam bin yıl sonra Floransa’da inşa edilen Santa Maria del Fiore Katedrali’nin kubbesi uzun matematiksel işlemler ve uğraşılar sonucu Filippo Brunelleschi tarafından tamamlanabilmişti. Oysaki 6. yüzyılda Anadolu topraklarında doğup büyüyen Miletli mimar İsidoros ve Trallesli matematikçi Arthemius, bilgi ve becerilerini bu başyapıtla ortaya koymuştu. Tarihi yapı 19. yüzyılın sonlarına kadar insanlığın en yüksek ve en büyük yapısı olma unvanını sürdürdü. Modern tekniklerle inşa edilen Paris’teki Eiffel Kulesi ve New York’taki Empire State binası büyüklük ve yükselik bakımından Ayasofya’yı anca geçebildi.
Camiye dönüştürüldükten sonra Ayasofya’ya turkuaz renkli halılar döşendi.
4. Haçlı Seferleri sonrası talan edilen Ayasofya, İstanbul’un fethinden sonra camiye dönüştürüldü. 1935 yılına kadar bu ibadethane olarak kullanılan tarihi yapı Bakanlar Kurulu kararıyla müze oldu. Müze olarak açık kaldığı yıllar boyunca Türkiye’nin en çok ziyaret edilen turistik alanı olma özelliği taşıyan tarihi yapı 2020’de yeniden cami oldu. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy yaptığı açıklamayla tarihi yapıının belirli bölümlerinin 2024 yılı itibarıyla yabancı turistler için yeniden biletle ziyaret edilebilecek şekilde dönüştürüleceğini duyurdu.
