Türkiye’nin yurtdışına kaçırılan tarihi eserleri geri almak için verdiği mücadele son yıllarda büyük ivme kazandı. Özellikle ABD ile yapılan işbirliği doğrultusunda Metropolitan Museum ve Cleveland Museum gibi önemli sanat kurumlarının yanı sıra kişisel koleksiyonlardaki tarihi eserlerin de iadesi için çalışmalar sürüyor. Son olarak Manisa’dan ABD’ye kaçırılan altın bir kolyenin Türkiye’ye iade edileceği açıklandı. Tam bu haberin sevinci yaşanırken benzeri bir gelişme daha yaşandı. Ancak bu kez iadeye direnen bir koleksiyonerle karşı karşıyayız.
Kaliforniyalı bir koleksiyoner New Yorklu müfettişlerin 1960’larda Türkiye’den yağmalanan antik bir Roma bronz heykeline elkoyma çabalarını engellemek için mahkemeye başvurdu. Koleksiyoner eserin Türkiye’den kaçırıldığına dair yeterli kanıt olmadığı iddiasında.
Koleksiyoner karara itiraz etti
74 yaşındaki Aaron Mendelsohn’un avukatları geçen hafta Kaliforniya’da bir federal mahkemeye yaptıkları başvuruda müfettişlerin antik insan heykelinin Türkiye’de bir arkeolojik alandan çalındığına dair sundukları kanıtlara itiraz etti. Avukatlar müfettişlerin Kaliforniya’da elkoyma yetkisi olmadığını ve bu nedenle yetkilerini aştıklarını söyledi. Bu Manhattan bölge savcılığının yağmalandığına inanılan eserlere elkoyma çabalarına karşı son zamanlarda yapılan bir dizi itirazın sonuncusuydu. Cleveland Sanat Müzesi ve Chicago Sanat Enstitüsü de geçmişleri tartışmalı eserler için müfettişlerle hukuki mücadeleye girişti.
Manhattan Bölge Savcılığı’ndan yapılan açıklamada “Eski Eser Kaçakçılığı Birimimiz, Manhattan üzerinden ülkenin dört bir yanındaki galerilerden, evlerden ve müzelerden gelen binlerce çalıntı eski eseri başarıyla geri almıştır. Bu başvuruya mahkemede yanıt vereceğiz” dendi.
Diğerleri gibi bu da Burdur’dan kaçırılmış
New York ve Türkiye’deki yetkili makamlar heykelin Roma İmparatorlarını onurlandırmak üzere milâttan sonra 50 ila 250 yılları arasında Türkiye’nin güneybatısında Roma egemenliği döneminde inşa edilmiş bir tapınağa yerleştirilmiş heykel grubun parçası olduğunu düşünüyor. Araştırmacılar heykellerin çoğunun 1960’larda Burdur sınırları içindeki Bubon anktik kentinde yapılan yağma sırasında çalındığını söylüyor.
ABD’den Türkiye’ye iadesi sağlanan eserlerin önemli bölümü Burdur’daki bu antik kentten talan edilen tarihi eserler. Kaliforniyalı koleksiyoner Roma dönemine ait bronz heykeli nasıl elde ettiğine yönelik tatmin edici bir açıklama getiremiyor. Dolayısıyla yetkililer davanın süreci uzatmak dışında bir işe yaramayacağı görüşünde.
